Κύριο θέμα: Διεθνές Συνέδριο Βουκουρέστι - Ὁ Μέγας Βασίλειος στὴν Ρουμανία

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Τὴν περίοδο 29 Ὀκτωβρίου καὶ 2 Νοεμβρίου ἐ.ἔ. ἐπισκέφθηκα τὸ Βουκουρέστι κατόπιν προσκλήσεως τοῦ Πατριάρχου Ρουμανίας κ. Δανιὴλ γιὰ νὰ συμμετάσχω σὲ ἕνα Διεθνὲς Συνέδριο πρὸς τιμὴν τοῦ Μ. Βασιλείου. Ὁ νέος Πατριάρχης Ρουμανίας κ. Δανιὴλ εἶναι ἕνας εὐπαίδευτος καὶ λόγιος Ἱεράρχης, ὁ ὁποῖος γνωρίζει καὶ χρησιμοποιεῖ τὴν θεολογία καὶ ἐπιθυμεῖ νὰ προσδιορίση τὴν πατριαρχεῖα του μὲ τὴν προβολὴ σημαντικῶν προσωπικοτήτων ποῦ κόσμησαν τὴν Ἐκκλησία.

Ἀφιέρωσε ὅλο τὸ ἔτος στοὺς Καππαδόκες Πατέρες καὶ μάλιστα στὸν Μ. Βασίλειo μὲ τὴν συμπλήρωση τῶν 1630 ἐτῶν ἀπὸ τὴν κοίμησή του. Ὅταν γίνεται λόγος γιὰ Καππαδόκες Πατέρες, ἐννοοῦμε κυρίως τὸν Μ. Βασίλειο, τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Θεολόγο καὶ τὸν ἅγιο Γρηγόριο Νύσσης, ἀλλὰ συμπεριλαμβάνονται καὶ μερικοὶ ἄλλοι, ὅπως οἱ ἅγιοι Γρηγόριος Νεοκαισαρείας ὁ Θαυματουργός, Ἀμφιλόχιος Ἰκονίου κ.ἄ.

Ὅπως εἶναι γνωστὸν ὁ Μ. Βασίλειος ἐκοιμήθη τὸ ἔτος 379 π.Χ., λίγο πρὶν συγκληθῇ ἡ Β' Οἰκουμενικὴ Σύνοδος (381), ἀφοῦ ὅμως προετοίμασε τὴν θεματολογία της. Στὴν ἴδια Σύνοδο στὴν α' φάση της προήδρευσε ὁ Καππαδόκης ἅγιος Γρηγόριος Θεολόγος, σημαντικὸ δὲ ρόλο διεδραμάτισε ὡς γραμματεὺς αὐτῆς ὁ ἀδελφὸς τοῦ Μ. Βασιλείου, ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης.

Ἐπισκέφθηκα τὴν Ρουμανία γιὰ τέταρτη φορὰ καὶ ἔχω συνδεθῇ μὲ πολλοὺς Κληρικοὺς καὶ λαϊκούς, δεδομένου ὅτι ἔχουν μεταφρασθῇ στὴν ρουμανικὴ γλῶσσα δώδεκα (12) βιβλία μου καὶ δύο ἀπὸ αὐτά, ὅπως διεπίστωσα, χρησιμοποιοῦνται ὡς βοηθήματα γιὰ τοὺς φοιτητὲς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Βουκουρεστίου.

Ἡ σύντομη ἐπίσκεψή μου στὸ Βουκουρέστι δὲν μοῦ ἔδωσε τὴν δυνατότητα νὰ ἐπεκταθῶ σὲ πολλὲς δραστηριότητες, ἀλλὰ συμμετεῖχα κυρίως σὲ τρεὶς ἐκδηλώσεις, μὲ κέντρο ἀναφορᾶς τὸν Μ. Βασίλειο.

1. Ἑορταστικὲς ἐκδηλώσεις γιὰ τοὺς Καππαδόκες Πατέρες

Ἀποκορύφωμα ὅλου τοῦ ἔτους ἦταν ἡ τελευταία ἑβδομάδα τοῦ Ὀκτωβρίου, κατὰ τὴν ὁποῖα ἐκτέθηκαν πρὸς προσκύνηση τὰ ἱερὰ λείψανα τῶν Καππαδοκὼν Πατέρων, δηλαδὴ τοῦ Μ. Βασιλείου, τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Θεολόγου καὶ τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης. Ἔγινε ἐπίσημη ὑποδοχὴ τῶν λειψάνων, λιτάνευσή τους καὶ στὴν συνέχεια ἐκτέθηκαν πρὸς προσκύνηση στὸν Ἱερὸ Πατριαρχικὸ Ναό.

Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ὕστερα ἀπὸ αἴτημα τοῦ Πατριάρχου Ρουμανίας κ. Δανιήλ, ἀπέστειλε τὸ ἁγιασμένο χέρι τοῦ Μ. Βασιλείου, τὸ ὁποῖο φυλάσσεται στὰ Γραφεῖα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. Τὸ ἁγιασμένο λείψανο μετέφερε ἐξ ὀνόματος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου στὸ Βουκουρέστι ὁ Σέβ. Μητροπολίτης Ἐλασσῶνος κ. Βασίλειος, ὁ ὁποῖος ἔγινε μέτοχος ὅλης αὐτῆς τῆς μεγαλοπρεποῦς τελετῆς καὶ τιμήθηκε δεόντως.

Ὁ Πατριάρχης Ρουμανίας κ. Δανιὴλ μᾶς περιέγραψε ὅλη τὴν λαμπρὴ τελετὴ ποῦ ἔγινε καὶ τὴν μεγάλη ἀποδοχὴ ποῦ εἶχε ἀπὸ τὸν Ρουμανικὸ λαό. Τὰ λείψανα τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καὶ τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης ἀνέμεναν τὴν ἔλευση τῶν λειψάνων τοῦ Μ. Βασιλείου καὶ ἔπειτα ἡ λιτανεία μὲ τοὺς τρεὶς Ἁγίους, συνοδευόμενους ἀπὸ τὸν Κλῆρο καὶ τὸν λαό, κατευθύνθηκε πρὸς τὸν Πατριαρχικὸ Ναό.

Σύμφωνα μὲ τὶς ἐκτιμήσεις τῆς Ἀστυνομίας περίπου ἕνα ἑκατομμύριο ἄνθρωποι προσεκύνησαν τὰ ἱερὰ Λείψανα. Ὅλο τὸ προαύλιο τοῦ Πατριαρχικοῦ Ναοῦ πλημμύρισε ἀπὸ κόσμο καὶ σχηματίσθηκε μεγάλη «οὐρά», ἡ ὁποία ἐπεκτεινόταν πολλὰ μέτρα. Ὁ Πατριάρχης μᾶς πληροφόρησε ὅτι ὑπῆρχαν ἄνθρωποι ποῦ παρέμεναν μὲ ὑπομονὴ δεκαπέντε ὧρες γιὰ νὰ προσκυνήσουν τὰ ἱερὰ Λείψανα. Αὐτὴ ἡ κοσμοσυρροὴ ἔκανε τὸ Πατριαρχεῖο Ρουμανίας νὰ προσφέρη στὸν κόσμο ποῦ περίμεναν στὴν σειρὰ νερὸ καὶ φαγητό, καθὼς ἐπίσης ὑπῆρχαν ἀσθενοφόρα καὶ γιατροὶ ἕτοιμοι νὰ προσφέρουν κάποια βοήθεια ποῦ θὰ χρειαζόταν.

Αὐτὸ τὸ γεγονὸς μοῦ θύμισε τὸν Ἐπιτάφιο λόγο τὸν ὁποῖο ἐξεφώνησε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος στὸν Μ. Βασίλειο καὶ στὸν ὁποῖο περιγράφεται ἡ κοσμοσυρροὴ τῶν ἀνθρώπων κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ἐξοδίου ἀκολουθίας του, καὶ μάλιστα ὅτι ὑπῆρχαν ἄνθρωποι ποῦ πέθαναν λόγῳ συνωστισμοῦ. Εἶναι συγκινητικὸ ὅτι 1630 χρόνια μετὰ ἀπὸ αὐτὴν τὴν διήγηση τοῦ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου ὑπῆρξαν περίπου ἴδιες συνθῆκες.

2. Τὸ Διεθνὲς Συνέδριο γιὰ τὸν Μέγα Βασίλειο

Ὅπως προαναφέρθηκε, τὸ ἀποκορύφωμα ὅλων τῶν ἑορταστικῶν ἐκδηλώσεων ἦταν τὸ Διεθνὲς Θεολογικὸ Συνέδριο πρὸς τιμὴν τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, τὸ ὁποῖο διοργανώθηκε ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Ρουμανίας.

Τὴν Κυριακὴ 1 Νοεμβρίου τελέσθηκε θεία Λειτουργία στὸν Πατριαρχικὸ Καθεδρικὸ Ναὸ μὲ τὴν παρουσία ἑκατοντάδων Κληρικῶν καὶ λαϊκῶν, οἱ ὁποῖοι κατέκλυσαν καὶ τὸν ἐσωτερικὸ χῶρο τοῦ Ναοῦ, ἀλλὰ καὶ τὸ προαύλιό του. Ἡ θεία Λειτουργία ἦταν κατανυκτικότατη καὶ κράτησε πολλὲς ὧρες.

Καὶ ἐδῶ παρατηρεῖ κανεὶς τὴν εὐλάβεια τοῦ λαοῦ ποῦ προσεύχεται στὴν θεία Λειτουργία γιὰ ὧρες, παραμένοντας ὄρθιοι ἢ γονατιστοί. Καθὼς ἐπίσης βλέπει τὴν ἀγάπη τοῦ λαοῦ πρὸς τοὺς Κληρικούς, διότι μὲ τὴν ἀπόλυση τῆς θείας Λειτουργίας δὲν φεύγει ἀπὸ τὸν Ναό, ἀλλὰ παραμένει ἕως ὅτου οἱ Ἱερεῖς ἀπεκδυθοῦν τὰ ἄμφιά τους καὶ ἐξέλθουν γιὰ νὰ λάβουν τὴν εὐλογία τους. Ἀκόμη ὑπῆρχε πληθώρα λαοῦ καὶ στὸ προαύλιο τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ ποῦ περίμεναν τοὺς Ἐπισκόπους καὶ τοὺς Ἱερεῖς γιὰ νὰ δεχθοῦν τὴν εὐλογία τους καίτοι ἔκανε πολὺ κρύο καὶ τὴν ὥρα ἐκείνη χιόνιζε.

Ἡ ἔναρξη τοῦ Συνεδρίου ἔγινε τὸ ἀπόγευμα τῆς Κυριακῆς στὴν μεγάλη Αἴθουσα «Πατριάρχου Θεοκτίστου». Πρόκειται γιὰ ἕνα μεγαλοπρεπέστατο οἰκοδόμημα, στὸ ὁποῖο ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ αἰῶνος μέχρι πρόσφατα ἐκτελοῦσε τὶς ἐργασίες του τὸ Κοινοβούλιο τῆς χώρας. Ὅταν ἐπὶ τοῦ προσφάτως κοιμηθέντος Πατριάρχου Θεοκτίστου ἡ ἕδρα τοῦ Κοινοβουλίου μεταφέρθηκε στὸ παλάτι ποῦ οἰκοδόμησε ὁ τότε Πρόεδρος Τσαουσέσκου, τὸ κτίριο αὐτὸ δόθηκε στὸ Πατριαρχεῖο, διότι εἶχε ἀνοικοδομηθῇ σὲ δικό του χῶρο. Ἔτσι, πάνω στὸν λόφο ὑπάρχει ἕνα σύνολο οἰκοδομημάτων τοῦ Πατριαρχείου, ὁ Πατριαρχικὸς Ναός, τὸ Πατριαρχικὸ Μέγαρο, ὅπου ἡ οἰκία τοῦ Πατριάρχου καὶ τὰ Πατριαρχικὰ καὶ Συνοδικὰ Γραφεῖα καὶ τὸ Πνευματικὸ Κέντρο.

Ὅταν βλέπη κανεὶς αὐτὰ τὰ οἰκοδομήματα μὲ τὸν ἀνάλογο περιβάλλοντα χῶρο καὶ τὰ συγκρίνη μὲ τὰ Συνοδικὰ Γραφεῖα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, τότε πραγματικὰ στενοχωρεῖται.

Τὸ κεντρικὸ θέμα τοῦ Διεθνοῦς Θεολογικοῦ Συνεδρίου ἦταν: «Ὁ ἅγιος Βασίλειος, ὁ Μέγας Πατέρας καὶ Διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας».

Χαιρετισμοὺς ἀπηύθυναν ὁ Πατριάρχης Ρουμανίας κ. Δανιήλ, ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος διὰ τοῦ Μητροπολίτου Περγάμου κ. Ἰωάννου, ὁ Πατριάρχης Μόσχας κ. Κύριλλος διὰ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ριαζὰν Παύλου καὶ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ Πάσης καὶ Ἑλλάδος τοῦ ὁποίου τὸ μήνυμα ἀνέγνωσε ὁ γράφων.

Ἐπίσης μηνύματα ἀπηύθυναν οἱ Ὑπουργοὶ Πολιτισμοῦ, Θρησκευτικῶν Ὑποθέσεων καὶ Ἐθνικῆς Κληρονομιᾶς καὶ Παιδείας, Ἔρευνας καὶ Μεταρρύθμισης, ἐκπρόσωπος τῆς Ἀκαδημίας τῆς Ρουμανίας καὶ ὁ Πρύτανης τοῦ Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου.

Τὸ μήνυμα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν κ. Ἱερωνύμου ἔχει ὡς ἑξῆς:

«Οἱ ἑορταστικὲς ἐκδηλώσεις τῆς ἀδελφῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρουμανίας πρὸς τιμὴν τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Βασιλείου Ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας τῆς Καππαδοκίας τοῦ Μεγάλου, μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς χιλιοστῆς ἑξακοσιοστῆς καὶ τριακοστῆς ἐπετείου ἀπὸ τῆς ἐνδόξου κοιμήσεώς του ἐχαροποίησεν Ἡμᾶς προσωπικῶς καὶ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, διότι ὁ Φωστὴρ τῆς Καισαρείας ὑπῆρξε μέγας στὸν λόγο καὶ τὴν ζωή, στὴν ἀναστροφὴ καὶ τὴν θεωρία, ἐπειδὴ συνεδύαζε ἔκτακτα διανοητικὰ προσόντα μὲ ἁγιασμένη ζωὴ καὶ ποιμαντικὴ μὲ θεολογία.

Μὲ πολλὴ χαρὰ δεχθήκαμε νὰ ἀποστείλουμε τὴν χαριτόβρυτη χεῖρα τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Πατρός, ἡ ὁποία φυλάσσεται στὸ Συνοδικὸ Μέγαρο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, πρὸς εὐλογία τῶν Κληρικῶν καὶ λαϊκῶν, διότι ὅπως εἶναι γνωστὸν τὰ ἱερὰ λείψανα τῶν Ἁγίων ἀποτελοῦν ἁπτὰ σημεῖα τῆς ἐν Χάριτι παρουσίας τους ἐν μέσῳ ἡμῶν. Ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ διὰ τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου διαπορθμεύεται στὸ σῶμα του καὶ ὅταν ἐξέρχεται ἡ ψυχὴ ἀπὸ αὐτὸ παραμένει ἡ θεία Χάρη στὰ λείψανα τῶν Ἁγίων καὶ δι' αὐτῶν ἁγιάζει τοὺς πιστούς.

Τὸ Συνέδριο τὸ ὁποῖο διοργανώνεται ὑπὸ τοῦ ἀγαπητοῦ ἀδελφοῦ Ἀρχιεπισκόπου Βουκουρεστίου καὶ Πατριάρχου τῆς κατὰ Ρουμανία Ἐκκλησίας κ. Δανιὴλ ἀποτελεῖ μεγίστης σημασίας θεολογικὸ καὶ ἐκκλησιαστικὸ γεγονὸς γιὰ τὸ Χριστεπώνυμο πλήρωμα τῆς κατὰ Ρουμανία Ἐκκλησίας. Αὐτὸ φαίνεται ἀπὸ τὸ ὅτι, ὅπως θὰ ἀποδειχθῇ στὸ Συνέδριο, ὁ Μέγας Βασίλειος ὑπῆρξε μεγάλη προσωπικότητα, ποῦ συνδύαζε πολλὰ χαρίσματα, ἤτοι ἀσκητικὴ ζωὴ καὶ θεολογικὴ προσφορά, ἑλληνικὴ παιδεία καὶ θεολογικὴ ἐμπειρία, ποιμαντικὴ διακονία καὶ οἰκουμενικὸ ἔργο, προστασία τῶν ἀδυνάτων καὶ ἀντιμετώπιση τῶν ἰσχυρῶν, ἀγάπη καρδιακὴ καὶ ἡγετικὸ ρόλο, πνευματικὴ ζωὴ καὶ ἐκκλησιολογικό-εὐχαριστιακὸ ἦθος, ἀγάπη πρὸς τοὺς πονεμένους ἀδελφοὺς καὶ ἀφόρητο πόθο πρὸς τὸν Θεό, ἀδύνατο σῶμα καὶ ἀνδρεία ψυχὴ καὶ μὲ ἕναν λόγο ἦταν μιὰ μεγάλη πολυεδρικὴ προσωπικότητα.

Θαυμάζει κανεὶς ὅταν μελετᾶ τὰ ἔργα του καὶ ἐνδιατρίβη στὸν βίο καὶ τὴν πολιτεία του. Ὑποκλίνεται μπροστὰ στὴν προσωπικότητά του, ὅταν βλέπη ὅτι τιμᾶται ἀπὸ τὸν ὁμολογητὴ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως Μέγα Ἀθανάσιο, ἀλλὰ καὶ τιτλοφορεῖται Μέγας ἀπὸ τὸν ὑψιπέτη ἀετὸ τῆς θεολογίας, ἅγιο Γρηγόριο τὸν Θεολόγο. Ἄλλωστε, εἶναι γνωστὸν τὸ ἐπίγραμμα τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου πρὸς τὸν Μέγα Βασίλειο: "Βροντὴ σεῖο λόγος, ἀστεροπὴ δὲ βίος", δηλαδή, ὁ λόγος σου ἦταν βροντὴ καὶ ἀστραπὴ ὁ βίος σου. Εἶναι δὲ χαρακτηριστικὸ ὅτι ὁ ἅγιος Γρηγόριος στὸ προοίμιο τοῦ ἐπιταφίου ποῦ ἐξεφώνησε στὸν πατέρα του στράφηκε στὸν παρόντα φίλο του Ἐπίσκοπο Καισαρείας Βασίλειο καὶ τὸν προσεφώνησε μὲ τὰ ἀκόλουθα λόγια:

"Ἄνθρωπε Θεοῦ καὶ πιστὲ θεράπον, καὶ οἰκονόμε τῶν τοῦ Θεοῦ μυστηρίων, καὶ ἄνερ ἐπιθυμιῶν τῶν τοῦ Πνεύματος οὕτω γὰρ ἡ Γραφὴ καλεῖ τοὺς διαβεβηκότας καὶ ὑψηλοὺς καὶ ὑπεράνω τῶν ὁρωμένων". Καὶ στὴν συνέχεια τὸν ἀπεκάλεσε: "Στῦλον καὶ ἑδραίωμα τῆς Ἐκκλησίας, καὶ θέλημα Κυρίου καὶ φωστῆρα ἐν κόσμῳ, λόγον ζωῆς ἐπέχοντα, καὶ πίστεως ἔρεισμα, Πνεύματος καταγώγιον".

Καὶ μόνον αὐτοὶ οἱ λόγοι τοῦ μεγάλου Θεολόγου Γρηγορίου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως μᾶς δίνουν νὰ ἐννοήσουμε τὸ ὕψος τῆς θεολογίας καὶ τὸ μέγεθος τῆς προσωπικότητος τοῦ Μεγάλου Βασιλείου.

Πέραν τούτων, ὁ Μέγας Φώτιος ἀπεφάνθη ὅτι ὅσοι ἀγαποῦν τὴν ρητορία δὲν χρειάζεται νὰ ἀνατρέξουν στὸν Δημοσθένη καὶ τὸν Πλάτωνα, ἀλλὰ στὸν Μέγα Βασίλειο. Ἀκόμη δὲ καὶ ὁ Ἔρασμος ἰσχυρίσθηκε ὅτι ὁ Μέγας Βασίλειος ὑπερτερεῖ ὅλων τῶν ρητόρων τῆς ἀρχαιότητος.

Εἶμαι βέβαιος ὅτι οἱ διακεκριμένοι εἰσηγητὲς τοῦ παρόντος Συνεδρίου ποῦ διοργανώνεται ἀπὸ τὸν Πατριάρχη Ρουμανίας καὶ ἀγαπητὸ ἐν Χριστῷ ἀδελφὸ κ. Δανιὴλ μὲ τὸ θεολογικό του αἰσθητήριο καὶ τὸ ποιμαντικὸ ἐνδιαφέρον του, μὲ τὴν βοήθεια ἐκλεκτῶν συνεργατῶν του, θὰ ἐμβαθύνουν περισσότερο στὴν προσωπικότητα τοῦ τιμωμένου Ἁγίου. Χαίρομαι δὲ γιατί μεταξὺ τῶν Συνέδρων συγκαταλέγεται καὶ ὁ Σέβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου κ. Ἰερόθεος, ὅπως καὶ ὁ ἐλλογιμώτατος Ὁμότιμος Καθηγητὴς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν κ. Στυλιανὸς Παπαδόπουλος, οἱ ὁποῖοι κατὰ διαφόρους καιροὺς ἐμελέτησαν τὰ ἔργα καὶ τὴν πολιτεία τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Πατρός.

Εὔχομαι ὁλοκαρδίως τὸ Συνέδριο νὰ ἐπιτύχη τὸν σκοπό του, ὥστε ἡ πολιτεία καὶ τὰ ἔργα τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Ἱεράρχου τῆς Ἐκκλησίας νὰ γίνουν ὑπόδειγμα καὶ τρόπος ζωῆς γιὰ ὅλους μας, σὲ μιὰ ἐποχὴ ποῦ κυριαρχεῖ ἡ ἀτομικότητα, ἡ ἀλαζονεία καὶ ἡ ἀντιεκκλησιαστικὴ νοοτροπία καὶ συμπεριφορά».

Μετὰ τὰ μηνύματα ὁ Ὁμότιμος Καθηγητὴς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν κ. Στυλιανὸς Παπαδόπουλος ἔκανε μιὰ κεντρικὴ παρουσίαση τοῦ Μ. Βασιλείου μὲ θέμα: «Θεμελιώδεις θεολογικὲς τομὲς στὸ ἔργο τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου», ἀναφέρθηκε στὴν θεολογικὴ θεμελίωση τοῦ μοναχισμοῦ καὶ στὴν ἀνατροπὴ τῶν αἱρετικῶν διδασκαλιῶν τοῦ Εὐνομίου.

Γιὰ νὰ διαπιστώση ὁ ἀναγνώστης τὴν σπουδαιότητα τοῦ Συνεδρίου θὰ παρατεθοῦν τὰ ὀνόματα τῶν εἰσηγητῶν καθὼς ἐπίσης καὶ τὰ θέματα τῶν εἰσηγήσεών τους:

• Στυλιανὸς Παπαδόπουλος, Καθηγητὴς Θεολογικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν: «Θεμελιώδεις θεολογικὲς τομὲς στὸ ἔργο τοῦ Μ. Βασιλείου».
  
• Ἀκαδημαϊκὸς Καθ. Emilian Popescu: «Ἔναρξη τῶν τόμων τῆς Ρουμανικῆς μετάφρασης "Πατέρες καὶ Συγγραφεῖς τῆς Ἐκκλησίας", νέα σειρὰ τοῦ ἔργου τοῦ Μ. Βασιλείου».
  
• Μητροπολίτης Oltenias Irineu Popa Καθ. τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς Κραϊόβα: «Τὸ πρόσωπο καὶ ἡ κοινωνία τῶν προσώπων στὴν θεολογικὴ σκέψη τοῦ Μ. Βασιλείου».
  
• Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ἰερόθεος Βλάχος: «Ἡ ἡσυχαστικὴ ζωὴ κατὰ τὸν Μ. Βασίλειο».
  
• Ἱερομόναχος Diomisiy Shlenov, Καθ. Θεολογικῆς Ἀκαδημίας καὶ Σεμιναρίου Μόσχας: «Ἡ Ἀσκητικὴ Ζωὴ τοῦ Μ. Βασιλείου».
  
• Μητροπολίτης Περγάμου Ἰωάννης Ζηζιούλας: «Σχόλια στὴν Ἐκκλησιολογία τοῦ Μ. Βασιλείου».
  
• Λέκτορας Nikolai Lipatov, Midland Orthodox Study Center, Walsall, Μέγ. Βρετανία: «Βιβλικὴ Προφητεία καὶ Πλατωνισμὸς στὸ "Σχόλιο στὸν Προφήτη Ἠσαΐα" τοῦ ἁγίου Βασιλείου».
  
• Καθ. Volker Henning Drecoll, Σχολὴ Εὐαγγελικῆς Θεολογίας τοῦ Tubingen: «Ἡ ἐπίπτωση τῆς ἀγνωσίας τῆς θείας οὐσίας στὴν θεολογία τοῦ Βασιλείου».
  
• π. Constantin Coman, Καθηγ. Θεολογικῆς Σχολῆς "Πατριάρχης Ἰουστινιανὸς" Βουκουρεστίου: «Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ στὸν Μ. Βασίλειο: Στοιχεῖα Ἐσχατολογικῆς Ἐκκλησιολογίας».
  
• Ἀκαδημαϊκὸς Ionel Haiduc, Χαιρετισμό.
  
• Ἀκαδημαϊκὸς Emilian Popescu: «Ὁ ἅγιος Βασίλειος καὶ ἡ Ρουμανικὴ ἐπικράτεια».
  
• Tudor Teoteoi, Καθηγ. Τμήματος Ἱστορίας Βουκουρεστίου: «Ἡ σημασία καὶ τὸ νόημα ἑνὸς ἀγνοημένου Λατινισμοῦ (desertores) στὴν ἀλληλογραφία τοῦ Μ. Βασιλείου».
  
• Johann Leemans, Καθ. Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Καθολικοῦ Πανεπιστημίου τῆς Λουβαίν: «Ὁ ἅγιος Βασίλειος Καισαρείας ὡς Ποιμένας καὶ Ἱεροκήρυκας: ὁ Πανηγυρικὸς τοῦ στὸν Μάρτυρα Γόρδιο».
  
• Petr Mikhaylov, Καθηγ. τοῦ Ὀρθοδόξου Ἀνθρωπιστικοῦ Πανεπιστημίου Ἁγίου Τύχωνος Μόσχας: «Ἡ Θεογνωσιολογία τοῦ Μ. Βασιλείου».
  
• John McGuckin, Καθηγ. Union Theological Seminary, Columbia University, Νέας Ὑόρκης: «Ἡ κατανόηση τῆς ὀρθοδοξίας τῆς Νίκαιας ἀπὸ τὸν Μ. Βασίλειο».
  
• Ἀρχιμανδρίτης Dr. Bartolomeu, Ἡγούμενος Ι. Μ. Cozia: «Ὁ Ρουμανικὸς Ὀρθόδοξος Μοναχισμός: Ἀρχές, ἐξέλιξη καὶ πραγματικότητα».
  
• Adrian Marinescu, Καθ. Θεολογικῆς Σχολῆς "Πατριάρχης Ἰουστινιανὸς" τοῦ Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου: «Ἡ διδασκαλία γιὰ τὸ Φὼς καὶ τὴν λειτουργική του λειτουργία στὸν Κόσμο καὶ στὸν Μ. Βασίλειο».
  
• Βιβλιοπαρουσίαση γιὰ τὴν ἔκδοση στὰ ρουμανικὰ «Ἡ θεία Εὐχαριστία, ὁ Ἐπίσκοπος, ἡ Ἐκκλησία. Ἡ ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας στὴν θεία Εὐχαριστία καὶ στὸν Ἐπίσκοπο κατὰ τοὺς τρεὶς πρώτους αἰῶνες» τοῦ Μητροπολίτου Περγάμου Ἰωάννη Ζηζιούλα.
  
• Συμπεράσματα, ἀπὸ τὸν Καθ. Stefan Buchiu, Κοσμήτορα τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς "Πατριάρχης Ἰουστινιανὸς" τοῦ Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου.
  

Ἡ εἰσήγησή μου εἶχε ὡς θέμα: «Ἡ ἡσυχαστικὴ ζωὴ κατὰ τὸν Μ. Βασίλειο» καὶ ἀνέλυσε τὴν Β' Ἐπιστολὴ ποῦ ἀπέστειλε ὁ Μ. Βασίλειος στὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Θεολόγο ἀπὸ τὸ ἀσκητήριό του στὸν Πόντο, παρὰ τὸν Ἴρι ποταμό, ὅταν ἐκεῖνο τὸν καιρὸ ἠσκεῖτο. Ἡ ἐπιστολὴ αὐτὴ εἶναι πάρα πολὺ σημαντικὴ καὶ προσδιορίζει τὸν τρόπο ζωῆς τοῦ Μ. Βασιλείου καὶ εἶναι ἡ βάση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας του. Ἡ εἰσήγηση διαρθρώθηκε σὲ τρεὶς ἐπὶ μέρους ἑνότητες, ἤτοι: 1. Ἀλληλογραφία τοῦ Μ. Βασιλείου μὲ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Θεολόγο, 2. Ἱερὰ ἡσυχία καὶ ναὸς τοῦ Θεοῦ καὶ 3. Ὁ Μ. Βασίλειος ὡς ἡσυχαστὴς καὶ λειτουργός.

Τὸ Συνέδριο παρακολούθησαν κυρίως οἱ Καθηγητὲς καὶ φοιτητὲς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Βουκουρεστίου μὲ πολὺ μεγάλο ἐνδιαφέρον. Ἡ ὀργάνωση τοῦ Συνεδρίου ἦταν ἀρκετὰ καλὴ καὶ ὑπῆρχε σύστημα αὐτόματης μεταφράσεως σὲ 4 γλῶσσες (ρουμανικά, ἑλληνικά, ρωσικὰ καὶ ἀγγλικά).

Οἱ Σύνεδροι διέμεναν σὲ ὡραιότατο ξενοδοχεῖο πλησίον τοῦ Πατριαρχείου. Πρόκειται γιὰ ἕνα ξενοδοχεῖο ποὺ εἶχε ἀνοικοδομήσει ὁ Τσαουσέσκου, ὥστε νὰ καλύψη ὀπτικὰ τὸν λόφο τοῦ Πατριαρχείου. Ὅμως μετὰ τὴν πτώση τοῦ κομμουνιστικοῦ καθεστῶτος ὁλόκληρο τὸ ξενοδοχεῖο παραχωρήθηκε ἀπὸ τὴν Κυβέρνηση στὸ Πατριαρχεῖο. Ἔτσι τὸ μισὸ χρησιμοποιεῖται γιὰ τὴν φιλοξενία τῶν ὑψηλῶν ἐπισκεπτῶν τοῦ Πατριαρχείου καὶ τὸ ἄλλο μισὸ λειτουργεῖ ὡς ξενοδοχεῖο γιὰ νὰ καλύπτη τὰ ἔξοδα.

3. Συνάντηση μὲ ἐπιστήμονες καὶ φοιτητές

Μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς παρουσίας μου στὸ Βουκουρέστι συναντήθηκα μὲ πολλοὺς φοιτητὲς καὶ ἐπιστήμονες, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἀναγνῶστες τῶν βιβλίων μου καὶ εἴχαμε ἐνδιαφέρουσες συζητήσεις. Ἔγιναν δύο τέτοιες συναντήσεις.

Ἡ πρώτη συνάντηση ἔγινε στὸ ξενοδοχεῖο ποῦ διαμέναμε, στὴν ὁποῖα ἔγινε συζήτηση γύρω ἀπὸ θέματα κοινωνικὰ καὶ θεολογικά.

Ἡ δεύτερη συνάντηση ἔγινε στὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ Νοσοκομείου Παίδων, ὅπου συγκεντρώνονται πολλοὶ φοιτητὲς καὶ ἐπιστήμονες κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ἑσπερινοῦ τοῦ Σαββάτου. Μετὰ τὴν ἀκολουθία τοῦ ἑσπερινοῦ, ποῦ κράτησε σχεδὸν μία ὥρα, μὲ παρεκάλεσαν νὰ ὁμιλήσω στοὺς παρόντες ἐπιστήμονες καὶ φοιτητὲς μὲ θέμα τὴν διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν.

Στὸν Ἱερὸ Ναὸ δὲν ὑπῆρχε κάθισμα καὶ ὅλοι οἱ παρόντες παρέμειναν ὄρθιοι σχεδὸν γιὰ τρισήμιση ὧρες, μία ὥρα ποῦ κράτησε ὁ ἑσπερινὸς καὶ δυόμιση ὧρες ποῦ κράτησε ἡ ὁμιλία μαζὶ μὲ τὴν συζήτηση. Καίτοι πολλὲς φορὲς τοὺς παρακάλεσα νὰ σταματήσουμε, ἐπειδὴ τοὺς λυπόμουν ποῦ παράμεναν ὄρθιοι γιὰ τόσο πολλὲς ὧρες, ἐν τούτοις ἐκεῖνοι ἤθελαν νὰ συνεχισθῇ ἡ συζήτηση. Αὐτὸ δείχνει τὴν πίστη τῶν ἀνθρώπων στὸν Θεὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία, τὴν εὐλάβειά τους καὶ τὴν μεγάλη τους ὑπομονή.

Βέβαια καὶ στὰ διαλείμματα μεταξὺ τῶν εἰσηγήσεων μοῦ δινόταν ἡ εὐκαιρία νὰ συζητήσω μὲ διαφόρους ἐπιστήμονες καὶ φοιτητὲς καὶ διαπίστωσα τὰ ἐνδιαφέροντά τους καὶ τὶς ἀναζητήσεις τους.

Καίτοι τὸ ταξίδι αὐτὸ ἦταν σύντομο, ἐν τούτοις εἶχε συμπυκνωμένα βιώματα καὶ ποικίλες ἐντυπώσεις. Χαίρεται κανεὶς τὴν ἀγάπη τῶν ἀνθρώπων γιὰ τὸν Θεὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία, τὴν δίψα γιὰ ὀρθόδοξη διδαχὴ καὶ τὰ ἐκκλησιαστικὰ βιώματά τους.

Ἀπὸ τέτοιες ἐκδηλώσεις ἀποχωρεῖ κανεὶς πάντοτε μὲ βαθειὰ συγκίνηση, μὲ ἀγάπη πρὸς τοὺς ὁμοδόξους ἀδελφούς μας καὶ μὲ δοξολογία στὸν Θεὸ ποῦ ἀναδεικνύει καὶ στὶς ἡμέρες μας ἀνθρώπους ποῦ τὸν ἀγαποῦν.–