Ναυπάκτου Ἱερόθεος: Λόγος στά Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Δημοσεύουμε τὸν λόγο τοῦ Σεβασμιωτάτου κατὰ τὴν πανηγυρικὴ θεία Λειτουργία τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου στὸν πανηγυρίζοντα Ἱερὸ Καθεδρικὸ Ναὸ τῆς Λεβαδειάς, ὅπου προεξῆρχε ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος κ. Ἱερώνυμος καὶ συμμετεῖχαν ἐπίσης ὁ νεοεκλεγεὶς Σέβ. Μητροπολίτης Κιλκισίου κ. Ἐμμανουὴλ καὶ ὁ οἰκεῖος Μητροπολίτης κ. Γεώργιος.

***

Χαίρομαι ποῦ συμμετέχω γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ στὴν λαμπρὴ πανήγυρη τῆς Λεβαδειάς, κατὰ τὴν ὁποῖα ἑορτάζει ὁ Μητροπολιτικὸς τῆς Ναὸς ποῦ τιμᾶται στὴν Παναγία μας καὶ μάλιστα στὴν ἑορτὴ τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου στὸν Ναό.

Εὐχαριστῶ θερμότατα τὸν ἀγαπητὸ ἀδελφὸ Μητροπολίτη Θηβῶν καὶ Λεβαδείας κ. Γεώργιο γιὰ τὴν τιμὴ νὰ μὲ καλέση νὰ συμμετάσχω στὴν λαμπρὰ πανήγυρη τὴν ὁποῖα λαμπρύνει ἔτι περισσότερο μὲ τὴν παρουσία του ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμος, ὁ ὁποῖος ἐκόσμησε αὐτὸν τὸν Μητροπολιτικὸ θρόνο καὶ ἀπὸ ἐδῶ ἀνεδείχθη γιὰ νὰ κοσμῇ καὶ τὸν Ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο. Καταναλώνεται καθημερινῶς στὰ ὑψηλὰ καθήκοντά του μὲ ἔντονη παρουσία, ἀλλὰ δὲν λείπει καὶ ἀπὸ τὴν Μητρόπολη αὐτή. Ἔχοντας τὴν τιμὴ νὰ ἀπευθύνω λίγους λόγους, θὰ ἀναφερθῶ σὲ ἕνα σημεῖο τῆς ἑορτῆς.

1. Ἡ εἴσοδος τῆς Θεοτόκου στὸν Ναὸ συνδέεται μὲ θαυμαστὰ γεγονότα. Ὅταν μιλᾶμε γιὰ Ναό, ἐννοοῦμε τὸν Ναὸ τοῦ Σολομῶντος καὶ ὅταν κάνουμε λόγο γιὰ Εἰσόδια στὸν Ναό, ἐννοοῦμε τὴν εἴσοδο τῆς Θεοτόκου στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων. Εἶναι γνωστὸν ὅτι στὸν κυρίως Ναὸ τοῦ Σολομῶντος εἰσέρχονταν Ἱερεῖς ποῦ ἐπιτελοῦσαν τὴν λατρεία τοῦ θυμιάματος καὶ στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων, θὰ λέγαμε σήμερα ἐμεῖς στὸ Ἱερὸ Βῆμα εἰσερχόταν ὁ Ἀρχιερεὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐκείνου καὶ μάλιστα μία φορὰ κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ἔτους.

Ὅταν ἑορτάζουμε τὰ Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου στὸν Ναό, ἐννοοῦμε τὰ Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων γιὰ νὰ παραμείνη ἐκεῖ γιὰ δώδεκα ὁλόκληρα χρόνια, ἀπὸ τριῶν ἐτῶν ἕως δεκαπέντε, ζῶντας μέσα στὸ Φὼς τοῦ Θεοῦ καὶ βιώνοντας τὴν θέωση. Ἔτσι ἑρμηνεύουν τὸ γεγονὸς αὐτὸ οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἦταν λοιπὸν ἕνα προκλητικὸ γεγονός, κάποιος ἄνθρωπος καὶ μάλιστα ἕνα κορίτσι νὰ εἰσέλθη σὲ αὐτὸν τὸν ἱερὸ χῶρο, ὅπου φυλάσσονταν τὰ πιὸ ἱερὰ ἀντικείμενα τοῦ Ἰσραήλ, ὅπως ἡ Κιβωτὸς τῆς Διαθήκης, ἡ Στάμνα μὲ τὸ Μάννα, ἡ Ράβδος τοῦ Ἀαρὼν καὶ βεβαίως οὔτε οἱ Ἱερεῖς εἶχαν δικαίωμα νὰ εἰσέλθουν, ἀλλὰ οὔτε καὶ ὁ Ἀρχιερεὺς καθημερινῶς.

Μέσα στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων ἡ Θεοτόκος γιὰ δώδεκα χρόνια τρεφόταν ἀπὸ ἄρτο ποῦ τῆς ἔφερνε ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ. Αὐτὸ ἀναφέρεται στὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ ἦταν ἀπὸ τὰ θαυμαστὰ γεγονότα. Σὲ ἕνα τροπάρια τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς ἑορτῆς γράφεται: «Δι' ἀγγέλου ἐκτρέφεται». Καὶ σὲ ἄλλο τροπάριο λέγεται: «Ἐπουρανίω τραφεῖσα, Παρθένε, ἄρτῳ πιστῶς ἐν τὼ Ναῷ Κυρίου».

2. Τί ἦταν αὐτὸς ὁ ἄρτος ἀπὸ τὸν ὁποῖον τρεφόταν ἡ Παναγία; Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἀναφερόμενος σὲ αὐτὸν τὸν εὐλογημένο ἄρτο ποῦ ἔτρεφε τὴν Παναγία λέγει ὅτι ὁ Θεὸς ἔστελνε «τροφὴν ἄνωθεν ἀπόρρητον ἐκεῖ τὴ Παρθένω δι' ἀγγέλου». Ὅμως δὲν ἦταν ἕνας συνηθισμένος ἄρτος τὸν ὁποῖον ὁ ἄγγελος ἔπαιρνε ἀπὸ κάποιο σπίτι καὶ τὸν μετέφερε στὴν Παναγία, ἀλλὰ στὴν πραγματικότητα ἦταν ἡ ἄκτιστη ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, διὰ τῆς ὁποίας, κατὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ, «τήν τε φύσιν κρειττόνως ἀνερρώννυτο (ἐδυνάμωνε) καὶ κατὰ σῶμα τῶν ἀσωμάτων καθαρωτέρα καὶ ὑπερτέρα καὶ συνετηρεῖτο καὶ ἐτελεῖτο».

Εἶναι προφανὲς ὅτι δὲν ἦταν μιὰ κτιστὴ τροφή, ἕνας ὑλικὸς ἄρτος, ἀλλὰ μιὰ ἄλλη διαφορετική, ξένη τροφή, δηλαδὴ ἦταν ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ ἡ ὁποία ἐνδυνάμωνε τὸ σῶμα τῆς Παναγίας γιὰ νὰ ἔχη νοερὰ προσευχὴ καὶ θεωρία Θεοῦ. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ Παναγία γιὰ δώδεκα χρόνια ἦταν μέσα στὸ Φὼς τοῦ Θεοῦ καὶ εἶχε κοινωνία μαζί Του, εἶχε φθάσει στὴν θέωση. Στὴν πραγματικότητα ζοῦσε ὅπως ζοῦσαν ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὔα στὸν Παράδεισο πρὶν τὴν πτώση, γι' αὐτὸ καὶ ὅταν τὴν ἐπισκέφθηκε ὁ ἄγγελος κατὰ τὸν Εὐαγγελισμὸ γιὰ νὰ τῆς ἀναγγείλη ὅτι θὰ γίνη Μητέρα τοῦ Χριστοῦ τὴν ἀπεκάλεσε Κεχαριτωμένη.

3. Αὐτὸς ὁ ἄρτος ἀπὸ τὸν ὁποῖο τρεφόταν ἡ Παναγία δὲν ἐξέλιπε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ἐξακολουθεῖ νὰ ὑπάρχη καὶ σήμερα. Δὲν πρόκειται γιὰ τὸν καθημερινὸ κτιστὸ ἄρτο, ἀλλὰ γιὰ τὸν Ἄρτο τῆς Ζωῆς ποῦ εἶναι ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός.

Σὲ αὐτὸν τὸν Ἄρτο ἀναφερόταν ὁ Χριστὸς μὲ τὸν λόγο τὸν ὁποῖο ἀπήντησε στὸν διάβολο στὸ Ὅρος τῶν Πειρασμῶν. Ὅταν ὁ διάβολος τοῦ ὑπέδειξε νὰ μεταβάλη τὶς πέτρες σὲ ἄρτο, Ἐκεῖνος ἀπάντησε «οὐκ ἐπ' ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ' ἐν παντὶ ρήματι ἐκπορευομένῳ διὰ στόματος Θεοῦ» (Μάτθ. δ', 4).

Ἐκτὸς ἀπὸ τὸν ὑλικὸ ἄρτο, τὸν ὁποῖο γευόμαστε καθημερινῶς, ὑπάρχει καὶ ὁ πνευματικὸς Ἄρτος, ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς καὶ ὁ λόγος Του. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος γράφει: «Δύναται ὁ Θεὸς καὶ ρήματι θρέψαι τὸν πεινῶντα». Καὶ αὐτὸ φαίνεται ἀπὸ τὸ ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας μας, πῶς οἱ ἅγιοι ζοῦσαν ἀπὸ αὐτὸν τὸν πνευματικὸ Ἄρτο.

Ὁ Χριστὸς μὲ τὴν προσευχὴ ποῦ μᾶς δίδαξε, τὸ γνωστὸ «Πάτερ ἡμῶν, συμπεριέλαβε καὶ τὸ αἴτημα: «Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον». Πρόκειται γιὰ τὸν ἄρτον τὸν ἀναγκαῖο γιὰ τὴν οὐσία τῆς ὑπάρξεώς μας, γι' αὐτὸ καὶ λέγεται ἐπιούσιος. Καὶ ἐπειδὴ ἡ Ἐκκλησία τοποθέτησε τὴν Κυριακὴ προσευχὴ μὲ τὴν συγκεκριμένη αὐτὴ αἴτηση κατὰ τὴν διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας καὶ λίγο πρὸ τῆς θείας Κοινωνίας, αὐτὴ ἡ αἴτηση ἀναφέρεται κυρίως στὸν εὐχαριστιακὸ ἄρτο, τὴν βρώση τοῦ Σώματος καὶ τὴν πόση τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ. Ἄλλωστε αὐτὸς ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς εἶπε: «Ἐγὼ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς», Αὐτὸς εἶναι τὸ οὐράνιο Μάννα.

Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς ἑρμηνεύοντας αὐτὸ τὸ αἴτημα τῆς Κυριακῆς Προσευχῆς τὸ συνδέει μὲ τὴν θεία Κοινωνία τοῦ Σώματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ καὶ κάνει λόγο γιὰ τὴν «τροφὴ τοῦ ἄρτου τῆς ζωῆς», «ἵνα νικήση τὸν θάνατον τῆς ἁμαρτίας», ἀπὸ τὴν παροῦσα ζωὴ τῆς θνητότητος. Βεβαίως καὶ ἂν θεωρήσουμε ὅτι στὸ αἴτημα αὐτὸ γιὰ τὴν λήψη τοῦ ἄρτου ἀναφέρεται καὶ ὁ «ἐφήμερος ἄρτος», διὰ τοῦ ὁποίου συγκροτεῖται ἡ παροῦσα ζωή, δὲν θὰ ἀστοχήσουμε.

Μὲ αὐτὸν τὸν Ἄρτο, τὴν Χάρη καὶ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, ἐτρέφετο ἡ Παναγία μέσα στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων. Μὲ αὐτὸν τὸν Ἄρτο τρεφόμαστε καὶ ἐμεῖς κάθε φορὰ ποῦ τελοῦμε τὴν θεία Λειτουργία. Καὶ βεβαίως γιὰ νὰ ἐνεργήση ὁ Ἄρτος αὐτός, δηλαδὴ ὁ Χριστός, «εἰς ζωὴν αἰώνιον», πρέπει νὰ ζοῦμε κατὰ τὸν τρόπο ποῦ ζοῦσε ἡ Παναγία.

4. Αὐτὸ τὸ θαυμάσιο γεγονὸς ποῦ συνέβη στὴν Παναγία ἔχει πολὺ μεγάλη σημασία γιὰ τὴν ζωή μας. Ὁ ἄνθρωπος ἀποτελεῖται ἀπὸ ψυχὴ καὶ σῶμα καὶ εἶναι ἑπόμενο ὅτι ἡ ὑλικὴ τροφὴ συντηρεῖ καὶ διατηρεῖ σὲ καλὴ κατάσταση τὸ σῶμα, ἐνῷ ἡ Χάρη καὶ ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ συντηρεῖ καὶ τὴν ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα, τὸν ὅλο ἄνθρωπο. Μὲ αὐτὲς τὶς προϋποθέσεις ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὁλοκληρωμένος, ἔχει νόημα ζωῆς καὶ ὕπαρξης.

Ζοῦμε σὲ μιὰ ἐποχὴ στὴν ὁποῖα γίνεται λόγος μόνο γιὰ τὸν ὑλικὸ ἄρτο καὶ λιγότερο γιὰ τὸν πνευματικὸ Ἄρτο. Ὁ ἄνθρωπος στὴν ἐποχή μας εἶναι ἕνα καταναλωτικὸ ὃν ποῦ ρουφᾶ ἀχόρταγα ὑλικὰ ἀγαθά, θεάματα, ἀκούσματα καὶ νομίζει ὅτι ἔτσι θὰ ἰκανοποιήση τὴν πνευματική του πεῖνα. Γίνεται διαρκῶς λόγος γιὰ αὔξηση τοῦ κατὰ κεφαλὴν εἰσοδήματος. Δὲν εἴμαστε ἐναντίον κάθε τι ποῦ βελτιώνει τὴν ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ δὲν μποροῦμε νὰ ἀποδεχθοῦμε καὶ μιὰ ζωὴ ἡ ὁποία στηρίζεται μόνον στὰ ὑλικὰ ἀγαθά, γιατί σὲ μιὰ τέτοια περίπτωση ὁ ἄνθρωπος πάντοτε παραμένει ἀνικανοποίητος, διότι ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου ἀναζητᾶ ἄλλη τροφὴ καὶ διψᾶ γιὰ ἄλλο νερό. Ὁ Χριστὸς εἶπε «μακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες τὴν δικαιοσύνην».

Γίνεται λόγος σήμερα γιὰ κρίση οἰκονομική, γιὰ πτώχευση ὑλική. Ἀλλὰ ἡ κρίση στὴν πραγματικότητα εἶναι κρίση πνευματική, κρίση ἀξιῶν, ἰδανικῶν, κρίση ὑπαρξιακῶν ἀναζητήσεων. Ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποῦ πλέουν μέσα στὰ πλούτη καὶ αἰσθάνονται ἕνα κενὸ ὕπαρξης, ἀντίθετα ὑπάρχουν ἄλλοι ποῦ ζοὺν μὲ ὀλιγάρκεια καὶ ἀσκητικότητα καὶ αἰσθάνονται πεπληρωμένοι.

Ἡ ἑορτὴ τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου στὸν Ναὸ καὶ ἡ διατροφή της ἀπὸ τὴν οὐράνια τροφὴ ποῦ τῆς ἔφερνε ὁ ἄγγελος μᾶς ὑποδεικνύει ὅτι πρέπει νὰ στραφοῦμε περισσότερο σὲ αὐτὴν τὴν οὐράνια τροφή, τὸν πνευματικὸ οὐράνιο Ἄρτο, διότι ἔτσι θὰ χορτάσουμε ἀπὸ τὴν πνευματικὴ πεῖνα.

Εὐχηθεῖτε, Μακαριώτατε, νὰ καταλάβουμε τὸν σκοπὸ τῆς ζωῆς μας καὶ νὰ προσανατολισθοῦμε πρὸς τὰ ὑψηλὰ καὶ οὐράνια, πρὸς τὴν τροφὴ ποῦ ἁγίασε τὴν Παναγία καὶ ὅλους τοὺς Ἁγίους, αὐτὴν τὴν τροφὴ ποῦ ἔχει πλούσια ἡ Ἐκκλησία μας.–