Πανήγυρη ἁγίου Πολυκάρπου μέ χειροτονία Πρεσβυτέρου καί ἐνθρόνιση Ἡγουμένου 

Ἑόρτασε ἡ Ἱερά Μητρόπολη Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου τόν προστάτη Ἅγιό της Ἱερομάρτυρα Πολύκαρπο Ἐπίσκοπο Σμύρνης.

Στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Πολυκάρπου Μαμουλάδας

Τήν παραμονή τῆς ἑορτῆς τελέσθηκε Ἀρχιερατικός Πανηγυρικός Ἑσπερινός στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Πολυκάρπου Μαμουλάδας, χοροστατοῦντος τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου, μέ τήν συμμετοχή τοῦ Πρωτοσυγκέλλου, τοῦ Ἱεροκήρυκος, τοῦ νέου Ἐφημερίου τῆς Ἐνορίας π. Γεωργίου Σαβελώνα καί πλειάδος Ἱερέων, μέ τόν χορό τοῦ Πρωτοψάλτη κ. Παντελῆ Ἀναστασόπουλου στό ἀναλόγιο. Ὁ Σεβασμιώτατος στό κήρυγμά του ἀνέλυσε τόν λόγο πού ἔλεγε συχνά ὁ ἅγιος Πολύκαρπος, «ὦ, Κύριε, εἰς τινα με καιρόν διεφύλαξας». Ἀναφέρθηκε στήν πολιτική, ἐθνική, κοινωνική, πνευματική καί ἐκκλησιαστική κατάσταση τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, μέ τήν βία τῶν εἰδωλολατρῶν, τήν ἐμφάνιση τῶν πρώτων αἱρέσεων πού προσπαθοῦσαν νά ἀλλοιώσουν τίς μόλις ἱδρυθεῖσες τότε τοπικές Ἐκκλησίες.

Ἔπειτα ἀναφέρθηκε στήν σημερινή κατάσταση στόν παγκόσμιο Χριστιανικό κυρίως κόσμο, πού εἶναι ἕνα μεῖγμα Χριστιανῶν διαφόρων ὁμολογιῶν, Χριστιανῶν ἐκκοσμικευμένων πού δέν ἔχουν ἑνότητα, πρώην Χριστιανῶν πού βαπτίσθηκαν ἀλλά ἀπομακρύνθηκαν ἀπό τήν Ἐκκλησία, καί ἀνθρώπων πού δέν πιστεύουν στόν Χριστό καί μή Χριστιανῶν. Ἔτσι, μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ζοῦμε σέ ἐκκοσμικευμένη ἐποχή, πού ὁ καθένας πιστεύει ὅπως «νομίζει», καί ὄχι ὅπως μᾶς παρέδωσαν οἱ Ἀπόστολοι καί οἱ θεόπτες ἅγιοι. Γι' αὐτό καί ἐμεῖς ἐπαναλαμβάνουμε τόν λόγο τοῦ ἁγίου Πολυκάρπου «ὦ, Κύριε, εἰς τινα (με) καιρόν (ἡμᾶς) διεφύλαξας», χωρίς ὅμως νά χάνουμε τήν πίστη μας καί τήν ἐλπίδα μας, ἰδίως ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι πού ἔχουν διατηρήσει σέ μεγαλύτερο βαθμό τίς ἐκκλησιαστικές παραδόσεις μας καί τήν πίστη μας. Μετά τό πέρας τοῦ ἑσπερινοῦ ἡ Ἐνορία προσέφερε δεξίωση σέ ὅλους τούς ἐκκλησιασθέντες στήν αἴθουσα τοῦ πνευματικοῦ της κέντρου.

*

Στήν Ἱερά Μονή Ἀμπελακιωτίσσης

Τήν κυριώνυμο ἡμέρα, ὁ Σεβασμιώτατος λειτούργησε στήν πανηγυρίζουσε Ἱερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Ἀμπελακιωτίσσης - Ἅγιος Πολύκαρπος, στήν Ὀρεινή Ναυπακτία. Ἄν καί στό ἐλατόδασος, μέσα ἀπό τό ὁποῖο περνᾶ ὁ δρόμος γιά τήν Ἱερά Μονή, ἐπικρατοῦσε χιονόπτωση, καί καθ' ὅλη τήν διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας μικρή χιονοθύελλα, ὅλα ἔγιναν κατά τό καλύτερο τρόπο στό καθολικό τῆς Ἱερᾶς Μονῆς: Ἀρχιερατική θεία Λειτουργία, χειροτονία Πρεσβυτέρου ἀπό τούς ἀδελφούς τῆς Μονῆς, ἐνθρόνιση Ἡγουμένου, λόγοι, ἀρτοκλασία. Ὁ Ἀρχιμ. π. Πολύκαρπος Παστρωμᾶς εἶναι ἀπό τό ἔτος 2003 Ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς. Στήν ἀρχή, ὅταν οἱ μοναχοί ἦταν λιγότεροι ἀπό πέντε, ἦταν διορισμένος ἀπό τόν Σεβ. Μητροπολίτη, ἐνῶ ἀπό τό ἔτος 2013 κατόπιν κανονικῆς ἐκλογῆς εἶναι ἐκλεγμένος Ἡγούμενος. Σήμερα στήν Ἱερά Μονή ἐγκαταβιοῦν μόνιμα τέσσερεις μοναχοί καί ἕνας δόκιμος καί εἶναι ἐγεγραμμένοι δεκατέσσερεις Ἱερομόναχοι καί μοναχοί. Ἔτσι, τήν ἡμέρα τοῦ ἁγίου Πολυκάρπου τελέσθηκε καί ἡ ἱερά τελετή ἐνθρονίσεως.

Πρεσβύτερος χειροτονήθηκε, μετά ἀπό δόκιμη διακονία δύο ἐτῶν, ὁ Ἱεροδιάκονος τῆς Μονῆς π. Νικόδημος Σαράκης, μέ καταγωγή ἀπό τά Ἀμπέλια τοῦ Ἁγίου Βλασίου. Ὁ Σεβασμιώτατος στόν λόγο του, μέ ἀφορμή τό Μυστήριο τῆς Χειροτονίας τοῦ νέου Πρεσβυτέρου καί τό γεγονός ὅτι ὁ ἅγιος Πολύκαρπος ἦταν Ἐπίσκοπος Σμύρνης, καί χειροτονήθηκε ἀπό τόν ἅγιο Ἀπόστολο καί Εὐαγγελιστή Ἰωάννη, ἀναφέρθηκε στήν ἀξία τῆς Ἱερωσύνης. Ἀνέλυσε ἕνα λόγο τοῦ ἁγίου Ἐπιφανίου Κύπρου, ὅτι ἡ ἀρχιερωσύνη τυγχάνει «ἡ πατέρων γεννητική τάξις∙ πατέρας γάρ γεννᾷ τῇ Ἐκκλησίᾳ», ἡ δέ τῶν Πρεσβυτέρων τάξις «πατέρας μή δυναμένη γεννᾶν, διά τοῦ λουτροῦ τῆς παλιγγενησίας τέκνα γεννᾷ» καί ὅτι «ἡ τῶν ἱερέων τάξις φωτιστική τε καί μυσταγωγική» εἶναι. Ὁ Σεβασμιώτατος προέτρεψε τόν μέν Ἡγούμενο π. Πολύκαρπο νά διαβάζη τήν Κλίμακα τοῦ Ἰωάννου καί ἰδίως νά «μάθη ἀπ' ἔξω» τόν λόγο «Πρός τόν Ποιμένα», ἐνῶ τόν νέο Πρεσβύτερο π. Νικόδημο προέτρεψε νά διαβάζη τά ἔργα τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου καί ἰδίως τό «Συμβουλευτικόν Ἐγχειρίδιον».

Ἦταν μιά εὐλογημένη ἡμέρα γιά τήν Ἱερά Μονή καί τήν Ἱερά Μητρόπολη, τήν ὁποία εὐλογία αἰσθάνθηκαν ὅσοι προσκυνητές ἀψήφισαν τήν κακοκαιρία «Ὠκεανίδα» καί ἀνέβηκαν μέσα ἀπό χιονόπτωση στήν Ὀρεινή Ναυπακτία καί στήν Ἱερά Μονή Ἀμπελακιωτίσσης.

*

Ἀντιφώνηση τοῦ Ἡγουμένου π. Πολυκάρπου

Σεβασμιώτατε Πάτερ καὶ Δέσποτα, Σεπτὲ Ποιμενάρχα τῆς κατὰ Ναύπακτον καὶ Ἅγιον Βλάσιον Ἐκκλησίας Κ.κ. ΙΕΡΟΘΕΕ.

Σεβαστοὶ πατέρες καὶ λαὲ τοῦ Κυρίου εὐλογημένε, οἱ προσελθόντες συνεορτάσαι καὶ συμπανηγυρῆσαι μεθ’ ἡμῶν τὴν σεπτὴν καὶ πανίερον μνήμην τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἱερομάρτυρος Πολυκάρπου, Ἐπισκόπου Σμύρνης τοῦ Θαυματουργοῦ, προστάτου καὶ ἐφόρου οὐ μόνον τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μονῆς Ἀμπελακιωτίσσης, ἀλλὰ καὶ τῆς εὐρυτέρας περιοχῆς καὶ τ’ ἀληθὲς εἰπεῖν πάσης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου. Ἐν μέσῳ ὑμῶν ἱστάμενος νομίζω ὅτι βλέπω ὅλους ἐκείνους τοὺς πατέρας πού ἀπὸ τῆς ἱδρύσεως τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς ἐγκαταβίωσαν εἰς αὐτὴν καὶ διὰ τῶν τιμίων ἱδρώτων των καὶ τῆς ἀσκητικῆς των διαγωγῆς ἐκλέϊσαν τὸν ἱερὸν τοῦτον τόπον, τὸ Θεομητορικὸ αὐτὸ περιβόλι, δίδοντές του αἴγλην οὐχὶ κοσμικὴν καὶ ἐπίγειον, ἀλλὰ πνευματικὴν καὶ οὐράνιον.

Ὅταν πρὸ εἰκοσαετίας ἀπηυθήνθημεν πρὸς Ὑμᾶς, Σεβασμιώτατε, ζητοῦντες τὴν εὐλογίαν καὶ τὴν ἔγκρισίν Σας ἵνα ἐγκαταβιώσωμεν εἰς τὸν ἱερὸν τοῦτον τόπον, ὡς καλὸς ποιμήν, ἐνδιαφερόμενος διὰ τὴν ἐπάνδρωσιν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν ἀνθρωπίνην διαβίωσίν μας, μοὶ ἐκθέσατε λεπτομερῶς τάς δυσκολίας αἱ ὁποῖαι ὑπῆρχον προκειμένου νά ἐπιτευχθῆ τὸ ἐγχείρημα, δεδομένου ὅτι μέχρι τότε ἢμην ὑπάλληλος τοῦ Ὑπουργείου Οἰκονομικῶν καί ὡς ἐκ τούτου, αἱ συνθῆκαι διαβιώσεως ἦσαν διαφορετικαί τῶν ὑπαρχόντων εἰς τὴν Ἱερὰν Μονήν. Ἰδίως ὅταν μοὶ ἀπηυθύνατε τὸ ἐρώτημα «Ἔχεις πάει ποτὲ στήν Ἀμπελακιώτισσα;» εἰς τὴν ἀρνητικὴν ἀπάντησιν δικαίως ἐξεπλάγητε, ἐκφράζων τὴν λογικὴν ἀπορίαν «καὶ πῶς θὰ πᾶς, παιδάκι μου, ἐκεῖ δεδομένων τῶν δυσκολιῶν;» Σᾶς διεβεβαίωσα τότε ὅτι ἡ πρώτη κίνησις ἅμα τῇ ἐγκαταβιώσει θὰ ἦτο ἡ γονυκλισία ἐνώπιον τῶν προστατῶν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ταύτης, τῆς Κυρίας Θεοτόκου καὶ τοῦ σήμερον ἑορταζομένου Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Πολυκάρπου καὶ ἡ ἐκζήτησις τῆς αὐτῶν ἀρωγῆς, ὅπερ καὶ ἐγένετο.

Σήμερον ὅμως, Σεβασμιώτατε, μετὰ τὴν ὡς ἒγγιστα εἰκοσαετῆ ἐγκαταβίωσιν, ἐπιτραπείτω ἵνα διακηρύξωμεν τὰ Θαυμάσια τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ, λέγοντες τοῦτο:

Ὑφ’ Ὑμῶν εἴχομεν τὴν ἀληθῆ περιγραφὴν τῶν δυσκολιῶν τῆς ἐνταῦθα ἐγκαταβιώσεως καὶ διαβιώσεως, ὅμως χάριτι καὶ πρεσβείαις τῶν προστατῶν τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς, αἱ δυσκολίαι αὗται ἀπεμειώθησαν καί ἐν πολλοῖς ἐλαχιστοποιήθησαν. Μέγιστος ἀρωγὸς πρὸς τοῦτο, πέραν τῶν ἐφόρων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς, ὁ Μακαριστὸς Ἱερομόναχος Γέρων Ραφαὴλ Μακρυγιάννης, ὅστις ἐπιτραπείτω ἵνα εἴπωμεν ἐν πλήρῃ συναισθήσει, ὕπῆρξεν, πραγματικῶς πατὴρ καὶ ὑποστηριγμός κατὰ τὴν μετ’ αὐτοῦ δεκαετῆ ὡς ἔγγιστα ἀναστροφὴν ἡμῶν.

Δεν ἐκέκτητο κοσμικὰς περγαμηνὰς ἤ πανεπιστημιακὰ πτυχία. Εἶχεν, ὅμως, κατακτήσει τὴν ἀπόλυτον βίωσιν τῶν Μοναχικῶν ἀρετῶν, τάς ὁποίας, ὅσῃ δυνάμει, μετέδωκεν καὶ εἰς ἡμᾶς. Ἄνευ πομπωδῶν ἐκφράσεων καὶ διδασκαλικῶν, ἐπιτιμήσεων καὶ ἐξαναγκασμοῦ, διὰ τοῦ παραδείγματος, μᾶς μετέδωκεν τὴν ἀπόλυτον παράδοσιν καὶ ἐξάρτησιν ἐκ τῆς δυνάμεως τοῦ Τρισυποστάτου Θεοῦ καὶ τῆς χάριτος τῶν προστατῶν τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς. Ἡ χαριεστάτη ἔκφρασις τοῦ προσώπου καὶ ἡ ἐν Κυρίῳ καύχησίς του διὰ τὴν ἐγκαταβίωσιν ἡμῶν εἰς τὸν Ἱερὸν τοῦτον τόπον, ἐπηνέργη ὡς τονωτικὴ ἔνεσις, ὅτε ὁ μισόκαλλος διάβολος, διὰ λογισμῶν καὶ ἑτέρων πειρασμικῶν καταστάσεων ἐπεχείρει νά κάμψῃ τὸ φρόνημα ἡμῶν. Εἴη ἡ μνήμη αὐτοῦ αἰωνία καὶ ἀγήρως.

Τὸ ὄντως τραγικὸν συμβὰν τῆς ὑπὸ βεβήλων χειρῶν συλήσεως τῆς Ἱερᾶς Μονῆς καὶ τῆς κλοπῆς τοῦ Ἱεροῦ Λειψάνου τῆς Τιμίας δεξιᾶς Χειρὸς τοῦ Προστάτου ἡμῶν Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Πολυκάρπου, ἀπετέλεσεν μέλαν καὶ λίαν λυπηρὸν συμβάν, τὸ ὁποῖον ἐμετρίασεν ἡ ἐγκαταβίωσις μεθ’ ἡμῶν τῶν πατέρων Νικοδήμου, Μαξίμου καὶ Σαμουήλ, ὡς καὶ ἡ ἐγγραφὴ τῶν ἄλλων πατέρων τῶν ἐν διακονίαις παντοίαις εὑρισκομένων ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει.

Ἐλπίζομεν καὶ εὐχόμεθα ὅπως ὁ Προστάτης καὶ Ἔφορος τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Μονῆς, Ἱερομάρτυς Πολύκαρπος μετὰ τῆς Κυρίας Θεοτόκου τῆς Ἀμπελακιωτίσσης, ποιήσῃ αἰσίαν τὴν ἔκβασιν τῆς δοκιμασίας, ἐπανάγων τὴν Χαριτόβρυτον αὐτοῦ Δεξιὰν εἰς αὐτὴν πρὸς Ἁγιασμὸν καὶ τέρψιν τῶν καρδιῶν πάντων ἡμῶν. Καὶ τἀ νῦν, Σεβασμιώτατε Πάτερ καὶ Δέσποτα, ἐγκαρδίως εὐχαριστοῦμεν Ὑμᾶς διὰ τάς ποικίλας καὶ πολλαπλάς ἐκφάνσεις τῆς πρὸς ἡμᾶς Πατρικῆς ἀγάπης καθ’ ὅλην τὴν διάρκειαν τῆς ἐγκαταβιώσεως καὶ διακονίας ἡμῶν ἐν τῷ Ἱερῷ τούτῳ τόπῳ.

Ὑψώσατε, παρακαλοῦμεν, χεῖρας Ὁσίας Ἀρχιερατικὰς καὶ δεήθητε τοῦ Παντοκράτορος Θεοῦ, τῆς Πανυπεράγνου Θεοτόκου καὶ πάντων τῶν Ἁγίων, ἐξαιρέτως δὲ τῶν προστατῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου, ἵνα κατασταθῶμεν καλὸς ποιμὴν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ταύτης, ὥστε μή τις τῶν ἀδελφῶν καταβρωθῇ ὑπὸ τοῦ πολεμήτορος καὶ ἀρχεκάκου διαβόλου.

Ὑμεῖς δέ, τιμιώτατοι πατέρες καὶ λαὲ περιούσιε τοῦ Κυρίου Ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, εὐχαριστήσατε τὸν Κύριον τῆς Δόξῃς ἐπὶ πᾶσιν καὶ δεήθητε ἵνα εὕρωμεν ἔλεος παρὰ Κυρίου ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ φοβερᾷ τῆς ἀνταποδόσεως Αὐτοῦ τῆς δικαίας κατὰ τὴν ἔνδοξον Δευτέραν Αὐτοῦ Παρουσίαν.

Ἀμήν.

Φωτογραφίες

Φωτογραφίες Ἑσπερινὸς

Εἶναι βέβαια λίγο δύσκολο νά ταξιδέψη κανείς στήν ὀρεινή Ναυπακτία μέσα στήν καρδιά τοῦ χειμώνα. Γι’ αὐτό καί ἡ παρουσίαση αὐτοῦ του ὁδοιπορικοῦ ἴσως νά ξενίζη, πλήν ὅμως ἡ Ι. Μονή τῆς Ἀμπελακιώτισσας - Ἁγίου Πολυκάρπου ἔχει καί τήν χειμερινή της πανήγυρη, τήν ἡμέρα τοῦ ἁγίου Πολυκάρπου στίς 23 Φεβρουαρίου. Καί ὅσο καί ἄν τό ἀπαγορεύει πολλές φορές ὁ χιονιᾶς, πολλοί προσκυνητές παίρνουν τήν τολμηρή ἀπόφαση καί ἀνηφορίζουν τήν ἡμέρα ἐκείνη στήν ὀρεινή, γιά νά προσκυνήσουν τήν Παναγία καί τόν ἅγιο Πολύκαρπο.

* * *

Τό ὁδοιπορικό καί τήν ἱστορία ἑνός τόπου ἀνακοινοῦμε. Τήν εἰκόνα τοῦ ἀποδίδομε. Ροβολᾶμε γιά τά ψηλά. Ἕνα ταξίδι στήν ὀρεινή Ναυπακτία τά παληά χρόνια ἦταν μιά εὐχάριστη μά κουραστική περιπέτεια. Κατόρθωμα νά λαγοπατήση κανείς τοῦτα τά λεβέντικα μέρη μέ τήν ἄγρια κι’ ἀρρενωπή ὀμορφιά. Οἱ καιροί ὅμως ἀλλάζουν Σήμερα ἀποτελεῖ μιά αἰσθητική διαδρομή γεμάτη ἐνδιαφέρον, ἀναδρομή καί εἰδυλλιακό ὁρίζοντα. Ἡ ὄμορφη καστροπολιτεία, ὁ Ἔπαχτος, μᾶς κατευοδώνει στό σύντομο ταξίδι. Ροβολᾶμε ἀνάμεσα στά ἀπότομα βουνά τῆς Ναυπακτίας, γιά νά φθάσωμε στήν Ἰθάκη τῆς εὐλαβείας καί τοῦ προορισμοῦ μας, στήν Ἀμπελακιώτισσα καί στήν Μονή της. Γιά νά πατήσης τοῦτα τά Ρουμελιώτικα μέρη χρειάζεται προγραμματισμός, χάλκινο τσαρούχι καί καρδιά. Πρόγραμμα γιά νά φθάσης. Φόβος ὑπάρχει νά λοξοδρομήσης, μαγεμένος στρατοκόπος εὐλαβικός, ἀπ’ τήν ὀμορφιά τοῦ τοπίου.

Τσαρούχι γιά νά ροβολᾶς τίς ράχες μέ πάτημα ἐλαφίνας καί καρδιά γερή, ρωμέικη γιά νά νοιώσης ἐσώψυχα τήν ὀσοτική χαρά, τό χνῶτο τοῦ γνησίου Ἑλληνικοῦ βουνοῦ. Διασχίζομε μέ τετράτροχο ἤ καί μέ δίποδο ἕνα γέρικο καί στερεό κομμάτι τῆς Ρούμελης. Ἄγρια κι ἀρρενωπή ἡ ὀμορφιά τῆς Ναυπακτίας. Βουνά καί πάλι βουνά. Ἐλάτια, ὀξυές, καστανιές, φτέρες, βελανιδιές, γαλήνη μοναστηριακή καί κατσάβραχα στό διάβα μας, στήν ὄμορφη Ναυπακτιακή πορεία μας. Σύντομη ἡ ἐπίσκεψή μας.

Ἕνα πολύχρωμο καί πολυσέλιδο πεντάμορφο ἄλμπουμ. Ὁ Πλάτανος, ἡ Καστανιά, ἡ Τερψιθέα, ἡ Ἐλατοῦ, τά Κρυονέρια, Λιμνίστα, ἡ Στράνωμα, τό Καταφύγιον, ἡ Ἄνω Χώρα, ἡ Περδικόβρυση, ἡ Κοζίτσα, ἡ Κλεπά, ἡ Περίστα, κ.α. Τά χωριά, αὐτές οἱ σειρῆνες τῆς ξηρᾶς, μᾶς παρασύρουν ν’ ἀλλάξωμε πορεία. Ὁ προγραμματισμός μόνον μᾶς ἀποτρέπει. Ἔτσι ἅς προχωρήσουμε ἀπ’ τήν Λιμνίστα πρός τήν γραφική Τερψιθέα, μέ τούς φιλόξενους κατοίκους της καί τήν σύγχρονη τουριστική πρόοδο.

Πιό, κεῖ ὁ δρόμος διακλαδίζεται. Δεξιά πρός τήν Τερψιθέα καί ἀριστερά γιά τήν Ἄνω Χώρα. Δώδεκα χιλιόμετρα δρόμο βορειοτέρα ἡ Ἀμπελακιώτισσα. Ἡ μονή Ἀμπελακιωτίσσης εἶναι κοντά στό χωριό. Λέγεται καί Μονή Κοζίτσης.

Ἤδη φέρει τόν τίτλο “Ἱερά Μονή Ἀμπελακιωτίσσης Παναγίας - ὁ Ἅγιος Πολυκαρπος”. Τό χωριό ἀνήκει στήν ἐπαρχία Ναυπακτίας καί ἦταν ἕδρα τῆς ὁμωνύμου Κοινότητος, ἐνῶ τώρα ἀνήκει στόν Δῆμο Ἀποδοτίας. Πρῶτα βρισκόταν στή θέση “Παλιοχώρι”. Ἀργότερα, μετά τήν ἀνεύρεση τῆς εἰκόνας τῆς Θεοτόκου τό ἔτος 1455, μεταφέρθηκε στή σημερινή του θέση.

Μέ τό τοπικό λεωφορεῖο τῆς Ναυπάκτου μποροῦμε νά πᾶμε σάν σύγχρονοι στρατοκόποι καί σάν ταπεινοί προσκηνυτές. Τό περιβάλλον ἕλκει καί τά πάντα σέ ὑποδέχονται μέ καλωσύνη. Ἀόρατη θρησκευτική εὐλάβεια γύρω. Μιά αἰσθητική πληρότητα ματιῶν, καρδιᾶς καί ψυχῆς. Τοῦτα τά μέρη τῆς Δυτικῆς Ρούμελης, εἶναι γεμάτα ἁπλότητα καί ξέχωρο ἐνδιαφέρον.

Ἔχουν τό δικό τους χρῶμα, τήν δική τους ψυχή. Πορσφέρουν πολύ χαρά καί μεγάλη ἱστορική ἀναδρομή.

“Τα ἐλάτια τό τραγούδαγαν, ἀθάνατη ἱστορία, ἐδῶ γεννιέται ἡ λεβεντιά καί ζεῖ τό Εἰκοσιένα”.

Ἡ ἱστορία ἀναφέρει ὅτι οἱ πρῶτοι κάτοικοί του ἤσαν ἀπό τήν Ἤπειρο καί τήν Πελοπόννησο, μᾶλλον ἐκ Κονίτσης Ἠπείρου, ἀπ’ ὅπου πῆρε καί τό ὄνομα Κοζίτσα.

Ἀφίνομε τήν αἰσθητική αἴγλη, τήν ἀναδρομή καί πλησιάζομε τό Μοναστήρι. Χτισμένο ἐπάνω σ’ ἕνα μαγευτικό λόφο ὕψους 850 μ. στίς ὑπώρειες τοῦ βουνοῦ Ἀρδίνη (1718 μ.), εἶναι ἀκριβῶς ἀπέναντί του ἐρυθρόχρωμου κωνοειδοῦς βουνοῦ Τσεκούρι (1734 μ.). Ἔντονο τριγύρω ἁπλώνεται τό θρησκευτικό αἴσθημα. Μπλέκονται τά γήινα μέ τά φαῦλα καί ἀναπάντητα ἐρωτηματικά της δημιουργίας. Ἐδῶ δέν προφθάνεις νά ρωτήσης. Μόνο ἀπάντηση βρίσκεις ἐνσαρκωμένη στά γύρω μέ τήν πανσοφία τοῦ Πλάστη.

Ἡ ἱστορία μόνο διαβάζεται φυλλομετρώντας τήν μνήμη. Τό ἔτος 1455, ὅταν βρέθηκε ἡ θαυματουργός εἰκόνα τῆς Θεοτόκου, χτίστηκε καί ἡ Μονή.

Ἡ ἐκκλησία εἶναι ἀφιερωμένη στή χάρη της καί γιορτάζει στίς 23 Φεβρουαρίου καί στίς 15 Αὐγούστου.

Τότε γίνονται καί λαμπρά πανηγύρια μέ ὅλο το ἑλληνικό καί θρησκευτικό χρῶμα. Ἡ παράδοσις μᾶς πληροφορεῖ γιά τήν ἀνεύρεση τῆς εἰκόνας...

Στό Μοναστήρι φυλάσσονται σήμερα, τό θαυματουργό δεξιό χέρι, ἀπό τόν ἀγκώνα καί κάτω, τοῦ Ἁγίου Πολυκάρπου, Ἐπισκόπου Σμύρνης, καθώς καί πολλά ἄλλα κειμήλια Ἁγίων ἀπό τό ἔτος 1749.

(Γιά τήν εὕρεση τοῦ λειψάνου τοῦ ἁγίου, μᾶς πληροφορεῖ ἐπίσης ἡ παράδοση: Δύο μοναχοί της Ι. Μονῆς, στά δύσκολα χρόνια πού ἀκολούθησαν τήν ἅλωση τῆς Πόλης, ξεκίνησαν περιοδεία γιά ἀνεύρεση πόρων γιά τό Μοναστήρι (γύρω στά 1474). Φθάσανε μέχρι τήν Σμύρνη, στήν εἴσοδο τῆς ὁποίας συνάντησαν μιά γυναίκα χήρα ἡ ὁποία προσπαθοῦσε νά φυγαδεύση τό τίμιο λείψανο τῆς δεξιᾶς χειρός τοῦ Ἁγίου Πολυκάρπου, τό ὁποῖο ζητοῦσαν οἱ Τοῦρκοι στρατιῶτες νά τό κατασχέσουν. Ἡ γυναίκα ἐμπιστεύθηκε τό τίμιο λείψανο στούς δύο μοναχούς, λόγω καί τοῦ σχήματός τους, καί αὐτοί δίδοντάς της τό μικροποσό τῶν ἑκατό γροσίων καί τήν συμβουλή νά μή μαρτυρήση πού τό ἔδωσε πρίν περάσουν τρεῖς μέρες, ἀναχώρησαν γιά τήν Μονή τῆς Κοζίτσας. Ἀργότερα, ἄν καί μαθεύτηκε τό γεγονός, οἱ μοναχοί της Ι. Μονῆς κατόρθωσαν νά κρατήσουν, μετά καί ἀπό παρέμβαση τοῦ Πατριάρχη, τό πολύτιμο λείψανο, παρά τίς ἀπαιτήσεις τῶν Σμυρναίων (βλ. Κώστα Παπαδημητρίου: “Τό μοναστήρι “Παναγία ἡ Ἀμπελακιώτισσα - Ἅγιος Πολυκαρπος””).

Τό ἔτος 1847 ἀνακαινίσθηκε ὁ Ναός, ὁ ὁποῖος περιβάλλεται μέ συγκρότημα 22 κελλιῶν. Ἡ Μονή στήν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας καθώς καί στήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821, ἔπαιξε σημαίνοντα ρόλο καί προσέφερε πολύτιμες ὑπηρεσίες στόν ἀγώνα, ὡς μυστικό ὁρμητήριο καί χῶρος σοβαρῶν ἀποφάσεων γιά τήν ἐλευθερία τῆς Πατρίδος.

Μετά τήν πτώση τοῦ Μεσολογγίου, τό Μοναστήρι δέχθηκε τά λείψανα τῆς ἠρωϊκῆς φρουρᾶς, πού πήγαιναν γιά τά Σάλωνα καί προσέφερε περιποίηση στούς τραυματίες καί ἀσθενεῖς.

Στόν Ναό τοῦ Ἁγίου Νικολάου τῆς ἴδιας κοινότητος ὑπάρχει τέμπλο σπανίας τέχνης καί λεπτότητος πού κατασκευάσθηκε γύρω στά 1748 καί ἐπιχρυσώθηκε τό 1901. Τό πεντάμορφο χωριό στέκει αἰώνιος εὐλαβικός προσκυνητής στήν χάρη τῆς Παναγίας. Μέ τίς εὐλογίες τῆς συνεχίζει τήν ἀνοδική του πορεία καί τά παιδιά τοῦ προκόβουν στήν ξενητειά. Στήν Ἀθήνα ὑπάρχει ὁ Σύλλογος Ἀμπελακιωτίσσης Ναυπακτίας, ἕνας θερμός καί δραστήριος συμπαραστάτης, στήν πρόοδο τοῦ χωριοῦ.

Σάν φθάνει ὁ κουρασμένος στρατοκόπος ἐκεῖ στό γαλήνιο καί ἱερό χῶρο τῆς Μονῆς Ἀμπελακιωτίσσης τά μάτια χορταίνουν τήν ἁπλότητα τῆς ὀμορφιᾶς καί ἡ ἀνθρώπινη ὕπαρξη ἐκμηδενίζεται. Τά γόνατα λυγίζουν. Τά χείλη ψιθυρίζουν αὐτοσχέδια προσευχή, ἐνῶ λίγα βήματα μᾶς φέρνουν κοντά στά παληά εἰκονοστάσια, στήν θαυματουργό εἰκόνα καί στό μεσαιωνικό θρησκευτικό περιβάλλον, ἑνός ἄλλου ζωντανοῦ Μυστρά, γιά τό ἄναμμα ἑνός ταπεινοῦ κεριοῦ. Τά καντήλια θ’ ἀρχίσουν νά σιγοσβήνουν τσιτσιρίζοντας μ’ ἀναλαμπές. Οἱ εἰκόνες ὕστερα θά χάνονται στό μισοσκόταδο καί στό λιβάνι. Προειδοποίηση ἐπιστροφῆς. Καιρός νά ροβολᾶμε γιά τόν κάμπο, γιά τόν Ἐπαχτο. Εἶναι ἡ σκληρή ὥρα τοῦ γυρισμοῦ, ἡ ὥρα τοῦ δικοῦ μας ἑσπερινοῦ!...

Ἑορτάστηκε καί φέτος ἡ ἑορτή τοῦ προστάτου τῆς Ἐπαρχίας μας, τοῦ ἁγίου Πολυκάρπου Ἐπισκόπου Σμύρνης. Κέντρο τοῦ ἑορτασμοῦ ἦταν τό μοναστήρι τῆς Παναγίας Ἀμπελακιωτίσσης - Ἁγίου Πολυκάρπου στήν ὀρεινή Ναυπακτία.

Ἀπό φέτος τό τίμιο λείψανο τοῦ ἁγίου Πολυκάρπου θά κατέρχεται στήν Ναύπακτο τήν Κυριακή των ἁγίων Πάντων καί ὄχι τήν πρώτη Κυριακή μετά τίς 23 Φεβρουαρίου, ὅπως γινόταν μέχρι σήμερα. Οἱ λόγοι πού ὁδήγησαν σ’ αὐτήν τήν ἀλλαγή εἶναι, μεταξύ των ἄλλων, καί οἱ ἑξῆς: Πολλές φορές συνέπιπτε ἡ πανήγυρη τοῦ Ἁγίου καί ἡ λιτάνευση τοῦ ἱεροῦ λειψάνου του μέ τήν παρέλαση τοῦ καρνάβαλου. Ἐπίσης, ἐπειδή τίς περισσότερες φορές ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου ἑορταζόταν τίς πρῶτες Κυριακές της Μ. Τεσσαρακοστῆς, δέν μποροῦσαν νά ἔλθουν Ἀρχιερεῖς γιά νά λαμπρύνουν μέ τήν παρουσία τούς τήν πανήγυρη. Καί τέλος, τήν ἐποχή πού τυχαίνει ἡ ἑορτή τῶν ἁγίων Πάντων, θά εἶναι σέ θέση περισσότεροι πιστοί νά συμμετάσχουν στήν πανήγυρη.

Ἐπί τοῦ προκειμένου, λοιπόν, ἤσαν καλότυχοι καί αἰσθάνθηκαν τήν μεγάλη εὐλογία τοῦ Ἁγίου, ὅσοι μέ κόπο ἀνηφόρησαν πρός τό Μοναστήρι τῆς Ἀμπελακιώτισσας.

Τόν ἑσπερινό τέλεσε ὁ Πανοσ. Ἀρχιμ. π. Ἀντώνιος Βαζούρας μέ τόν π. Ἰωάννη Πολύζο, οἱ ὁποῖοι καί ἔκαναν τίς ἑτοιμασίες γιά τήν γιορτή. Τήν ἄλλη μέρα, κάτω ἀπό συνεχῆ χιονόπτωση, πού εἶχε δημιουργήσει προβλήματα ἤδη στίς ἐλατοσκέπαστες περιοχές, πολλοί προσκυνητές ἔλαβαν τήν ἀπόφαση καί εἴτε μέ ἰδιωτικά αὐτοκίνητα εἴτε μέ μισθωμένο λεωφορεῖο ἀνηφόρησαν πρός τό Μοναστήρι.

Τήν θεία Λειτουργία τέλεσε ὁ Μητροπολίτης κ. Ἱερόθεος, ὁ ὁποῖος κήρυξε τόν θ. λόγο. Ἐπίσης, ἔγινε ἀρτοκλασία, γιά τήν ὁποία εἶχαν μεριμνήσει οἱ “φίλοι του Μοναστηριοῦ Παναγίας Ἀμπελακιωτίσσης”, οἱ ὁποῖοι προσπαθοῦν νά βοηθήσουν ποικιλοτρόπως τό Μοναστήρι, τώρα πού στερεῖται ἀδελφότητος.

Στό τέλος τῆς θ. Λειτουργίας οἱ προσκυνητές ἔλαβαν μία εἰκονίτσα τοῦ λειψάνου τοῦ ἁγίου Πολυκάρπου. Τίς εἰκονίτσες τοῦ τιμίου λειψάνου μαζί μέ τίς εἰκονίτσες τῆς Παναγίας τῆς Ἀμπελακιώτισσας μόλις εἶχε τυπώσει ἡ Διαχειριστική Ἐπιτροπή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς σέ νέα πολύ καλή ἔκδοση.

Ἐπίσης, στούς προσκυνητές προσφέρθηκε κέρασμα καί ζεστή φασολάδα τήν ὁποία εἶχαν ἑτοιμάσει γυναῖκες ἀπό τήν Ἀμπελακιώτισσα, μέ ἐπικεφαλῆς, βεβαίως, τήν ἀκούραστη Πρεσβυτέρα Ξανθή Πολύζου.

Οἱ προσκυνητές, ἀφοῦ ἔλαβαν τήν εὐλογία τοῦ Ἁγίου, συνομίλησαν μέ τόν π. Ραφαήλ, γεύθηκαν τῆς φιλοξενίας καί χάρηκαν τό μαγευτικό τοπίο, ἔσπευσαν νά ἐπιστρέψουν στήν Ναύπακτο, ἀφοῦ ἡ χιονόπτωση ἄρχισε νά γίνεται πιό ἀπειλητική γιά ὅσους εἶχαν δρόμο μπροστά τους.

Ἀρχιμ. Κ.Ε.Γ.

Ἱστορικές ἀναδρομές

Ἡ Μοναστηριακή καί γενικότερα ἡ ἐκκλησιαστική ἱστορία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ναυπάκτου ἔχει μεγάλο ἐνδιαφέρον, ἀφοῦ ἡ ἵδρυσή της ὡς Ἐπισκοπῆς ἀνάγεται περί τό ἔτος 300 μ.Χ. Κατά καιρούς ἐδημοσίευσα διάφορες μελέτες καί ἄρθρα γιά τήν Μητρόπολη, τούς Ναούς, τίς Μονές καί ἰδιαίτερα γιά τό Μοναστήρι τῆς Ἀμπελακιώτισσας, τό ὁποῖο πάντοτε εὑρίσκεται στό κέντρο τῶν ἱστορικῶν μου ἐνδιαφερόντων. Κατά τίς ἀναδιφήσεις μου γιά τήν ἱστορική καί παλαίφατη «Μονή Κοζίτσης» εἶχα κάποιες ἀπορίες, οἱ ὁποῖες ἔμειναν ἀναπάντητες λόγω ἔλλειψης στοιχείων.

Πρώτη Ἀπορία

Τό Μοναστῆρι αὐτό ἦταν γνωστό ὡς «Μονή Κοζίτσης» σ’ ὅλα τά ἔγγραφα τοῦ 19ου καί τοῦ πρώτου τέταρτου τοῦ 20ου αἰ. Πότε, λοιπόν, μετονομάσθηκε καί ἔλαβε τό σημερινό του ὄνομα;

Πρό ἡμερῶν μελετώντας τήν ἐμπεριστατωμένη μελέτη, πού εἶχε τήν καλοσύνη νά μοῦ στείλει ὁ συγγραφέας της π. Νεόφυτος Ραφαηλίδης, Γενικός Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος Φθιώτιδος, καί ἀναφέρεται στόν ἀπό Ναυπακτίας Μητροπολίτη Φθιώτιδος Ἀμβρόσιο Νικολαΐδη, βρῆκα τήν ἀπάντηση. Ἐπί Ἀμβροσίου ἔγινε ἡ μετονομασία.

Τό Π.Δ. (ΦΕΚ 50Α/3 Ἀπρίλιος 1928), τό ὁποῖο ὑπογράφει ὁ τότε πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας Παῦλος Κουντουριώτης, διαλαμβάνει:

Μετονομάζεται ἡ Ἱερά Μονή «Κοζίτσης» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ναυπακτίας εἰς «Ἱερά Μονή Ἀμπελακιωτίσσης καί Ἁγίου Πολυκάρπου Ναυπακτίας».

Τό περίεργο εἶναι ὅτι μετά ἀπό τρία χρόνια σέ ἀναφορά (4 Αὐγούστου 1931) τοῦ Μητροπολίτη Ἀμβροσίου πρός τήν Ἱεράν Σύνοδον, μέ τήν ὁποία γνωστοποιεῖ τήν χειροτονία τοῦ Μοναχοῦ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἀμπελακιωτίσσης, Βαρθολομαίου Πορφύρη, ἀναγράφεται ἀπό τόν συνοδικό γραμματέα «Δέν ὑπάρχει Ἱερὰ Μονή Ἀμπελακιωτίσσης ἐν τῷ Μοναχολογίω». Προφανῶς δέν εἶχε καταχωρηθεῖ τό Π.Δ.

Δεύτερη Ἀπορία

Στό Μοναχολόγιο τῆς Μονῆς ἦταν ἐγγεγραμμένος ὁ Ἄνθιμος (Ἀντώνιος) Ἀναγνωστόπουλος πού γεννήθηκε στήν Κλεπά τό 1850 καί προσῆλθε στήν Μονή τό 1866. Στό μεταξύ χειροτονήθηκε ἱεροδιάκονος καί ἱερομόναχος καί μετά τό 1889 δέν ὑπῆρχε στό Μοναχολόγιο, παρότι ἀπό τό 1884 ἦταν Ἡγουμενοσύμβουλος. Ἡ ἀπορία γιά τή σιωπή τοῦ Μοναχολογίου παρέμεινε μέχρις ὅτου ἡ ἔρευνα ἐπεσήμανε ἀναφορά (27 Ἀπριλίου 1889) τοῦ Ναυπακτίας Δαυίδ μέ τήν ὁποία γνωστοποιεῖται ἡ μετάπεμψη τοῦ Ἄνθιμου στήν Ἱερά Μονή Προυσοῦ ὡς Ἡγουμένου. (Γιά τόν Ἄνθιμο: ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΚΑ, 4(1988-1989) σ.667-668,690• ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΚΑ (15(2007-2009), σ.613-621).

Ὁ Ἄνθιμος ἀπεβίωσε στόν Προυσό στίς 14 Σεπτεμβρίου 1889 σέ ἡλικία 39 ἐτῶν, ἀφοῦ διετέλεσε Ἡγούμενος γιά λίγους μῆνες. Τή συνέχεια ὅμως οὔτε συγγραφέας ἀστυνομικῶν μυθιστορημάτων θά μποροῦσε νά φαντασθῆ.

Στά ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΚΑ 20 (2018), σελ. 346, ὁ φιλόλογος Ἀπόστολος Β. Ζορμπᾶς ἀναδημοσιεύει εἰδησεογράφημα (Νέα Ἐφημερίς 264/21.09.1889, σ.4) μέ τόν τίτλο «Δηλητηρίασις Ἡγουμένου».

Καταχωροῦμε ἕνα ἀπόσπασμα τῆς ἀνταπόκρισης ἀπό τή Ναύπακτο:

Πρό τριῶν ἡμερῶν διεδόθη ἀνά τήν πόλιν ἡμῶν ὅτι ὁ πρό μηνός ἐγκατασταθείς ἐν μονῇ Προυσοῦ τῆς Εὐρυτανίας νέος ἡγούμενος Ἀναγνωστόπουλος, ἀπεβίωσε δηλητηριασθείς κατ’ ἄλλους μέν ὑπό τινος τῶν ἱερομονάχων τῆς μονῆς, κατ’ ἄλλους δέ ὑπό ἀγνώστου• τήν ἑπομένην ἐβεβαιώθη ὁ θάνατος αὐτοῦ ἐκ δηλητηριάσεως ἐπισήμως διά νεκροψίας.

Ἅμα τῷ θανάτῳ [22 Ἀπριλίου 1889] τοῦ πρώην ἡγουμένου [Ἱεροθέου Δερματᾶ], ἡ μονή ἄρχισε νά μεταβάλλεται εἰς ἄσυλον διαφθορᾶς καί σπατάλης. Ταῦτα βλέπων ὁ Σεβασμιώτατος ἐπίσκοπος Ναυπακτίας ἐπέσπευσε τήν πλήρωσιν τῆς θέσεως διά τοῦ ἀειμνήστου Ἀνθίμου Ἀναγνωστοπούλου, ὅστις ἅμα τῇ μεταβάσει του προέβη εἰς αὐστηράν τιμωρίαν τῶν διαπραττομένων. Συνέστη λοιπόν γενική συνομωσία ἐκ κληρικῶν καί ἄλλων, ἥτις τοῦ ἐπετέθη πρός ἐκδίωξιν.

Δυστυχῶς ἡ κατάσταση στόν Προυσό γιά πολλά χρόνια μέ τίς συνεχεῖς ἀντικαταστάσεις ἡγουμένων καί τίς ἐπεμβάσεις ἐξωεκκλησιαστικῶν παραγόντων δέν μποροῦσε νά ἐλεγχθεῖ.

Ἕνας πρώην Ἡγούμενος τῆς Μονῆς Προυσοῦ (1901 – 1905), ὁ Δορβιτσώτης Πνευματικός τοῦ Σινᾶ καί Ἀσκητής Ἀρχ. Δανιήλ Παπαϊωάννου γράφει σέ ἐπιστολή του (20 Αὐγούστου 1922): «Ὁ Προυσός κατάντησε γυφτοκαφενές τῶν πολιτικῶν καί παχνί τῶν Προυσιωτῶν…».

Ἡ φράση αὐτή τά λέει ὅλα καί ἡ δηλητηρίαση τοῦ συμπατριώτη μας Ἡγουμένου μέσα στό δύσοσμο αὐτό πλαίσιο πρέπει νά τοποθετηθεῖ.

Τρίτη Ἀπορία

Μετά τόν Ἰάκωβο Λελούδα, πού μετανάστευσε στίς Η.Π.Α., ἡγούμενος ἀνέλαβε ἀπό τόν Ὀκτώβρη τοῦ 1906 μέχρι 10 Νοεμβρίου 1909 ὁ Κύριλλος (Κων/νος) Ξ. Λελούδας, προφανῶς συγγενής τοῦ προηγούμενου. Ὁ Κύριλλος γεννήθηκε στήν Κλεπά τό 1874, προσῆλθε στή Μονή τό 1895 καί ἐκάρη Μοναχός τό 1896. Τό 1910 δέν ἀπαντιέται στό Μοναχολόγιο. Ἄγνωστο τί ἀπέγινε ὁ Κύριλλος. Ἐνδεχομένως ἔφυγε κι αὐτός γιά τήν Ἀμερική. Δυστυχῶς δέν ὑπάρχουν στοιχεῖα, γιατί τό Μοναχολόγιο δέν ἐτηρεῖτο μέ εὐλάβεια. Ἔτσι ἡ ἀπορία παραμένει. Μετά τόν Κύριλλο ἀνέλαβε Ἡγούμενος ὁ Θεόφιλος (Θεοφάνης) Κ. Θεοφανόπουλος (ἤ Θεοφάνους). Γεννήθηκε στήν Κλεπά τό 1861, προσῆλθε στή Μονή τό 1893, ἐκάρη Μοναχός τό 1897. Ἔφερε τό ὀφίκιο τοῦ Ἀρχιμανδρίτη. Ἡγούμενος ἀπό 1910 μέχρι 17 Φεβρουαρίου 1925 ὁ Θεόφιλος πού παρέδωσε τήν ἡγουμενία στόν Ἀρχιμ. Ἡσαΐα Παπαγεωργίου. Στίς 26 Μαΐου 1926 ὁ Ἡσαΐας παραιτήθηκε καί παρέδωσε τήν ἡγουμενία στόν προηγούμενο Θεόφιλο. Τό 1927 ἀνέλαβε ἡγούμενος ὁ προηγούμενος Ἡσαΐας μέχρι τόν θάνατό του (20 Ἰουλίου 1940). Ὁ Θεόφιλος δέν ἀπαντιέται στό Μοναχολόγιο ἀπό τό 1927. Ἄγνωστο τί συνέβη. Ἐμμέσως γιά τήν αἰτία πληροφορούμαστε ἀπό τό βιβλίο τοῦ π. Νεοφύτου Ραφαηλίδη ὅτι στό π. «ΕΚΚΛΗΣΙΑ» (Φ. 46/19/11/1927, σ. 365) καταχωρεῖται ἡ ὑπόθεση τοῦ Θεοφάνους Θεοφανοπούλου ἡγουμένου τῆς Μονῆς Κοζίτσης. Προφανῶς πρόκειται περί παραπτώματος πού δέν γνωρίζουμε τήν ὑφή καί τό μέγεθος, ἐπειδή πρός τό παρόν τό περιοδικό δέν εἶναι προσιτό. Ἴσως στό μέλλον νά εἴμαστε σέ θέση νά γράψουμε περισσότερα.

Πέραν τῶν πιό πάνω ἀναφερόμενων γιά τούς ἡγουμένους τῆς Μονῆς στό μνημονειθέν βιβλίο τοῦ π. Νεοφύτου ὑπάρχουν καί στοιχεῖα γιά τήν πρόθεση τῶν τότε κρατούντων νά διαλύσουν ἤ νά ὑπαγάγουν τήν Μονή στήν Ἱερὰ Μονή Προυσοῦ (π. ΕΚΚΛΗΣΙΑ 21/21.5.1926, σ. 165). Στήν προσπάθεια νά διατηρηθεῖ ἡ Μονή ἀναφέρει ὁ συγγραφέας, ὁρίσθηκε νέος Ἡγούμενος ὁ Ἀρχιμ. Θεόφιλος Θεοφανόπουλος ἀντί τοῦ παραιτηθέντος Ἡσαΐα Παπαγεωργίου (π. ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ὅ.π.). Τό Β΄ ἑξάμηνο τοῦ 1927 ἐκάρη Μοναχός ὁ Εὐάγγελος Καραϊσκάκης μέ τό μοναστικό ὄνομα Εὐσέβιος (π. ΕΚΚΛΗΣΙΑ 1-2/10.01.1928, σ.11). Φαίνεται ὅτι οἱ σκέψεις γιά διάλυση εἶχαν σχέση μέ τήν μείωση τοῦ μοναστικοῦ προσωπικοῦ. Βέβαια, ἡ διάλυση ἀποφεύχθηκε καί τό Μοναστήρι μας λειτουργεῖ, παρά τίς δυσκολίες πού πέρασε, μέχρι σήμερα καί βρίσκεται σ’ ἕνα ὑψηλό στάδιο ἀκμῆς, λόγω τῆς ἐπάνδρωσής του μέ ἔχοντες φιλομοναστικό πνεῦμα μοναχούς ὑπό τήν ἄξια ἡγουμενία τοῦ Ἀρχ. π. Πολυκάρπου Παστρωμᾶ.

Τό π. ΕΚΚΛΗΣΙΑ ἀποτελεῖ μιά ἐξαιρετική πηγή γιά τά ἐκκλησιαστικά πράγματα τῆς ἐπαρχίας μας, ἀλλά δυστυχῶς οἱ παλαιότεροι τόμοι δέν ὑπάρχουν στή Ναύπακτο, ἀκόμα καί στήν Ἀθήνα δέν εἶναι εὔκολα προσιτοί.