Διονυσίας Μαριάτου-Ζυγούρη: Ἡ «νέα γρίπη»

 Διονυσίας Μαριάτου-Ζυγούρη, Παθολόγου, Διευθύντριας Κ.Υ. Ναυπάκτου.

Δημοσιεύουμε στὴν συνέχεια τὸ δεύτερο μέρος τῆς εἰσήγησης τῆς κ. Δ. Μαριάτου στὸ Α Κληρικολαϊκὸ Συνέδριο τῆς Ι. Μητροπόλεώς μας. Τὸ πρῶτο μέρος εἶχε τίτλο «Ἡ ἀσθένεια ἀπὸ ἰατρικῆς πλευρᾶς» καὶ ἦταν ἐξίσου ἐνδιαφέρον, ἀλλὰ δυστυχῶς ἡ στενότητα χώρου δὲν μᾶς ἐπιτρέπη νὰ δημοσιεύσουμε ὁλόκληρη τὴν εἰσήγηση. Πιθανὸν νὰ δημοσιευθοῦν στὸ μέλλον ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ παραλειφθὲν πρῶτο μέρος, τὰ ὁποῖα ἔχουν ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον καὶ ποιμαντικὲς προεκτάσεις.

***

Σεβαστοὶ Πατέρες, κυρίες καὶ κύριοι, καλημέρα σας,

«Ἐν πρώτοις», θέλω νὰ εὐχαριστήσω τὸν Μητροπολίτη μας γιὰ τὴν μεγάλη τιμὴ ποὺ μοῦ ἔκανε ζητῶντας τὴν συμμετοχή μου σὲ αὐτὸ τὸ ἰδιαίτερο καὶ πρωτόγνωρο συνέδριο.

Γρίπη καί.. νέα γρίπη.  

Εἶναι λοίμωξη τῶν ἀναπνευστικῶν ὁδῶν ἀπὸ ἰὸ τῆς γρίπης τύπου Α. Ὅπως κάθε γρίπη χαρακτηρίζεται ἀπὸ ὀξεῖα ἔναρξη πυρετοῦ πάνω ἀπὸ 38ο C μὲ ρίγη, κακουχία, μυαλγίες, κεφαλαλγία, ἀλλὰ καὶ ξηρὸ βῆχα, πονόλαιμο, ρινικὴ συμφόρηση.  Κυριότερες ἐπιπλοκὲς ἰγμορίτιδα, βρογχίτιδα καὶ πνευμονία ἰογενὴς ἡ βακτηριακή. Ἔχει χρόνο ἐπώασης 1-5 ἡμέρες καὶ μεταδίδεται μὲ σταγονίδια μέσῳ τοῦ ἀέρα ἡ μολυσμένων ἐπιφανειῶν. Ἡ μετάδοση ἀρχίζει 1-2 ἡμέρες πρὶν τὴν ἐμφάνιση τῶν συμπτωμάτων καὶ διαρκεῖ περίπου 7 ἡμέρες. Συνεπῶς σπασμωδικὰ μέτρα ἀπομόνωσης δὲν ἀποδίδουν. Ἡ θνησιμότητα σχετίζεται μὲ τὶς ἐπιπλοκές -κυρίως τὴν πνευμονία-κυμαίνεται δὲ στὸ 0,01%. Μᾶς ἀνησυχεῖ ὅμως, ὅταν προσβάλλεται μεγάλος ἀριθμὸς ἀνθρώπων.

Μὲ βάση ἀντιγονικὲς διαφορὲς διακρίνουμε τρεῖς τύπους γρίπης A, B, C. Ὁ τύπος B προκαλεῖ μικρὲς ἐπιδημίες. Ὁ τύπος A προκαλεῖ ἐπιδημίες, ἀλλὰ κάθε 10-30 χρόνια καὶ πανδημίες ὅπως σήμερα. Οἱ πανδημίες συνήθως ξεκινοῦν ἀπὸ χῶρες μὲ μεγάλη πυκνότητα κατοίκων ἀλλὰ καὶ συχνὴ συμβίωση ἀνθρώπων καὶ ζώων. Οἱ νέοι ἰοὶ προκύπτουν ἀπὸ γενετικοὺς ἀνασυνδυασμοὺς ἰῶν ἀνθρώπων καὶ ζώων, μπορεῖ ἔτσι νὰ γίνονται πιὸ ἐπικίνδυνοι καὶ ἐπιθετικοί.

Ἡ ἐποχὴ τῆς γρίπης εἶναι οἱ χειμερινοὶ μῆνες, λόγῳ τῆς αὐξημένης ὑγρασίας καὶ τῆς παραμονῆς σὲ κλειστοὺς χώρους.

Ἡ ἀνοσία ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὰ ἀντισώματα λόγῳ προηγουμένων λοιμώξεων μὲ διάφορους ἰοῦς γρίπης, ἔτσι ἐξηγεῖται ἡ μεγαλύτερη ἐπίπτωση σὲ νεαρὲς ἡλικίες κατὰ τὶς πανδημίες. Ἡ νόσος μπορεῖ νὰ ἀντιμετωπισθῇ κυρίως μὲ ἀντιπυρετικά, ἀνάπαυση καὶ σωστὴ διατροφή. Τὰ εἰδικὰ ἀντιϊκὰ χορηγοῦνται μὲ συνταγὴ γιατροῦ, ὁ ὁποῖος καὶ θὰ κρίνη ἐὰν κάποια ἐπιπλοκὴ ἀπαιτῇ τὴν ἐπιπρόσθετη χορήγηση ἀντιβιοτικῶν.

Προφύλαξη

Ἡ προφύλαξη ἀπὸ τὴν γρίπη γίνεται μὲ ἐμβολιασμοὺς τῶν ὁμάδων ὑψηλοῦ κινδύνου καὶ κατὰ περίπτωση. Σημαντικὸ ὅμως ρόλο παίζει ἡ ἐφαρμογὴ τῶν γενικῶν καὶ ἀτομικῶν κανόνων ὑγιεινῆς.Οἱ ἀπὸ παλιὰ γνωστοὶ κανόνες ποὺ πρέπει πάντα νὰ τηροῦνται ὄχι μόνον γιὰ τὴν γρίπη ἀλλὰ καὶ κάθε μικρόβιο ἡ μολυσματικὸ παράγοντα. Ἐννοεῖται ὅτι πιὸ αὐστηροὶ εἶναι οἱ κανόνες γιὰ νοσηλευτικὸ προσωπικὸ καὶ βέβαια πιὸ ἐπιτακτικοί, ὅταν φροντίζουμε κάποιον ἀσθενῆ στὸ σπίτι. Ἡ μεγάλη ὅμως ἔμφαση δίδεται πάντα στὸ συχνὸ πλύσιμο τῶν χεριῶν μὲ νερὸ καὶ σαπούνι, ὅπως καὶ στὸν ἀερισμὸ τῶν χώρων.

Ἀπὸ πλευρᾶς πολιτείας ἐφαρμόζεται εἰδικὸς σχεδιασμὸς ἀντιμετώπισης ποὺ περιλαμβάνει τὴν παρακολούθηση τῆς νόσου, τὴν διαχείριση τῶν ἀσθενῶν καὶ τὴν ἐφαρμογὴ προληπτικῶν μέτρων στὴν κοινότητα. Ταυτόχρονα ἀπαιτεῖται τακτικὴ ἀξιολόγηση τῶν δράσεων καὶ ἐπαναπροσδιορισμὸς ἀνάλογα μὲ τὰ δεδομένα. Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ ἤθελα νὰ ἑστιάσω στὴν ἐφαρμογὴ τῶν μέτρων στὴν σχολικὴ κοινότητα. Θεωρῶ ὅτι ὅπως καὶ στὸ παρελθὸν ὑπῆρχε ὁ σχολίατρος ποὺ ἐπισκεπτόταν τοὺς μαθητές, ἔπρεπε, ἀπὸ χρόνια νὰ ἔχουν ἐφαρμοσθῇ οἱ νόμοι τοῦ Ε.Σ.Υ. ποὺ ἀναφέρονται στὴν σχολικὴ ὑγεία.

Ἐὰν ἔστω καὶ ὁ πλέον πρόσφατος νόμος τοῦ 2003 περὶ Δημόσιας Ὑγείας εἶχε ἐνεργοποιηθεῖ καὶ λειτουργοῦσαν τὰ κατὰ τόπους «γραφεῖα σχολικῆς ὑγείας» μὲ ὁμάδες ἐπιστημόνων, ὅλα θὰ ἦταν πιὸ ἁπλά. Δὲν θὰ χρειαζόταν νὰ προσπαθοῦμε, πανικόβλητοι, νὰ ἐπιβάλλουμε κανόνες ὑγιεινῆς, ἀποστέλλοντας στοὺς ἐκπαιδευτικούς, δυσεφάρμοστες, ἐξειδικευμένες, ἐπιστημονικές -καὶ ὄχι μόνο- ὁδηγίες, παραβλέποντας τὴν κατάσταση τῶν σχολείων μας. Δὲν ἐπιτρέπεται νὰ δημιουργοῦμε ἄγχος καὶ πανικὸ στὰ παιδιά, οὔτε νὰ καλλιεργοῦμε συμπεριφορὲς κοινωνικοῦ ρατσισμοῦ, ἰδεοψυχαναγκαστικὲς συνήθειες καὶ ὑπερκαταναλωτισμό. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ἁπλή. Κοιτᾶμε τὸ δένδρο καὶ χάνουμε τὸ δάσος.

Ὄχι ὑπερβολικὰ πράγματα, γιατί ὅταν ἡ ὑπερβολὴ ξεφουσκώση, θὰ καταλήξουμε σὰν τὶς μωρὲς παρθένες, κουρασμένοι καὶ χωρὶς ἐφόδια. Ἐν τῷ μεταξὺ θὰ ἔχουν αὐξηθεῖ τὰ κέρδη πολλῶν, ἐνῷ ἐμεῖς θὰ γυρίσουμε στὴν πραγματικότητα τῶν ἀνεπαρκῶν καθαριστριῶν καὶ τῶν ἀπαίδευτων παιδαγωγῶν. Τελειώνοντας θὰ ἤθελα τὸ φαινόμενο τῆς ἀπειλῆς μὲ τὴν «νέα γρίπη» νὰ τὸ προσεγγίσω ἀπὸ μιὰ ἄλλη ὀπτικὴ γωνία. Κινδυνεύουμε ἀπὸ αὐτὸ τοῦτο τὸ φαινόμενο ἡ ἀπὸ τὴν ἐκμετάλλευσή του; Καὶ κατὰ πόσον ἀπὸ τὴν ὅποια διαχείρισή του; Ἔρχονται ἄραγε δυσκολότερες ἡμέρες λοιμῶν, λιμῶν, καταποντισμῶν;

Μὲ τὸ ἄλλοθι τοῦ κινδύνου τῆς ὑγείας μας, πάλι μᾶς ὁδηγοῦν στὴν ὑπερκατανάλωση ἀγαθῶν, πάλι μᾶς ὠθοῦν στὴν ζωὴ μὲ «προφυλακτικὰ» χωρὶς νὰ ἀναγνωρίζουμε τὰ πραγματικὰ αἴτια. Διαστρεβλώνονται ἔννοιες, ἐπισκιάζονται ἔντεχνα τὰ πραγματικὰ προβλήματα τῆς ἐποχῆς, μᾶς ἀπομακρύνουν ἀπὸ τὴν ἀλήθεια καὶ τὰ μεγάλα «γιατί» τῆς ὕπαρξης. Ἴσως εἶναι, λοιπόν, εὐκαιρία γιὰ ἀναθεώρηση τῶν ἐπιλογῶν καὶ τῶν δράσεών μας. Ἴσως πρέπει νὰ ἀντισταθοῦμε στὸ κλίμα παραζάλης, πανικοῦ, τρομοκρατίας καὶ νὰ κοιτάξουμε κατάματα τὶς «κρίσεις» ποὺ μᾶς κατακλύζουν.

Πολὺ μὲ ἀνησυχοῦν τὰ μεγάλα λόγια καὶ οἱ «σχεδιασμοὶ» ποὺ ξετυλίγονται μπροστά μου. Σὰν πολίτης θέλω νὰ ξέρω ὅτι ὑπάρχει σύστημα ἐπαγρύπνησης, ἀλλὰ καὶ ἱκανὰ ἄτομα νὰ τὸ ἐφαρμόσουν. Τότε νοιώθω ἀσφαλής. Τὰ σενάρια ὅμως καὶ τὸ ξεδίπλωμα ἐπὶ χάρτου τῶν φάσεων δράσης δὲν μὲ ἀφοροῦν. Ὑποθετικὰ νούμερα νοσηρότητας καὶ τραγικὲς στατιστικὲς ἀναφορὲς ὄχι μόνο μὲ φοβίζουν, ἀλλὰ μπλοκάρουν τὴν σκέψη μου καὶ μὲ ὁδηγοῦν σὲ σπασμωδικὲς ἡ ἀκραῖες κινήσεις σὰν ἄτομο ἀλλὰ καὶ σὰν γιατρό. Ἡ μήπως αὐτὸς εἶναι ὁ ἀπώτερος σκοπός;

Ἡ ἐμφάνιση τῆς «νέας γρίπης» εἶναι ἀκόμα ἕνα «καμπανάκι» στὰ αὐτιά μας. Πόσο ἕτοιμοι καὶ νηφάλιοι εἴμαστε νὰ τὸ ἀκούσουμε; Νὰ ἀναλογισθοῦμε καὶ νὰ ἀναθεωρήσουμε τὸ εἶναι μας καὶ τὶς πράξεις μας; Τὰ ἐρωτήματα, ποιός εἶμαι, τί θέλω, γιατί ὑπάρχω; Πὼς θὰ δράσω γιὰ νὰ περισώσω τὸ περιβάλλον μου καὶ τὴν ἀλήθεια τῆς ὕπαρξής μου;

Πὼς θὰ σωθῶ ἀπὸ τοὺς «σωτῆρες» μου;

Εἴμαστε ἐδῶ σήμερα ἕνα σύνολο κατ ἐξοχὴν λειτουργῶν τῆς ὑγείας (ἱερεῖς, ἰατροί, κυρίες συνδέσμων ἀγάπης), ποὺ ὄχι μόνον ἔχουμε στόχο τὴν περίθαλψη τῶν ἀνθρώπων, ἀπὸ τὸ δικό του πόστο ὁ καθένας ,ἀλλὰ καὶ τὴν διαπαιδαγώγηση τῶν νέων σὲ ὑγιεῖς συνήθειες καὶ σκέψεις. Ὡς θεραπευτές, λοιπόν, ἂς δώσουμε μήνυμα αἰσιοδοξίας καὶ ἐλπίδας, ὅτι πολλὰ ἀκόμα μποροῦν νὰ σωθοῦν, ὅταν μὲ ἐπίγνωση καὶ καθαρὴ κρίση πάρουμε τὴν ζωή μας στὰ χέρια μας. Τὴν ζωὴ ποὺ ἐμεῖς ἐπιλέγουμε νὰ ζήσουμε.

Εὐχαριστῶ.