Θεολογικό Συνέδριο «Θεολογία καί Ποιμαντική»: Ἐπιστολὴ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἀγαπητέ ἀδελφέ καί συλλειτουργέ τῆς ἡμῶν Μετριότητος κύριε Ἱερόθεε, χάρις εἴη τῇ ὑμετέρᾳ Ἱερότητι καί εἰρήνη παρά Θεοῦ.

Ἀσμένως ἐπληροφορήθημεν ἐκ τοῦ ἀπό Σεπτεμβρίου ἐ. ἔ. γράμματος τῆς ὑμετέρας ἀγαπητῆς Ἱερότητος περί συμπληρώσεως εἰκοσαετοῦς διακονίας ἐν τῇ λαχούσῃ αὐτῇ Θεοσώστῳ Ἱερᾷ Μητροπόλει, τήν ὁποίαν πρό ἐτῶν εἴχομεν τήν εὐκαιρίαν ἵνα ἐπισκεφθῶμεν καί εὐλογήσωμεν τόν θεόλεκτον λαόν αὐτῆς, καθώς καί περί τοῦ αὐτόθι ὀργανουμένου τῇ γ΄ Ὀκτωβρίου ἐ. ἔ. Θεολογικοῦ Συνεδρίου, τῇ συμμετοχῇ ἐκλεκτῶν ἐπιστημόνων, ὑπό τόν τίτλον «Θεολογία καί Ποιμαντική», τό ὁποῖον θέλει ἀσχοληθῆ μέ θέματα τά ὁποῖα ἐπεξειργάσθη καθ’ ὅλον τοῦτο τό χρονικόν διάστημα ὁ ὀξυγράφος κάλαμος τῆς ὑμετέρας ἀγάπης.

Ἐπί τήν ἀπάντησιν νῦν ἤκοντες, πρωτίστως συγχαίρομεν ἀδελφικῶς καί ἀπό τῆς Μητρός Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας τῇ ὑμετέρᾳ φίλῃ Ἱερότητι τόσον ἐπί τοῖς ὀνομαστηρίοις αὐτῆς, ἧς καί εὐχόμεθα τά ἔτη ὡς ἔτι πλεῖστα, ὑγιεινά καί καρποφόρα ἐν τῇ διακονίᾳ τοῦ ἱερωτάτου Θεσμοῦ τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ ὑμετέρου θεοφιλοῦς ποιμνίου, ὅσον καί ἐπί τῷ ὀργανουμένῳ Θεολογικῷ Συνεδρίῳ, κατά τάς ἐργασίας τοῦ ὁποίου θέλει ἀξιολογηθῆ καί ἀποτιμηθῇ ὑπό διακεκριμένων ὁμιλητῶν τό ὅλον συγγραφικόν ἔργον ὑμῶν, ἁπτόμενον πολλῶν τομέων τῆς θεολογικῆς μαρτυρίας καί ζωῆς, ἀλλά καί ἡ ποιμαντική, τήν ὁποίαν ἤσκησεν ἐπί εἰκοσαετίαν μέχρι σήμερον ἡ ὑμετέρα ἀγάπη ἐν Ναυπάκτῳ καί περιχώροις.

Ὡς εἰκός, ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία παρακολουθεῖ ἀπ’ ἀρχῆς τό πολύπλευρον διακονικόν τοῦτο ἔργον τῆς ὑμετέρας Ἱερότητος, τόσον ἐκ τῶν κατά καιρούς ἐκδιδομένων συγγραμμάτων αὐτῆς, τά ὁποῖα προφρόνως ὑποβάλλει ἡμῖν, ὅσον ἐκ τῶν ἐτησίων ἐκδόσεων ὁμιλιῶν καί ἐγκυκλίων αὐτῆς, καθώς καί ἐκ τῆς περιοδικῆς ἐκδόσεως τῆς κατ’ αὐτήν Ἱερᾶς Μητροπόλεως «Ἐκκλησιαστική Παρέμβαση».

Ὡς γνωστόν καί ὑμῖν ὡς εἰδήμονι, ἡ Ἁγία Ὀρθόδοξος ἡμῶν Ἐκκλησία ἔχει κατατάξει ἐπισήμως εἰς τήν χορείαν τῶν θεολόγων τρεῖς καί μόνον ἐκκλησιαστικάς μορφάς, ἀπονείμασα αὐταῖς ἐπισήμως τόν τίτλον τοῦ θεολόγου, ἤτοι τόν «υἱόν τῆς βροντῆς» ὑψιπέτην Ἅγιον Ἰωάννην τόν Θεολόγον καί Εὐαγγελιστήν, τόν διακηρύξαντα ὅτι «ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος καί ὁ Λόγος ἦν πρός τόν Θεόν καί Θεός ἦν ὁ Λόγος»΄ τόν εἰσελθόντα εἰς τόν γνόφον τῆς ἀγνωσίας, ἤτοι τόν ψηλαφήσαντα τήν ἀπρόσιτον Θεότητα Ἅγιον Γρηγόριον τόν Θεολόγον, Ἀρχιεπίσκοπον Κωνσταντινουπόλεως, τοῦ ὁποίου «ὁ ποιμενικός αὐλός τῆς θεολογίας τάς τῶν ρητόρων ἐνίκησε φάλαγγας»΄ καί, τέλος, Συμεών, τόν Νέον Θεολόγον, τόν διερευνήσαντα τά βάθη τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς καί καρδίας καί θεολογήσαντα, ὅτι μόνος Κύριος «ἐτάζει καρδίας καί νεφρούς».

Ἰδιαιτέρως Γρηγόριος ὁ Θεολόγος περιγράφει τόν ἀληθῆ θεολόγον: «Ἐπειδή ἀνεκαθήραμεν τῷ λόγῳ τόν θεολόγον, οἷόν τε εἶναι χρή διελθόντες, καί οἷστισι φιλοσοφητέον, καί ἡνίκα, καί ὅσον΄ ὅτι ὡς οἷόν τε καθαρόν, ἵνα φωτί καταλαμβάνηται φῶς΄ καί τοῖς ἐπιμελεστέροις ἵνα μή ἄγονος ᾖ εἰς ἄγονον χώραν ἐμπίπτων ὁ λόγος΄ καί ὅταν γαλήνην ἔχωμεν ἔνδον ἀπό τῆς ἔξω περιφορᾶς, ὥστε μή καθάπερ οἱ λύζοντες τῷ πνεύματι διακόπτεσθαι΄ καί ὅσον ἔχωρήσαμεν ἤ χωρούμεθα» (Λόγος ΚΗ΄. Θεολογικός Β΄, PG. 36,25 C)

Τοιουτοτρόπως, ἡ Ὀρθόδοξος ἡμῶν Ἐκκλησία κατωχύρωσε τό ἔργον τοῦ ἀληθοῦς θεολόγου ἀλλά καί συγχρόνως τοῦ πραγματικοῦ ποιμένος, λαμβανομένου ὑπ’ ὄψιν ὅτι ποιμαντική καί θεολογία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας συνάπτονται εἰς ἕν, εἰς τήν διακονίαν ὀρθοδόξως τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, ἀποτελοῦν δέ πρότυπα οἱ ὄντως οὗτοι θεολόγοι καί ποιμένες διά πάντας τούς κληθέντας ἀνά τούς αἰῶνας ἐπί τήν λυχνίαν Ἐπισκόπους, ἵνα διακονοῦν τῷ λαῷ τοῦ Θεοῦ καί «φαίνουν πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ», δηλονότι παντί τῷ κόσμῳ.

Ἀπό τῆς σκοπιᾶς ταύτης, δέν θά ἦτο δυνατόν ἀσφαλῶς νά ἐκτιμηθῇ καί ἀποτιμηθῇ ἄνευ μελέτης καί ἐμβαθύνσεως τό εὐρύ συγγραφικόν καί θεολογικόν ἐπιστημονικόν ἔργον καί τῆς ὑμετέρας Ἱερότητος, δεδομένου ὅτι οἱ τρεῖς εἰρημένοι Θεολόγοι καλύπτουν τό ὅλον φάσμα τῆς ἀληθοῦς καί ἀκραιφνοῦς Ὀρθοδόξου θεολογίας, κατά τήν ὁποίαν ἡ «χάρις καί ἡ ἀλήθεια διά Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐγένετο». Ἡμεῖς δέ οἱ μεταγενέστεροι ἐπίσκοποι καί θεολόγοι τυγχάνομεν ἁπλῶς ἑρμηνευταί, καί τοῦτο κατά τό ἐνόν τῇ ἀνθρωπίνῃ ἀσθενείᾳ, τῇ χρηζούσῃ πάντοτε τοῦ θείου φωτισμοῦ καί τῆς θείας ἐλλάμψεως, πρός «τήν τῶν εὐαγγελικῶν κηρυγμάτων κατανόησιν», πολλῷ δέ μᾶλλον εἰς τήν ἀληθῆ ἐμβάθυνσιν καί ἑρμηνείαν αὐτῶν.

Πᾶς ἐργάτης ὅμως τοῦ Εὐαγγελίου ἄξιος τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ τυγχάνει, πολλῷ δέ μᾶλλον οἱ ἐργαζόμενοι πολυχρονίως ἀλλά καί πολυκάρπως ἐν τῷ μυστικῷ Ἀμπελῶνι τοῦ Κυρίου δικαιοῦνται τιμῆς καί ἀναγνωρίσεως τῆς πνευματικῆς καί θεολογικῆς προσφορᾶς αὐτῶν πρός σύνολον τό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Ὡς τοιοῦτον ἄνδρα φιλόθεον καί πεπληρωμένον ἀποστολικοῦ ζήλου γνωρίζοντες τήν ὑμετέραν Ἱερότητα, ἀξιολογοῦμεν ἀκροθιγῶς τό συγγραφικόν ὑμῶν ἔργον ὡς στοιχοῦν τῇ καθ’ ἡμᾶς Ὀρθοδόξῳ Ἁγιοπατερικῇ ἑρμηνευτικῇ παραδόσει ἐν ἐκκλησιαστικῷ φρονήματι καί Ὀρθοδόξῳ ἤθει, οὐχί δέ πολεμικῷ, ὅπερ ἀποπνέουν ἥ τε προσωπική ζωή καί αἱ μελέται ὑμῶν, ἐφ’ ᾧ καί ἐκφράζομεν τήν εὐαρέσκειαν καί τάς εὐχαριστίας τῆς Μητρός Ἐκκλησίας, καυχωμένης ἐπί τοῖς τοιούτοις ἐκλεκτοῖς καί φιλοστόργοις ἀδελφοῖς, σεβομένοις τόν Θεσμόν αὐτῆς, συνδυάζουσι δέ ἁρμονικῶς τήν θύραθεν μετά τῆς κατά Θεόν σοφίας.

Ἐπί δέ τούτοις, καταστέφομεν τήν ὑμετέραν φίλην Ἱερότητα διά τῶν ἑορτίων εὐχῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ πατριαρχείου καί, εὐλογοῦντες ἀπ’ αὐτοῦ τό ἔργον καί τήν μακράν προσφοράν αὐτῆς, εὐχόμεθα ἐπιτυχίαν τῶν ἐκδηλώσεων καί ἀξίαν ἐπί μήκιστον συνέχισιν τῆς προσφορᾶς αὐτῆς, ἐκκλησιαστικῆς, ποιμαντικῆς καί θεολογικῆς, εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός. Ἀμήν.

αβιε΄  Ὀκτωβρίου α΄
† Ὁ Κωνσταντινουπόλεως ἀγαπητός ἐν Χριστῷ ἀδελφός Βαρθολομαῖος Β΄