Skip to main content

Γεγονός καὶ Σχόλιο: “Μπλαζέ” καὶ “νεοφιλία”

Ὁ διάσημος ἱδρυτής τοῦ κλάδου τῆς συγκριτικῆς συμπεριφορᾶς Κόνραντ Λόρεντς, πού πῆρε τό βραβεῖο Νόμπελ τό 1973, θεωρεῖ ὅτι ἕνα ἀπό τά ὀκτώ θανάσιμα ἁμαρτήματα τοῦ πολιτισμοῦ μας συνδέεται μέ τήν λεγομένη “αἰσθητηριακή ἐντροπία”. Βέβαια, στό σημείωμα αὐτό δέν ἔχω τήν πρόθεση νά ἀναλύσω τήν θεωρία αὐτή καί πῶς ἡ λεγομένη “αἰσθητηριακή ἐντροπία” συνδέεται μέ ἕνα ἀπό τά θανάσιμα ἁμαρτήματα τοῦ πολιτισμοῦ μας.

Ἐκεῖνο πού θά ἤθελα νά σημειώσω εἶναι ὅτι ὁ Λόρεντς, μέσα στά πλαίσια τῆς ἀναλύσεως τοῦ “ἁμαρτήματος” αὐτοῦ, κάνει λόγο γιά τήν “πολιτιστική” ἀσθένεια τῆς ἐποχῆς μας, ἡ ὁποία ὅμως διακρίνεται ἀπό δυό λέξεις - κλειδιά. Ἡ μία εἶναι “μπλαζέ” καί ἡ ἄλλη “νεοφιλία”.

Μέ τόν ὄρο “μπλαζέ” ἐννοεῖται ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος εἶναι “ἀπαθής στήν χαρά ἤ στόν θυμό ἀπό κορεσμό”, δηλαδή ὁ κορεσμός κάνει τόν ἄνθρωπο νά παραμένη ἀπαθής σέ γεγονότα χαρούμενα καί ἐντυπωσιακά. Θεολογικά θά μπορούσαμε νά χαρακτηρίσουμε αὐτήν τήν κατάσταση μέ τόν ὄρο ἀκηδεία, ἀδιαφορία.

Ἐπίσης, μέ τόν ὄρο “νεοφιλία” ἐννοεῖται ἡ νοοτροπία τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων πού πραγματικά εἶναι κουρασμένοι, δέν αἰσθάνονται κανένα νόημα ἀπό τόν τρόπο πού ζοῦν, δέν χαίρονται τήν ζωή καί τήν κοινωνία, καί γι’ αὐτόν τόν λόγο συνεχῶς προσφεύγουν σέ κάτι καινοφανές, κάτι καινούριο, μήπως τυχόν καί ἱκανοποιηθῆ αὐτή ἡ ἀπάθεια καί ἡ ἀδιαφορία γιά τήν ζωή.

Πρόκειται γιά φαῦλο κύκλο, ἀφοῦ ἡ ἀδιαφορία (μπλαζέ) δημιουργεῖ τήν ἀνάγκη τῆς “νεοφιλίας”, καί ἡ “νεοφιλία” κάνει τόν ἄνθρωπο ἀκόμη περισσότερο “μπλαζέ”. Ἐδῶ ἀκριβῶς βρίσκεται ἡ πολιτιστική ἀσθένεια τῆς ἐποχῆς μας, ἀφοῦ ὅλα τα πράγματα καί τά πρόσωπα χάνουν τήν ἀξία τούς μετά ἀπό λίγο καιρό καί ἀναζητοῦνται σέ ἀντικατάστασή τους ἄλλα ἀντικείμενα καί πρόσωπα. Οἱ ἐναλλαγές συντρόφων, ἡ ἀπόρριψη τῶν παλαιῶν, τό πέταγμα καί ἡ ἀντικατάσταση τῶν διαφόρων ἀντικειμένων ἐκφράζουν αὐτήν τήν πνευματική καί πολιτιστική ἀσθένεια. Αὐτή ἡ κατάσταση εἶναι μιά “ἀποχαύνωση καί θανάσιμη χαλάρωση τῶν αἰσθημάτων”.

Δυστυχῶς αὐτήν τήν νοοτροπία, αὐτήν τήν ἀσθένεια ἐκμεταλλεύονται οἱ μεγάλοι παραγωγοί τῶν προϊόντων, γιατί μέσα ἀπό αὐτήν τήν κατάσταση εἶναι σίγουροι ὅτι θά αὐξήσουν τήν ἀγορά καί θά πωλήσουν τά ἐμπορεύματά τους. Οἱ διαφημίσεις διαφόρων ταξιδιωτικῶν γραφείων εἶναι κλασσικές: “ἐλᾶτε νά δημιουργήσετε καινούριους φίλους”.

Ὅλα αὐτά δείχνουν τό ἀνικανοποίητό του ἀνθρώπου, ὅταν ἡ ἐσωτερική δομή τῆς ὑπάρξεώς του δέν ἱκανοποιεῖται ἀπό τό ποθούμενο, ὅταν ὁ ἄνθρωπος κινεῖται σέ ἐπίπεδο σχῆμα ἐνῶ εἶναι δημιουργημένος μέ ὑψηλές προδιαγραφές. Ὑπάρχει ὅμως τρόπος νά ζῆ κανείς μέ ἔμπνευση στήν ζωή του, νά τόν ἐμπνέη τό κάθε τί καί νά ἐμπνέη τούς γύρω του. Ὑπάρχει τρόπος ὁ ἄνθρωπος νά ἀναβαπτίζεται συνεχῶς, νά κινεῖται διαρκῶς στόν ἐσωτερικό του χῶρο καί νά ζῆ τό παλαιό σάν καινούριο, χωρίς νά χρειασθῆ νά τό ἀνταλλάξη. Τελικά, ὁ ὑψηλός πολιτιστικός τρόπος ζωῆς συνίσταται στό νά αἰσθάνεται κανείς παραδείσια, ἔστω καί ἄν ζῆ μέσα σέ μιά κόλαση. Καί σέ αὐτόν τόν πολιτισμό ἀποβλέπει ἡ ὀρθόδοξη θεολογία. Ἄν μιά “θεολογία” δέν ξέρει νά δημιουργήση αὐτήν τήν ἔμπνευση καί ἔτσι ἀφήνει τόν ἄνθρωπο στήν κατάσταση τοῦ “μπλαζέ” καί τῆς “νεοφιλίας”, τότε εἶναι ἀποτυχημένη.

Ν.Ι.

ΓΕΓΟΝΟΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΟ

  • Προβολές: 3630