Τά ἐρωτήματα τοῦ ἀνθρώπου καί ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ
Ὁμιλία τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱεροθέου κατά τήν περιφορὰ τοῦ Ἐπιταφίου τήν Μεγάλη Παρασκευή στό Ἀγρίνιο
Δεῖτε τὴν ὁμιλία ΕΔΩ
Οἱ ἀκολουθίες τίς ὁποῖες κάνουμε αὐτή τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα εἶναι πραγματικά λαοφιλεῖς, ἰδιαιτέρως δέ ἡ ἀκολουθία τήν ὁποία κάνουμε τήν Ἁγία καί Μεγάλη Παρασκευή ἔχει μία λαμπρότητα καί ὁ λαός τήν ἀγαπάει ἰδιαίτερα.
Ψάλλουμε τά Ἐγκώμια πρός τόν Χριστό, «Ἡ ζωή ἐν τάφῳ»• παράδοξο γεγονός, γιατί ἐδῶ κρύβεται μία φοβερή ἀντινομία. Πῶς εἶναι δυνατόν νά περιφέρομε μέσα στήν πόλη ἕναν ἐπιτάφιο, πού ἡ ἀνάμνηση εἶναι γιά ἕναν θάνατο, κι ὅμως ἐμεῖς νά ψάλλουμε γιά τήν ζωή, «Ἡ ζωή ἐν τάφῳ»; Εἶναι παράδοξο καί ἀντιφατικό θά ἔλεγα διότι ὅλα ὅσα γίνονται μέσα στήν Ἐκκλησία δέν ἑρμηνεύονται μέ τήν ἀνθρώπινη λογική.
Σήμερα ψάλλουμε, ἐκτός ἀπό τό «Ἡ ζωή ἐν τάφῳ» καί τό «Αἱ γενεαί πᾶσαι ὕμνον τῇ ταφῇ σου προσφέρουσι, Χριστέ μου», ὅλες οἱ γενιές διά μέσου ὅλων τῶν ἐποχῶν ἀλληλοδιαδόχως. Ἑκατοντάδες χρόνια ψάλλουμε αὐτά τά τροπάρια καί μέσα στήν Ἐκκλησία καί ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία καί σέ δύσκολες συνθῆκες• ἀκόμη καί κατά τήν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας. Καί γιορτάζουμε τόν ἀναστημένο Χριστό ὅλες οἱ γενιές ἀπό τήν ἀρχή τοῦ πρώτου αἰώνα μέχρι σήμερα, τόν 21ο αἰώνα, ὅλες οἱ γενιές πανηγυρίζουν καί δοξάζουν τόν Χριστό. Γιατί; Διότι αὐτός εἶναι ἡ ζωή τῶν ἀνθρώπων• δέν εἶναι τό ἀντικείμενο ἑνός φιλοσοφικοῦ στοχασμοῦ, δέν εἶναι ἕνας κοινωνικός ἐπαναστάτης, ἀλλά εἶναι ἐκεῖνος πού κατήργησε τόν θάνατο καί ἔφερε τήν ζωή. Ὅλες οἱ γενιές διά μέσου τῶν αἰώνων καί μάλιστα ἡ προηγούμενη ἀπό ἐμᾶς γενιά τήν περίοδο τῆς Κατοχῆς τό 1944 ἐδῶ στό μαρτυρικό Ἀγρίνιο, σέ αὐτήν τήν πλατεία, καί τότε μέσα στόν πόνο γιά τόν θάνατο τόσων ἀνθρώπων ἔψαλλαν τά Ἐγκώμια πρός τόν Χριστό, τόν νικητή τοῦ θανάτου.
Ἀλλά, ὅμως, δέν πρόκειται γιά γενεές μέσα στήν ἀλληλοδιαδοχή τοῦ χρόνου, ἀλλά εἶναι καί σήμερα γενιές. Τό εἶδα καί χάρηκα πάρα πολύ, ἀπό μικρά παιδάκια, ἀπό βρέφη πού εἶναι μέσα στά καροτσάκια μέχρι γέρους στήν ἡλικία, ὅλες οἱ γενιές δοξάζουμε τόν Χριστό, τόν νικητή τοῦ θανάτου.
Καί τί ἀκριβῶς γίνεται μέ τίς γενιές αὐτές; Γιορτάζουμε ἐξωτερικά, ἀλλά νομίζω γιορτάζουμε καί ἐσωτερικά. Στίς προηγούμενες γενιές, καί μάλιστα στόν δυτικό κόσμο ἐπικρατοῦσε τό ἐρώτημα: «Γιατί νά ὑπάρχουν τά ὄντα καί ὄχι τό τίποτα»; Εἶναι τό περίφημο ὀντολογικό ἐρώτημα, «Τί εἶναι τελικά ὁ Θεός;», ἕνα ἐρώτημα στό ὁποῖο προσπαθοῦσε νά δώση ἀπάντηση ἡ κλασική μεταφυσική, ἀλλά καί ἡ εὐρωπαϊκή μεταφυσική. Καί ἔβαλαν τόν Θεό στό ὑπερπέραν, ὡς τό ἀνώτατο ὄν.
Ἀλλά γιά μᾶς ὁ Θεός δέν εἶναι ὁ θεός τῆς φιλοσοφίας, ἀλλά εἶναι ὁ Θεός τῶν Πατέρων ἡμῶν• εἶναι ὁ Θεός πού ἀπεκαλύφθη στούς Πατέρες, στούς προπάτορες ἡμῶν καί στούς Ἁγίους διά μέσου των αἰώνων. Εἶναι ὁ Θεός ὁ ὁποῖος δέν εἶναι μία ἀπόλυτη ἰδέα, πού εἶναι πέρα ἀπό τό σύμπαν καί διευθύνει τόν κόσμο, ἀλλά ἕνας Θεός ὁ ὁποῖος προσέλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί αὐτό δέν εἶναι μεταφυσική• εἶναι ὁ ζωντανός Θεός τόν ὁποῖο πιστεύουμε καί λατρεύουμε μέσα στήν Ἐκκλησία
Νομίζω, ὅμως, ὅτι στήν ἐποχή μας ἡ γενιά μας ἔχει ἀλλάξει αὐτό τό ἐρώτημα. Ἀντί νά ἐρωτοῦμε, «γιατί νά ὑπάρχουν τά ὄντα καί ὄχι τό τίποτα», θέτουμε ἄλλα ἐρωτήματα. Γιά παράδειγμα: «Πῶς θά ζήσω;». Αὐτό ἀπασχολεῖ τόν ἄνθρωπο τῆς ἐποχῆς μας καί δίνονται διάφορες ἀπαντήσεις πάνω σέ αὐτό τό ἐρώτημα. Μία ἀπάντηση εἶναι: «Σκέπτομαι, ἄρα ὑπάρχω», ταυτίζεται, δηλαδή, ἡ ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν λογική, εἶναι ἡ ἀπόλυτη λογικοκρατία• δέν εἴμαστε ἐναντίον τῆς λογικῆς, ἀλλά ἐναντίον τῆς θεοποιήσεως τῆς λογικῆς, γιατί ὑπάρχει καί ἄλλος κόσμος μέσα στόν ἄνθρωπο κάτω ἀπό τήν λογική.
Ἄλλη ἀπάντηση πού συνδέεται μέ τό ἐρώτημα «Πῶς θά ζήσω», εἶναι: «Καταναλώνω, ἄρα ὑπάρχω», δηλαδή ταυτίζεται ἡ ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν κατανάλωση. Ἄρα ὑποδουλώνεται ὁ ἄνθρωπος στά ὑλικά πράγματα, γι’ αὐτό δέν μπορεῖ νά ἀπαντήση στά πνευματικά καί ἐσωτερικά καί ὑπαρξιακά ἐρωτήματα τοῦ ἀνθρώπου.
Ἐπίσης, ἄλλη ἀπάντηση εἶναι αὐτό πού ἐκφράζει ὁ Ντοστογιέφσκι, ὅταν ἔλεγε: «Πάσχω, ἄρα ὑπάρχω», δηλαδή ταυτίζεται ἡ ὕπαρξη μέ τό πάσχειν. Καί βλέπουμε νά ὑπάρχη πολύς πόνος στήν ἐποχή μας• ἀλλά τελικά ὁ ἄνθρωπος ταυτίζεται μόνο μέ τόν πόνο; Εἶναι κάτι πέρα ἀπό τόν πόνο.
Γι’ αὐτό γιά μᾶς τούς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς ἡ πρόταση τήν ὁποία θέτουμε εἶναι, «Ἀγαπῶ, ἄρα ὑπάρχω». Αὐτό ἔλεγε ὁ ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης καί ὅλοι οἱ Πατέρες μας. Εἶναι ἡ ἀγάπη ἡ ὁποία ταυτίζεται μέ τήν ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου• ὅταν ἀγαπᾶ κανείς καί ἀγαπιέται, τότε καταλαβαίνει ὅτι ὑπάρχει. Τί νά τά κάνη κανείς τά ἐξωτερικά, ὅταν δέν ἔχη αὐτήν τήν ἐσωτερική ἀγάπη;
Λέγει κάπου ὁ ἱερός Νικόλαος Καβάσιλας, ἕνας συγγραφέας τοῦ 14ου αἰῶνος καί Ἅγιος, λέγει ὅτι ὁ Θεός μᾶς ἔδωσε πάρα πολλά δῶρα, ἔκανε ὅλο τόν κόσμο. Ὅπως ἕνας ἐρωτευμένος ὅταν ἀγαπά τήν ἐρωμένη του, θέλει νά τῆς προσφέρη πολλά δῶρα, ἀλλά μετά θέλει νά κάνη καί κάτι ἄλλο πέρα ἀπό τά δῶρα, θέλει νά θυσιαστῆ. Γι’ αὐτό καί ἐνηνθρώπησε ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, σαρκώθηκε γιά νά θυσιαστῆ καί ὄχι μόνον αὐτό, ἀλλά καί μετά τήν Ἀνάστασή Του κράτησε τούς τύπους τῶν ἥλων πάνω στά χέρια Του γιά νά δείξη στούς ἀνθρώπους πόσο τούς ἀγαπᾶ.
Αὐτή εἶναι ἡ πραγματική ἀγάπη. Ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ ὑπέρβαση τοῦ ἐγώ, εἶναι κένωση, εἶναι θυσία, εἶναι σταυρός καί ὄχι ἕνα ἐξωτερικό συναίσθημα. Αὐτό μᾶς δείχνει ὁ Χριστός. Καί στήν ἐποχή μας πού ἐπικρατεῖ ἕνα σύνθημα, «ὁ θάνατός σου ζωή μου», ὁ Χριστός τό ἀντέστρεψε καί εἶπε, «ὁ θάνατός μου ζωή σου».
Αὐτήν τήν ζωή νά ζοῦμε μέσα στήν Ἐκκλησία. Ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι τύποι καί ἐξωτερικά πράγματα• ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι ἐξωτερικές ὑποκρισίες• ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἐσωτερική ζωή, εἶναι ἡ ἀγάπη σέ ἕναν ὑπαρκτό Θεό πού μᾶς ἀγαπᾶ καί θυσιάζεται γιά μᾶς.
Εὔχομαι σέ ὅλους σας, Καλή Ἀνάσταση!
Ὄχι ἁπλῶς Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί δική μας ἀνάσταση μέ τήν ἔξοδο ἀπό τήν φιλαυτία μας καί τό κλείσιμο στόν ἑαυτό μας.
Χρόνια πολλά! Καλή Ἀνάσταση!
- Προβολές: 1280