Μέγας Βασίλειος καὶ ἡσυχαστικὴ ζωή

Ὁ Μέγας Βασίλειος, Ἀρχιεπίσκοπος Καισαρείας τῆς Καππαδοκίας, διέπρεψε σὲ πολλοὺς ἐκκλησιαστικοὺς τομεῖς, ἤτοι τὴν ποιμαντική, τὴν ὀρθόδοξη διδασκαλία, τοὺς ἀντιαιρετικοὺς ἀγῶνες, τὴν φιλανθρωπία, τὴν λειτουργική, τὴν ἀσκητικὴ κλπ. Ἦταν ἕνας πολυτάλαντος καὶ πολυχαρισματοῦχος ἄνθρωπος καὶ Ἐπίσκοπος ποὺ ἄφησε σταθερὰ καὶ ἀνεξίτηλα ἴχνη διαβάσεώς του ἀπὸ αὐτὴν τὴν ζωή. Καὶ μόνο τὴν θεία Λειτουργία ποὺ φέρει τὸ ὄνομά του νὰ μᾶς ἄφηνε, καὶ ἡ ὁποία ἀποτελεῖ μιὰ ζωντανὴ παρουσία του καὶ μᾶς τρέφει πνευματικὰ κάθε φορὰ ποὺ τὴν τελοῦμε, θὰ ἦταν μεγάλο καὶ θαυμαστὸ τὸ ἔργο του.

Πάντως, ἡ ἐπίδραση ποὺ ἄσκησε στοὺς συγχρόνους καὶ μεταγενεστέρους του ὀφείλεται στὴν προσωπικὴ ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ ποὺ εἶχε ἀποκτήσει, πρᾶγμα ποὺ διακρίνεται σὲ ὅλα τὰ κείμενά του. Ὅταν κανεὶς διαθέτη μιὰ τέτοια πνευματικὴ ἐμπειρία, τότε ἡ θεολογία του ἔχει σταθερότητα καὶ ἀκρίβεια, ὅταν βέβαια συντρέχουν καὶ ἄλλοι παράγοντες, ὅπως ἡ παιδεία καὶ ἡ γνώση τοῦ ἀντικειμένου. Μὲ αὐτὴν τὴν προοπτικὴ πρέπει νὰ ἑρμηνεύσουμε τὸ ἐπίθετο «οὐρανοφάντωρ», ποὺ τοῦ προσέδωσε ἡ ἐκκλησιαστικὴ παράδοση.

Ὁ Μέγας Βασίλειος γνώρισε προσωπικὰ τὴν ἡσυχαστικὴ ζωὴ ἀπὸ τότε ποὺ ἠσκεῖτο παρὰ τὸν Ἴριν ποταμὸ στὸν Πόντο καὶ αὐτὴ ἡ ἡσυχαστική-νηπτικὴ ζωὴ πέρασε μέσα σὲ ὅλα τὰ κείμενα, στὰ ὁποῖα κάνει λόγο γιὰ τὴν μοναχικὴ ζωή. Στὴν παροῦσα εἰσηγήση θὰ παρουσιασθοῦν ἐν συντομίᾳ μερικὲς πλευρὲς τῆς διδασκαλίας τοῦ γιὰ τὴν ἡσυχία, ὡς μεθόδου γνώσεως τοῦ Θεοῦ.

(Ἀπὸ τὴν ὁμιλία τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱεροθέου στὸ Βουκουρέστι –βλ. σελ. 1, 8-9)