Γεγονὸς καὶ σχόλιο: Γήϊνα καὶ διαστημικά σκουπίδια

Ὅπου ὑπάρχουν ἄνθρωποι δημιουργοῦνται καὶ σκουπίδια καί, βεβαίως, ἡ αὔξησή τους εἶναι συνάρτηση τῆς ὑπερκατανάλωσης, καὶ ἀπὸ πλευρᾶς θεολογίας λέμε ὅτι εἶναι συνάρτηση τῶν παθῶν τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτὸ πρέπει νὰ τὸ δοῦμε ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῆς ἐπιστήμης τῆς οἰκολογίας.

Σὲ ἕνα οἰκοσύστημα ποὺ εἶναι ἕνα σύνολο ἀπὸ βιοτικὰ (φυτά, ζῶα, μικρόβια) καὶ ἀβιοτικὰ (κλίμα, ἔδαφος κλπ.) ποὺ βρίσκονται σὲ μιὰ διαρκῆ ἀλληλεξάρτηση μεταξύ τους, ὑπάρχουν οἱ παραγωγοί, ποὺ εἶναι τὰ φυτὰ τὰ ὁποῖα παράγουν μόνα τους τὴν τροφή, οἱ καταναλωτές, ποὺ εἶναι τὰ ἔντομα, τὰ ζῶα, τὰ πουλιὰ καὶ οἱ ἄνθρωποι, ποὺ διαιροῦνται σὲ διάφορες τάξεις καὶ οἱ ἀποικοδομητὲς ποὺ εἶναι οἱ διάφοροι μικροργανισμοί, οἱ ὁποῖοι ἀποδομοῦν ἡ διασποῦν τὰ ὑπολείμματα σὲ ἁπλούστερα συστατικά, τὰ ὁποῖα μποροῦν στὴν συνέχεια νὰ ἀνακυκλωθοῦν καὶ νὰ γίνουν λιπάσματα.

Ὅταν ἕνα οἰκοσύστημα λειτουργῇ φυσιολογικὰ καὶ κανονικά, ὑπάρχει διαρκὴς ροὴ ἐνέργειας, δηλαδὴ παράγει τροφή, τρέφει ἄλλους ὀργανισμοὺς καὶ τὰ ὑπολείμματα διασπῶνται καὶ ἀποσυντίθενται ἀπὸ τοὺς μικροοργανισμοὺς γιὰ νὰ γίνουν τὰ ἀπαραίτητα στοιχεῖα γιὰ τὰ πράσινα φυτὰ ποὺ παράγουν.

Ὅμως, ἡ ὑπερβολικὴ κατανάλωση ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα νὰ παράγονται πολλὰ σκουπίδια, νὰ συγκεντρώνονται σὲ διάφορα μέρη, νὰ ἀποβάλλονται τὰ λύματα στὰ ποτάμια καὶ τὶς θάλασσες σὲ μεγάλες ποσότητες. Αὐτὸ ἔχει ὡς φυσικὴ συνέπεια δύο πράγματα. Τὸ ἕνα ὅτι οἱ ἀποικοδομητὲς ἡ ἀποσυνθέτες (οἱ μικροοργανισμοὶ) νὰ μὴ προλαβαίνουν νὰ κάνουν τὴν ἀποσύνθεση μὲ ἀποτέλεσμα νὰ μολύνεται τὸ περιβάλλον. Τὸ ἄλλο εἶναι νὰ μὴ μποροῦν νὰ τὰ ἀποικοδομήσουν, γιατί δὲν γνωρίζουν καὶ δὲν μποροῦν νὰ διασπάσουν διάφορες νέες οὐσίες, ὅπως τὰ ἐντομοκτόνα, καθὼς ἐπίσης νὰ μὴ μποροῦν νὰ διασπάσουν καὶ ἄλλα νέα προϊόντα, ὅπως τὰ πλαστικά, τὰ ἀπορρυπαντικά. Ἔτσι, παράγονται σκουπίδια καὶ μολύνεται τὸ περιβάλλον μὲ βλαπτικὰ ἀποτελέσματα γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸ ἴδιο τὸ οἰκοσύστημα.

Πέρα ἀπὸ τὰ σκουπίδια στὸ οἰκοσύστημα στὸ ὁποῖο ζοῦμε, οἱ ἐπιστήμονες ἀνιχνεύουν σκουπίδια καὶ στὸ διάστημα. Ὁ ἄνθρωπος μολύνει τὰ πάντα, καὶ ἔτσι ἡ μόλυνση ἐξέρχεται καὶ ἔξω ἀπὸ τὴν γῆ καὶ τὴν ἀτμόσφαιρά της. Τὸ βρεττανικὸ περιοδικὸ «Economist» ἔγραψε ὅτι «δυστυχῶς ὅπου πάει ὁ πολιτισμὸς ἀφήνει τὰ σκουπίδια του». Οἱ ἐπιστήμονες ἔχουν ἀνιχνεύσει νὰ «πετοῦν» στὸ διάστημα 18.000 ἀντικείμενα ποὺ εἶναι μεγαλύτερα ἀπὸ 10 ἑκατοστά, ἀπὸ τὰ ὁποῖα τὰ 900 περίπου εἶναι δορυφόροι. Ὅταν γίνεται λόγος γιὰ διαστημικὰ σκουπίδια ἐννοοῦνται τὰ «πάσης φύσεως συντρίμια, ἀπὸ κομμάτια μπογιᾶς μέχρι ὁλόκληροι, νεκροὶ πιά, δορυφόροι καὶ κομμάτια παλιῶν πυραύλων. Σπασμένα κομμάτια διαστημικοῦ ἐξοπλισμοῦ ταξιδεύουν σὲ τροχιὲς μαζὶ μὲ τὰ ἀντικείμενα ποὺ πετᾶνε οἱ ἀστροναῦτες».

Τὰ διαστημικὰ αὐτὰ σκουπίδια εἶναι ἐπικίνδυνα, ἀποτελοῦν ἐμπόδια στοὺς χρήσιμους δορυφόρους, «δὲν εἶναι βιοδιασπώμενα», δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ τὰ «σκουπίση», «μένουν σὲ τροχιὰ γιὰ δεκαετίες, ἀκόμα καὶ αἰῶνες, πρὶν τελικὰ πέσουν στὴν ἀτμόσφαιρα καὶ καοῦν». Ἐπισημαίνεται δὲ ὅτι χρειάζεται «ἕνα διεθνὲς πολιτικὸ σύστημα δορυφορικῆς ἐπαγρύπνησης ποὺ θὰ δίνει σὲ ὅλους, ἀπὸ τὶς πιὸ μικρὲς κυβερνήσεις ἕως τὶς μεγαλύτερες, τὶς πληροφορίες ποὺ χρειάζονται γιὰ ἀσφαλῆ λειτουργία» (Ἐλευθεροτυπία, 26-3-2009).

Τελικά, ὁ ἄνθρωπος εἶναι τὸ πρόβλημα καὶ γιὰ τὸ οἰκοσύστημά του καὶ γιὰ τὸ διάστημα. Αὐτὸς μολύνει τὸ περιβάλλον, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς μπορεῖ νὰ ἀγιάση τὸ περιβάλλον καὶ ὅλον τὸν κόσμο. Αὐτὸς παρέσυρε ὅλην τὴν κτίση στὴν πτώση, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς μὲ τὴν ἀναγεννητική του ζωὴ μπορεῖ νὰ τὴν ἐπαναφέρη. Ἡ κτίση συστενάζει καὶ συνωδίνει, ἀλλὰ ἀναμένει καὶ τὴν λύτρωση ἀπὸ τὸν ἀναγεννημένο ἄνθρωπο. Ἄλλωστε, προσδοκοῦμε «καινοὺς οὐρανοὺς καὶ καινὴ γῆ», χωρὶς σκουπίδια.

Ν.Ι.