Συνέντευξη στὸν Ἀλέξη Κολιόπουλο, Ἐφημερίδα «Ἐκκλησιολόγος» Πατρῶν

1 Ἐρώτηση: Σεβασμιώτατε, δὲν θὰ ἀρκοῦσε ἡ σάρκωση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ; Γιατί ἔπρεπε νὰ γίνη ἡ Σταύρωση γιὰ τὴν σωτηρία μας;

Ἀπάντηση: Ἀρχίζετε ἀπὸ θεολογικὴ ἐρώτηση καὶ καλὰ κάνετε, γιατί ἡ θεολογία εἶναι ἡ ζωή μας. Ἔχουμε κουρασθῇ ἀπὸ κούφια λόγια. Ἀπαντῶντας στὴν ἐρώτηση θὰ ἤθελα νὰ πῶ ὅτι ὁ Χριστὸς μὲ τὴν ἐνανθρώπησή Του προσέλαβε ἑκουσίως σῶμα ἄκρως καθαρό, ἀλλὰ θνητὸ καὶ παθητό, προκειμένου νὰ νικήση τὸν θάνατο καὶ τὴν ἁμαρτία ἐπάνω σὲ αὐτό. Ἔτσι, τὸ σῶμα ποὺ προσέλαβε ὁ Χριστὸς θεώθηκε ἀμέσως μὲ τὴν πρόσληψή του στὴν μήτρα τῆς Παναγίας, ἀλλὰ ἡ νέκρωση τοῦ θανάτου ἔγινε μὲ τὸ δικό Του θάνατο στὸν Σταυρὸ καὶ τὴν κάθοδο τῆς ψυχῆς μαζὶ μὲ τὴν θεότητα στὸν Ἅδη καί, φυσικά, μὲ τὴν Ἀνάστασή Του.

Ἐδῶ τίθεται τὸ θέμα γιὰ τὸ «ἀπροϋπόθετο ἡ ἐμπροϋπόθετο» τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως. Ἐγράφησαν διατριβὲς καὶ μελέτες γύρω ἀπὸ τὸ θέμα αὐτό. Τὸ ἐρώτημα εἶναι: Ἡ πτώση τοῦ ἀνθρώπου «ἀνάγκασε» τὸν Θεὸ νὰ ἐνανθρωπήση; Σὲ μιὰ τέτοια περίπτωση μπορεῖ νὰ θεωρηθῇ ὅτι ἡ πτώση ἔκανε καλὸ καὶ ἦταν ἀναγκαία! Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς καὶ ἄλλοι Πατέρες ἰσχυρίζονται ὅτι τίποτε δὲν ἀναγκάζει τὸν Θεό, ἀλλὰ ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ θὰ γινόταν, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὴν πτώση τοῦ ἀνθρώπου, γιατί προκειμένου νὰ σωθῇ ὁ ἄνθρωπος ἔπρεπε νὰ ἑνωθῇ ἡ ἀνθρώπινη φύση μὲ τὴν θεία φύση ὑποστατικώς, ἀλλιῶς δὲν θὰ μποροῦσε ὁ ἄνθρωπος νὰ σωθῇ. Γι' αὐτὸ ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ εἶναι τὸ τέλος τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου. Μετὰ ὅμως τὴν πτώση καὶ τὴν εἴσοδο τοῦ θανάτου στὸν ἄνθρωπο καὶ τὴν κτίση προστέθηκε ὁ Σταυρὸς καὶ ὁ θάνατος, λόγῳ τῆς φθαρτότητας καὶ τὴν θνητότητας. Ἔτσι «ὁ Χριστὸς ἔπαθεν ὑπὲρ ἡμῶν» (Α Πέτρ. β , 21).

2 Ἐρώτηση: Ποιό εἶναι τὸ μήνυμα τῆς Ἀναστάσεως;

Ἀπάντηση: Δὲν πρόκειται γιὰ μήνυμα, ἀλλὰ γιὰ ἀληθινὴ ζωή, ἀφοῦ κατὰ τὸν ἱερὸ Χρυσόστομο «ἀνέστη Χριστὸς καὶ ζωὴ πολιτεύεται». Μετὰ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἔχουμε τὴν δυνατότητα, μὲ τὸ Βάπτισμα, τὴν θεία Εὐχαριστία καὶ τὴν ὅλη μυστηριακὴ ζωὴ στὴν Ἐκκλησία, νὰ ἐγκεντριζόμαστε στὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ ἔτσι ἡ ἀγριέλαιος νὰ γίνη καλλιέλαιος, νὰ μεταμορφωθῇ ὅλη μας ἡ ὕπαρξη. Ἂν θέλουμε νὰ κάνουμε λόγο γιὰ μήνυμα, μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ γεμίζει τὴν ψυχή μας ἀπὸ τὴν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως τῶν σωμάτων, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν μέθεξη τοῦ ἀκτίστου Φωτός. Μετὰ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ὅλα ἔχουν ἀλλάξει, ἀποκτοῦμε νόημα ζωῆς καὶ εἶναι δυνατὸν τὰ σώματά μας νὰ ὁμοιάσουν μὲ τὸ Σῶμα τοῦ Μεταμορφωθέντος στὸ Θαβὼρ καὶ Ἀναστάντος Χριστοῦ. Τώρα ἄνοιξε ὁ Παράδεισος καὶ ἐκεῖ ὑπάρχει ἡ οὐράνια Ἐκκλησία, στὴν ὁποία γίνεται ἀέναη Λειτουργία, ὅπως περιγράφεται στὸ βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως. Ἐλπίζουμε καὶ ἀγωνιζόμαστε νὰ εἰσέλθουμε σὲ αὐτήν. Ὑπάρχει πιὸ ἐλπιδοφόρο μήνυμα;

3 Ἐρώτηση: Πῶς θὰ φέρουμε περισσότερους νέους στὴν Ἐκκλησία;

Ἀπάντηση: Ἡ Ἐκκλησία ἔχει μεγάλη δύναμη, μεταμορφώνει τὰ πάντα, ἀγκαλιάζει ὅλους. Ὅσοι βαπτίσθηκαν καὶ χρίσθηκαν ἀνήκουν «δυνάμει» στὴν Ἐκκλησία καὶ μποροῦν νὰ γίνουν ζωντανὰ μέλη της –«ἐνεργεία»– νὰ δεχθοῦν τὴν ἀναγεννητικὴ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστός, ποὺ εἶναι ἡ κεφαλὴ τῆς Ἐκκλησίας, «νεοποιεῖ τοὺς γηγενεῖς», προσλαμβάνει τοὺς ἀνθρώπους μὲ τὰ ποικίλα βάρη τῆς ἡλικίας, τῶν τύψεων, τῶν ἁμαρτιῶν, καὶ τοὺς καθιστᾶ νέους. Νεοποιεῖ τοὺς ἡλικιωμένους καὶ σοφίζει τοὺς νέους. Εἶναι, ὅμως, ἀλήθεια ὅτι πολλοὶ νέοι διακόπτουν τὶς σχέσεις τους μὲ τὴν Ἐκκλησία στὶς πιὸ κρίσιμες περιόδους τῆς ζωῆς τους. Χρειάζεται ἰδιαίτερη ποιμαντικὴ ἐπιστήμη γιὰ νὰ ἀνοίξη κανεὶς διάλογο μὲ τοὺς νέους. Νομίζω ὅτι τὰ ἐκκλησιαστικὰ βιώματα τῆς νηπιακῆς καὶ παιδικῆς ἡλικίας ἐπαναφέρουν τοὺς νέους, ἀργὰ ἡ γρήγορα, στὴν Ἐκκλησία. Γι' αὐτὸ οἱ Ἱερεῖς, μὲ τοὺς γονεῖς καὶ τοὺς δασκάλους πρέπει νὰ προσφέρουν στὰ παιδιὰ μὲ ἐλευθερία τέτοια ἐκκλησιαστικὰ βιώματα ἀπὸ τὴν νηπιακή τους ζωή. Ὁ νομπελίστας Λόρεντς ἔχει πῇ ὅτι στοὺς νέους ἀνθρώπους λειτουργεῖ καὶ τὸ φαινόμενο τῆς «νεοφιλίας», ἐπειδὴ θέλουν νὰ δοκιμάσουν κάτι καινούριο, καὶ τὸ φαινόμενο τῆς «καθυστερημένης ὑπακοῆς», ἀφοῦ ἐπανέρχονται ἔστω καὶ ἀργὰ στὶς ρίζες τους. Αὐτὸ τὸ βλέπουμε στὸν ἄσωτο υἱὸ τῆς σχετικῆς παραβολῆς. Ἐκεῖνο ποὺ τὸν ἔκανε νὰ ἐπιστρέψη στὸ πατρικὸ σπίτι ἦταν ἡ ἀγάπη τοῦ Πατέρα, ποὺ ἐκφραζόταν μὲ ἐλευθερία. Ἂς δείχνουμε ἀγάπη στὰ παιδιὰ καὶ αὐτὴ θὰ ἐνεργήση θετικὰ σὲ ὅλη τὴν ζωή τους.

4 Ἐρώτηση: Ἐὰν εἶναι πρόβλημα ἡ ἐκκοσμίκευση γιὰ τὴν Ἐκκλησία;

Ἀπάντηση: Φυσικὰ ἡ ἐκκοσμίκευση εἶναι ἕνα μεγάλο πρόβλημα γιὰ τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Ὅταν ὁμιλοῦμε γιὰ ἐκκοσμίκευση, ἐννοοῦμε τὴν ἀλλοίωση ἡ παραθεώρηση τῆς θεολογίας καὶ τοῦ ἡσυχασμοῦ ποὺ ἔχει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, καθὼς ἐπίσης καὶ ἡ κοινωνικοποίηση τῆς εὐαγγελικῆς ζωῆς. Ἔλεγε κάποιος, ἐπηρεασμένος ἀπὸ τὴν ἐκκοσμίκευση: «Ἂς ἀφήσουμε τὸν οὐρανὸ γιὰ τοὺς παπᾶδες καὶ τὰ πουλιά. Ἐμεῖς ἂς ἀσχοληθοῦμε μὲ τὴν γῆ». Ἔτσι στὴν Δύση ἀναπτύχθηκε ἡ διαλεκτικὴ θεολογία τῆς κρίσεως, ἡ θεολογία τοῦ θανάτου τοῦ θεοῦ, ἡ μεταχριστιανικὴ θεολογία, ἡ πολιτικὴ θεολογία κλπ. Ἐξίσου ὅμως προβλήματα εἶναι καὶ δύο ἄλλα, ἤτοι ἡ κοσμοθεωρία, ὅταν τὸν Χριστιανισμὸ ἀπὸ ζωὴ τὸν μετατρέπουμε σὲ ἰδεολογία, καὶ ἡ κοσμοφοβία, ὅταν φοβόμαστε τὸν κόσμο, κλεινόμαστε μέσα σὲ μικρὲς ὁμάδες καὶ ἔτσι ἀναπτύσσεται ὁ φονταμενταλισμός. Ἐπίσης, ἄλλα προβλήματα ποὺ δημιουργοῦνται στὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας προέρχονται ἀπὸ τὸν ὀρθολογισμὸ καὶ τὸν ἠθικισμό. Δὲν εἶναι πρόβλημα ἡ ὀρθὴ λογική, ἀλλὰ ὁ ὀρθολογισμός, οὔτε ἡ ἠθική, ἀλλὰ ὁ ἠθικισμός. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖον εἶναι ἀνάγκη νὰ μάθουμε τὴν μητρικὴ γλῶσσα μας, τὴν ὁποία ὁμιλοῦν οἱ ἅγιοί μας.

5 Ἐρώτηση: Εἶστε ἀρκετὲς φορὲς προσκεκλημένος ἀπὸ διαφόρους φορεῖς τοῦ ἐξωτερικοῦ. Τί προβλήματα ἀντιμετωπίζουν οἱ Ἕλληνες τῆς Διασπορᾶς;

Ἀπάντηση: Δύο προβλήματα ἔχω ἐντοπίσει. Τὸ ἕνα εἶναι ὁ ἐθνικισμός, ἀφοῦ οἱ πρῶτες Ἐκκλησίες ἔχουν δημιουργηθῇ ἀπὸ μετανάστες καὶ ἔχουν διοργανωθῇ ὡς ἐθνικὲς Ἐκκλησίες. Αὐτὸ βέβαια συμβαίνει καὶ μὲ ἄλλες ἐθνότητες, ὅπως τῶν σλαβοφώνων καὶ ἀραβοφώνων, καὶ ἔτσι διασπᾶται ἡ ἐκκλησιαστικὴ ἑνότητα. Ὁ ἐθνικισμὸς τῆς Διασπορᾶς εἶναι ἕνα μεγάλο ἐκκλησιαστικὸ πρόβλημα σήμερα. Τὸ ἄλλο εἶναι ἡ ἀλλοίωση τῆς πίστεως καὶ ζωῆς, ἀπὸ τὴν ἄποψη ὅτι μερικὲς φορὲς παρατηρεῖται ἕνας ἐκπροτεσταντισμὸς τῆς ὀρθοδόξου ζωῆς καὶ μιὰ ἀλλοτρίωση τοῦ ὀρθοδόξου ἤθους. Γιὰ νὰ εἶμαι ἀκριβὴς θέλω νὰ τονίσω ὅτι στὴν Ἀμερικὴ παρατηρεῖται ἔντονα μιὰ στροφὴ πρὸς τὴν Ὀρθόδοξη θεολογία καὶ τὸν ἁγιορειτικὸ μοναχισμὸ καὶ σὲ αὐτό, μεταξὺ τῶν ἄλλων, βοηθᾶ ἡ διάδοση ὀρθοδόξων βιβλίων καὶ ἀκόμη συντελοῦν τὰ 18 Μοναστήρια ποὺ ἔχει δημιουργήσει ὁ Γέροντας Ἐφραίμ, Προηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Φιλοθέου τοῦ Ἁγίου Ὅρους. Πολλοὶ Ἀμερικανοὶ ἐνδιαφέρονται γιὰ φιλοκαλικὰ θέματα.

6 Ἐρώτηση: Τὴν Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου στὴν κεντρικὴ Αἴθουσα Τελετῶν τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν θὰ σᾶς ἀπονεμηθῇ ὁ τίτλος τοῦ Ἐπιτίμου Διδάκτορος στὸ τμῆμα τῆς Κοινωνικῆς Θεολογίας. Ποιά προσόντα πρέπει νὰ ἔχη ἕνας σύγχρονος θεολόγος;

Ἀπάντηση: Τὸ θεωρῶ εἰδικὴ τιμὴ στὸ πρόσωπό μου ποὺ ἔγινε ἀπὸ τὴν Θεολογικὴ Σχολὴ Ἀθηνῶν γιὰ τὸ θεολογικὸ συγγραφικὸ ἔργο. Στὸ ἐρώτημα, ποιά προσόντα πρέπει νὰ ἔχη ὁ σύγχρονος θεολόγος, νομίζω ὅτι ἡ ἀπάντηση βρίσκεται στὸ ἔργο καὶ τὴν διδασκαλία τῶν ἁγίων Πατέρων τοῦ Δ αἰῶνος. Ὁ αἰῶνας αὐτὸς ἦταν ἕνας αἰῶνας πολὺ σημαντικός, παρόμοιος μὲ τὸν δικό μας. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας εἶχαν δεχθῇ τὴν ἀποκαλυπτικὴ ἀλήθεια, ἀλλὰ μελέτησαν καὶ τὰ ὀντολογικά, κοσμολογικά, ἀνθρωπολογικὰ ἐρωτήματα τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς φιλοσοφίας καὶ ἔδωσαν ἀπαντήσεις σὲ αὐτά. Οἱ ἅγιοι Πατέρες σπούδασαν τὴν ἐπιστήμη καὶ τὴν φιλοσοφία τῆς ἐποχῆς τους καὶ γνώρισαν ὅλους τοὺς προβληματισμοὺς τῶν ἀνθρώπων, ἀπέκτησαν πνευματικὲς ἐμπειρίες τοῦ Θεοῦ, ὁπότε ὡς ἀναγεννημένοι ἄνθρωποι ἀπάντησαν στοὺς προβληματισμοὺς τῶν ἀνθρώπων. Ἔτσι, ἔκαναν ἕνα δημιουργικὸ ἔργο ποὺ εἶναι σύγχρονο μέχρι τὶς ἡμέρες μας. Νομίζω ὅτι ὁ σύγχρονος θεολόγος πρέπει νὰ ἀποκτήση γνήσιες ἐμπειρίες τοῦ Θεοῦ, νὰ γνωρίση τὰ σύγχρονα προβλήματα τῶν ἀνθρώπων, ἐνδεχομένως τὴν σύγχρονη παιδεία καὶ ἐπιστήμη, καὶ στὴν συνέχεια νὰ τοὺς βοηθήση ἀγαπητικὰ καὶ κενωτικά. Ἔτσι, τὰ βασικὰ γνωρίσματα τῶν συγχρόνων θεολόγων πρέπει νὰ εἶναι ἡ σπουδὴ στὴν ὀρθόδοξη ζωή, ἡ ὁμολογία τῆς πίστεως καὶ ἡ ποιμαντική.

7 Ἐρώτηση: Ἀφοῦ γράψατε βιβλίο γιὰ τὸν ἀείμνηστο Μητροπολίτη κυρὸ Σεβαστιανὸ καὶ ἀφοῦ διατελέσατε ὑπεύθυνος τῆς κατασκηνώσεως στὴν Χριστιανικὴ Ἕνωση Ἀγρινίου, ποιός ὁ ρόλος τῶν Ἀδελφοτήτων;

Ἀπάντηση: Νομίζω δὲν πρέπει κανεὶς νὰ ἀρνῆται τὸ παρελθόν του, ἀλλὰ νὰ τὸ συμπληρώνη, νὰ τὸ μεταμορφώνη, νὰ τὸ βελτιώνη. Ἀπὸ τοὺς γονεῖς μου γνώρισα τὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωή. Οἱ πρῶτοι Πνευματικοί μου Πατέρες μὲ ἀγάπησαν, ἔδειξαν ὑπομονή, μὲ παιδαγώγησαν, μὲ τὸν τρόπο ποὺ γνώριζαν. Ἦταν Κληρικοὶ μὲ φόβο Θεοῦ, ἀνιδιοτέλεια καὶ ἀγάπη γιὰ τὸν Θεὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία. Αὐτοὶ ἔβαλαν τὶς βάσεις στὴν ζωή μου. Πάνω σὲ αὐτὴν τὴν βάση ὁ Θεὸς μὲ τοὺς ἁγιορεῖτες Πατέρες καὶ ἄλλους ἐξαγιασμένους Κληρικούς, ὅπως τὸν μακαριστὸ Μητροπολίτη μου Καλλίνικο καὶ τὸν Γέροντα Σωφρόνιο, ἀκόμη καὶ μὲ τὴν μελέτη τῶν πατερικῶν ἔργων, ἔκτισε καὶ κάτι ἄλλο. Δὲν ἀρνοῦμαι τὸ παρελθόν, ἀλλὰ βλέπω τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ποὺ ἐργάσθηκε «πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως» ἐπάνω μου, ἀρκεῖ ἐγὼ νὰ ἀποδειχθῶ ἄξιος τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν φίλων τοῦ Θεοῦ, καὶ σᾶς παρακαλῶ, καθὼς καὶ τοὺς ἀναγνῶστες, νὰ προσεύχονται γι' αὐτό. Πάντοτε πρέπει νὰ ἐργαζόμαστε θετικὰ καὶ ὄχι ἀρνητικὰ καὶ ἐπιθετικά.

8 Ἐρώτηση: Ποιό τὸ μέλλον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου;

Ἀπάντηση: Ἀπὸ ἀνθρωπίνης πλευρᾶς εἶναι ζοφερό. Ἀλλὰ τὴν Ἐκκλησία τὴν διευθύνει ὁ Θεός, ἄλλωστε ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ κεφαλή της. Ἡ Ἐκκλησία πέρασε ἀπὸ πολλὲς τρικυμίες, ἀλλὰ δὲν καταποντίσθηκε. Τὸ ἴδιο συνέβη καὶ μὲ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο. Πέρασε μέσα ἀπὸ διωγμούς, ἐπιθέσεις καὶ ὅμως παραμένει ὄρθιο. Καταλύθηκε μιὰ ὁλόκληρη Ρωμαϊκὴ Αὐτοκρατορία – Βυζάντιο, ἀπὸ πολιτικῆς-διοικητικῆς πλευρᾶς, ἀλλὰ ἡ Ἐκκλησία παραμένει μέχρι σήμερα καὶ ἕως τῆς συντελείας τῶν αἰώνων ζωντανή. Βέβαια, σήμερα τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο πάσχει ἀπὸ λειψανδρία, λόγῳ τῶν ἐξωτερικῶν συνθηκῶν. Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης, ὡς πολυτάλαντος, ἔθεσε δύο στόχους. Ὁ ἕνας νὰ συμμετέχουν στὴν διοίκηση τοῦ Πατριαρχείου ὅλοι οἱ Ἱεράρχες τοῦ Θρόνου, καὶ ὁ ἄλλος, ὁ μελλοντικὸς Πατριάρχης νὰ ἐκλέγεται ἀπὸ ὅλους τοὺς Ἱεράρχες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, ἀνὰ τὴν Οἰκουμένη, καὶ μετὰ τὴν ἐκλογὴ νὰ λαμβάνη τὴν τουρκικὴ ὑπηκοότητα, ὅπως γίνεται στὸ Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας. Ἐπέτυχε τὸν πρῶτο στόχο, πιστεύω ὅτι θὰ ἐπιτύχη καὶ τὸν δεύτερο, γιὰ τὴν διάσωση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, γιατί ἔχει μεγάλο ρόλο νὰ διαδραματίση. Εἶναι ἕνας ἐξαγιασμένος θεσμός, ποὺ τὸν εὐλόγησαν οἱ Πατέρες τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, στὴν περιοχή του συνῆλθαν οἱ Οἰκουμενικοὶ Σύνοδοι, οἱ ὁποῖες ὁμολόγησαν τὴν ὀρθόδοξη πίστη, καὶ καθαγιάσθηκε ἀπὸ τὰ αἵματα τῶν μαρτύρων, Πατριαρχῶν, Ἀρχιερέων, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἱδρῶτες τῶν ἀσκητῶν.

9 Ἐρώτηση: Ποιά εἶναι ἡ πρώτη σας ἐπαφὴ μὲ τὴν πόλη τοῦ Πρωτοκλήτου, τὴν Πάτρα;

Ἀπάντηση: Ἡ πρώτη οὐσιαστικὴ ἐπαφὴ ἦταν μετὰ τὴν ἐκλογή μου στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου (1995). Πάντα θεωροῦσα τὴν Πάτρα ὡς μιὰ μεγαλούπολη μὲ ἔντονη πνευματικὴ παράδοση καὶ τὴν θαύμαζα. Ὁ τότε Μητροπολίτης Πατρῶν κ. Νικόδημος μὲ καλοῦσε στὶς διάφορρες ἑορταστικὲς ἐκδηλώσεις, ὅπως τὸ κάνει καὶ ὁ νῦν Μητροπολίτης καὶ ἀγαπητὸς ἐν Χριστῷ ἀδελφὸς κ. Χρυσόστομος. Πιθανὸν νὰ γνωρίζετε ὅτι ὁ Σέβ. Μητροπολίτης πρ. Πατρῶν Νικόδημος ἦταν Πνευματικὸς Πατέρας τῶν γονέων μου, ὅταν ὑπηρετοῦσε Ἱεροκῆρυξ στὰ Γιάννενα, καὶ μὲ εἶχε εὐλογήσει ἀπὸ ἔμβρυο, γι' αὐτὸ ἔλεγε συνήθως: «Τὸν Ναυπάκτου τὸν γνωρίζω ἐκ κοιλίας μητρός του».

10 Ἐρώτηση: Ποιόν ἔχετε πρότυπο στὴν ζωή σας;

Ἀπάντηση: Τὸ αἰώνιο πρότυπο εἶναι ὁ Χριστός, καὶ μάλιστα ὁ Ἐσταυρωμένος καὶ Ἀναστὰς Χριστός. Καὶ στὴν συνέχεια οἱ φίλοι τοῦ Χριστοῦ ποὺ μετέχουν στὸ μυστήριο τοῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἀναστάσεώς Του. Τέτοιοι ἦσαν οἱ γονεῖς μου, ὁ Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως Σεβαστιανός, ὁ Μητροπολίτης Ἐδέσσης Καλλίνικος, ὁ Γέροντας Σωφρόνιος καὶ πολλοὶ ἁγιορεῖτες Πατέρες. Ὅλοι τους βρίσκονται στὴν ἐν οὐρανοῖς Ἐκκλησία. Ὁπότε ὅραμά μου εἶναι νὰ ἀξιωθῶ νὰ εἰσέλθω σὲ αὐτὴν τὴν οὐράνια Ἐκκλησία γιὰ νὰ τοὺς συναντήσω.

11 Ἐρώτηση: Τί εὔχεσθε γιὰ τὰ παιδιὰ ποὺ σὲ λίγες ἡμέρες δίνουν Πανελλήνιες ἐξετάσεις;

Ἀπάντηση: Οἱ ἐξετάσεις ποὺ θὰ δώσουν γιὰ τὶς Ἀνώτατες Σχολὲς εἶναι ἕνα μέρος τῶν ἐξετάσεων ποὺ θὰ δίνουν σὲ ὅλη τους τὴν ζωή. Εὔχομαι νὰ ἐπιτύχουν σὲ ὅλες τὶς ἐξετάσεις, ἐπαγγελματικές, κοινωνικές, οἰκογενειακές, ἐκκλησιαστικές, μὲ τὴν δύναμη τοῦ Θεοῦ. Αὐτὴν τὴν περιόδο θὰ πρέπει νὰ διαβάζουν ὡσὰν ἡ ἐπιτυχία νὰ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τοὺς ἴδιους, καὶ νὰ προσεύχονται στὸν Θεόν, ὡσὰν ἡ ἐπιτυχία νὰ ἐξαρτᾶται ἀπὸ Αὐτόν. Αὐτὸ θὰ ἐκδιώξη τὸ ἄγχος, τὴν ἀνασφάλεια καὶ θὰ δώση ἄλλο περιεχόμενο στὶς ἐξετάσεις. Κάποτε ὁ π. Ἐφραὶμ ὁ Κατουνακιώτης εἶπε σὲ μερικὰ παιδιά, τὰ ὁποῖα εἶχα ὁδηγήσει μέχρι τὸ ἐρημητήριό του καὶ τὰ ὁποῖα ἀνέμεναν τὰ ἀποτελέσματα τῶν ἐξετάσεων: «Προσέξτε, γιατί ὑπάρχουν ἐπιτυχίες ποὺ καταλήγουν σὲ ἀποτυχίες καὶ ὑπάρχουν ἀποτυχίες ποὺ ὁδηγοῦν σὲ ἐπιτυχίες». Πάντως, σὲ ὅλα τὰ θέματα ὑπάρχουν λύσεις καὶ διέξοδοι. Χρειάζεται ὑπομονή, ψυχραιμία καὶ πίστη στὸν Θεό. Σὲ ὅλα τὰ παιδιὰ ποὺ διαγωνίζονται αὐτὸν τὸν καιρὸ εὔχομαι καλὴ ἐπιτυχία στὶς ἐξετάσεις, ἀλλὰ καὶ σὲ ὅλη τὴν ζωή τους.–