Γεγονός καὶ Σχόλιο: Ἡ κοινωνία τοῦ τζόγου

Τόν τελευταῖο καιρό ὁλόκληρη ἡ κοινωνία μᾶς ἀσχολεῖται μέ τόν τζόγο καί κυρίως σχολιάζονται οἱ συνέπειες τοῦ τζόγου στήν ζωή τῶν ἀνθρώπων καί τῆς κοινωνίας. Θά κάνω ἕνα μικρό σχόλιο γιά τήν πραγματικότητα αὐτή.

Κατ’ ἀρχάς, ὅπως ὑποστηρίζει ὁ Καθηγητής Γεώργιος Μπαμπινιώτης, ἡ λέξη τζόγος παράγεται ἀπό τό βενετικό ZOGO καί εἶναι συνώνυμό του ἰταλικοῦ GIUOCO καί τοῦ λατινικοῦ JOCUS καί μέ αὐτό σημαίνεται ἡ χαρτοπαιξία, τό τυχερό παιχνίδι, καθώς ἐπίσης «ὁποιαδήποτε διαδικασία ἤ κατάσταση ἔντονης καί ἀμφίρροπης ἀντιπαράθεσης, ἡ ἔκβαση καί τό ἀποτέλεσμα τῆς ὁποίας ἐξαρτᾶται ἀπό ἀστάθμητους παράγοντες, εὔστοχες κινήσεις, προβλέψεις καί χειρισμούς».

Ἀπό πλευρᾶς θεολογικῆς, τά τυχερά παιχνίδια δηλώνουν μία ροπή τοῦ ἀνθρώπου, πού διαποτίζεται κυρίως ἀπό τύχη, τήν ἀπροσδιοριστία, τήν κίνηση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τό πρόσωπο σέ μιά ἀφηρημένη ἀρχή. Ὁ ἄνθρωπος σέ αὐτήν τήν κατηγορία, ἀντί νά πιστεύη στήν πρόνοια τοῦ Προσώπου τοῦ Θεοῦ, δίνει τό βάρος στίς ἀπρόσωπες, ἀπροσδιόριστες δυνάμεις.

Ἀπό ψυχολογικῆς καί κοινωνιολογικῆς ἀπόψεως ὁ τζόγος εἶναι «ἕνα ἀναπόσπαστο στοιχεῖο τῆς ἀνθρώπινης κοινωνίας καί ἡ ἀνθρώπινη φύση ἔχει τήν φυσική κλίση νά παίζη, νά ρισκάρη καί νά ἀνταγωνίζεται». Εἶναι μιά προσπάθεια νά ξεφύγη κανείς ἀπό τήν συνήθεια τῆς καθημερινότητας καί νά ἐκλέγη νέους ρόλους, καθώς ἐπίσης νά διασκεδάζη μέ τήν προσμονή, τήν ἀναμονή, τήν ἀναστάτωση μιᾶς πράξης. Καί βέβαια, αὐτό προϋποθέτει τόν μαρασμό, τήν ἀκηδία, τήν ρουτίνα, τήν πλήξη, τήν ἀνία.

Ἀπό ἀνθρωποκεντρικῆς πλευρᾶς ὁ τζόγος συνδέεται στενότατα μέ τήν ἐξάρτηση. Συνήθως, ἰσχυριζόμαστε ὅτι ἐκεῖνος πού λαμβάνει ἑξαρτησιογόνες οὐσίες εἶναι ἐξαρτημένος καί ἐμμέσως κατά τό ἅ' ἤ β' τρόπο εἶναι ναρκομανής. Ἀλλά ναρκομανής καί ἐξαρτημένος εἶναι καί ἐκεῖνος πού γίνεται ἐξάρτημα τῆς μηχανῆς καί μάλιστα τῶν τυχερῶν παιχνιδιῶν.
Ἀπό οἰκονομικῆς θεωρίας «ὁ τζόγος θεωρεῖται ἄλλο ἕνα μέσο πού παρέχει στόν καταναλωτή ἄλλο ἕνα "ἐμπόρευμα", πού μέ τήν μορφή διασκέδασης καί ψυχικῆς ἀναστάτωσης τοῦ προσφέρει τήν εὐκαιρία νά κερδίση χρήματα».

Ἀπό πλευρᾶς κοινωνικῶν σχέσεων ὁ τζόγος εἶναι μία διαπλοκή πολλῶν παραγόντων καί πολλῶν παραμέτρων, ἤτοι σύνδεση ἐμπορίου καί πολιτικῆς, φεουδαρχίας καί ὑποτέλειας, δημοσιογραφίας καί ἐξουσίας.

Γίνεται, λοιπόν, φανερόν ὅτι ὁ τζόγος καί τά λεγόμενα τυχερά παιχνίδια δέν εἶναι ἕνα ἁπλό γεγονός, οὔτε ἑρμηνεύεται μονοσήμαντα, ἀλλά εἶναι ἕνα πολύπλοκο κοινωνιολογικό, ψυχολογικό καί θεολογικό γεγονός πού δείχνει μιά κοινωνία ἀνασφαλῆ καί ἀνερμάτιστη, πού στηρίζεται στίς ἀπρόσωπες ἀξίες καί τά ἀνθρώπινα πάθη, μιά κοινωνία πού εἶναι στό ἔπακρο ἀνταγωνιστική, ἀνθρωποκεντρική καί γι’ αὐτό ἐπικίνδυνη, μιά ἀνεκκλησίαστη κοινωνία.

Εἶναι ἀνάγκη νά δοῦμε τό πρόβλημα ἀπό αὐτήν τήν πολύπλοκη προοπτική, καί κυρίως ἀπό τό γεγονός ὅτι ἀπαιτεῖται ἡ ἐκκλησιαστικοποίηση τοῦ προσώπου καί τῆς κοινωνίας. Οἱ λύσεις πού ἐπιβάλλονται μέ νόμους καί ἀγνοοῦν τόν ἀνθρώπινο ἐμπαθῆ παράγοντα, εἶναι ψευτολύσεις. Καί ἡ προσπάθεια καθάρσεως τῆς κοινωνίας εἶναι οὐτοπία.

Ν. Ι.