Κύριο θέμα: Ἀνακαίνιση στὸ ἐξωκκλήσι τοῦ Προφήτη Ἠλία

Διαμάντι στὸ στέμμα της Ναυπάκτου

Ἕνα σημαντικὸ ἱερό της Ναυπάκτου εἶναι καὶ τὸ Ναΰδριο τοῦ Προφήτη Ἠλία, πάνω στὸ Κάστρο της, μέσα στὸν καταπράσινο πευκώνα της, ὅπου ἀπὸ τὴν ἀπελευθέρωση καὶ μετὰ «ἀνεπέμπετο εἰς τὸν θρόνον τοῦ χριστιανικοῦ Θεοῦ ὁ καπνὸς τοῦ θυμιάματος, καί ... προσεφέρετο ἐπὶ βωμοῦ ... ἡ λογικὴ καὶ ἄχραντος θυσία, κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ, ὅστις ἱερεὺς ὤν τοῦ Θεοῦ τοῦ Ὑψίστου "ἐξήνεγκεν ἄρτους καὶ οἶνον"...».

Καὶ ὄχι μόνον μετὰ τὴν ἀπελευθέρωση, ἀλλὰ «πρὸ ὀκτὼ ἡ δέκα αἰώνων», τοὐλάχιστον, ὅπως ἀποδείχθηκε ἀπὸ τὶς πρόσφατες ἀνασκαφές, στὸ «ὕψωμα» αὐτὸ τῆς πόλεως λατρευόταν ὁ Θεὸς τῶν Χριστιανῶν, ποὺ ἀγωνίζονταν ὥστε ἡ λατρεία τους νὰ νικήση τὴν λατρεία τοῦ «Βάαλ» καὶ τῆς «Ἀστάρτης» κάθε ἐποχῆς.

Ἕνας «βωμός», ἕνα ἱερό, τὸ ἐξωκκλήσι τοῦ Προφήτη Ἠλία, ποὺ μπορεῖ νὰ χαρακτηρισθῇ καὶ ἕνα διαμάντι στὸ «στέμμα» –Κάστρο– της Ναυπάκτου, ποὺ στολίζει την Ναύπακτο. Ἰδίως μετὰ τὴν πρόσφατη παρέμβαση-ἀναστήλωση-ἀνακαίνιση ποὺ ἔγινε ἀπὸ τὴν 22α Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων καὶ τὴν Ἐνορία τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς. Πρόκειται γιὰ μιὰ σημαντικὴ παρέμβαση ἀπὸ αὐτὲς ποὺ γίνονται κάθε αἰῶνα στὰ μνημεῖα τοῦ παρελθόντος, στὴν ὁποία γίνεται εἰδικὴ ἀναφορὰ κατωτέρω.

Ὅσοι πιστοί, καὶ ἦταν πολλοί, ἀποφάσισαν νὰ ἀνηφορίσουν πεζοί –τοὐλάχιστον ἀπὸ ἕνα σημεῖο καὶ μετά– μέχρι τὴν κορυφὴ τοῦ Κάστρου, γιὰ νὰ συμμετάσχουν στὸν πανηγυρικὸ Ἑσπερινὸ καὶ τὴν κυριώνυμο ἡμέρα στὴν θεία Λειτουργία, διεπίστωσαν τὶς ἀλλαγὲς καὶ χάρηκαν καὶ γιὰ τὴν εὐπρέπεια τοῦ Ναοῦ.

Συγχρόνως ἀναζωγράφισαν στὶς διάνοιές τους τὴν ζωὴ τοῦ πυρφόρου Προφήτη, ὅπως διασώζεται στὴν Παλαιὰ Διαθήκη καὶ ὅπως τὴν ἄκουσαν ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Σεβασμιωτάτου εὐκρινῶς κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ πανηγυρικοῦ Ἑσπερινοῦ. Ὁ Ἑσπερινὸς τελέσθηκε, ὅπως κάθε χρόνο, ἔξω ἀπὸ τὸ Ναΰδριο, μὲ τὸ ἰσοκράτημα τῶν τζιτζικιῶν, στὸ θαυμάσιο φυσικὸ περιβάλλον, ποὺ σκεπαζόταν ἀπὸ τὸ ἱλαρὸ φῶς τοῦ ἑσπερινοῦ. Ἐκεῖ οἱ προσκυνητὲς προσευχήθηκαν καὶ σιγοέψαλαν τὰ τροπάρια τοῦ Προφήτη μαζὶ μὲ τοὺς καλλίφωνους ψάλτες τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, στὴν ὁποία ἀνήκει τὸ Ναΰδριο.

Ὁ Σεβασμιώτατος στὸ ἑσπερινὸ κήρυγμά του μίλησε γιὰ τὴν ἀξία τοῦ Ναοῦ, γιὰ νὰ καταλήξη μὲ τὶς εὐχαριστίες πρὸς ὅλους αὐτοὺς ποὺ συνέβαλαν καὶ βοήθησαν ἀνιδιοτελῶς στὴν ἀνασκαφῇ, τὴν ἀναστήλωση καὶ ἀνακαίνισή του: Τὴν ἔφορο κ. Φραγκίσκα Κεφαλλωνίτου, τὴν ἀρχιτέκτονα κ. Παρασκευὴ Θεοφάνη-Λαγαρού, τὸ Ἐκκλησιαστικὸ Συμβούλιο τοῦ Ναοῦ, κ.α. (βλ. σχετικὴ ἀναφορά).

Μετὰ τὸ πέρας τοῦ Ἑσπερινοῦ οἱ προσκυνητὲς ξεναγήθηκαν ἀπὸ τὴν κ. Φρ. Κεφαλλωνίτου ποὺ ξαναζωντάνευσε μὲ τὸν λόγο της καὶ τὴν περιγραφὴ τῶν εὑρημάτων τῶν ἀνασκαφῶν τὸ παρελθὸν τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ ὑψώματος. Ἐπίσης, ἔλαβαν τὸν ἄρτο ἀπὸ τὴν ἀρτοκλασία ποὺ προσέφερε ὁ Σύλλογος Ναυπακτίων Ἀττικῆς «Ὁ Ἔπαχτος», τὰ μέλη τοῦ ὁποίου ἐπίσης χάρηκαν γιὰ τὸν εὐπρεπισμὸ τῆς πατρίδας.

Εὐχόμαστε ὅλοι οἱ δωρητές, μικροὶ καὶ μεγάλοι, οἱ παράγοντες τῆς ἀνακαίνισης, οἱ εὐλαβεῖς προσκυνητὲς καὶ ὅλη ἡ πόλη νὰ ἔχουμε τὴν εὐχὴ καὶ τὶς πρεσβεῖες τοῦ μεγάλου Προφήτη, ὁ ὁποῖος μὲ τὸ στόμα του «ἄνοιγε καὶ ἔκλεινε τὸν οὐρανό».

Α.Κ.

Ἀνακαίνιση Ἱεροῦ Παρεκκλησίου Προφήτου Ἠλιοῦ Κάστρου

Ἡ 22η Ἐφορεία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων Ναυπάκτου, τὴν τελευταία διετία προέβη σὲ ἀνασκαφὲς καὶ ἔργα συντηρήσεως στὸ Κάστρο της Ναυπάκτου. Κατὰ τὴν διάρκεια τῶν ἐργασιῶν γύρω ἀπὸ τὸ ἱστορικὸ Παρεκκλήσιο τοῦ Προφήτη Ἠλία Κάστρου ἀνακάλυψε θεμέλια παλαιοῦ χριστιανικοῦ Ναοῦ, πιθανῶς τῶν μεσοβυζαντινῶν χρόνων, καθὼς καὶ μουσουλμανικοῦ Τεμένους. Αὐτὸ φανερώνει ὅτι στὸ Κάστρο ὑπῆρχε Ἱερὸς Ναός, ὁ ὁποῖος μεταβλήθηκε σὲ Τέμενος καὶ στὴν συνέχεια στὸν χῶρο αὐτὸν ἀνηγέρθη, τὸν 19ο αἰῶνα, τὸ Παρεκκλήσιο τοῦ Προφήτη Ἠλία. Σχετικὰ μὲ τὸ θέμα αὐτὸ θὰ γίνη ἐπιστημονικὴ ἀνακοίνωση ἀπὸ τὴν 22η Ἐφορία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων. Στὰ πλαίσια ἀνακαίνισης τοῦ Κάστρου κρίθηκε ἀπαραίτητη καὶ ἡ ἀνακαίνιση τοῦ Ἱεροῦ Παρεκκλησίου τοῦ Προφήτη Ἠλία. Ἡ ἀφαίρεση τῶν κονιαμάτων ἀπὸ τοὺς τοίχους του ἔδειξε ὅτι τὸ Παρεκκλήσιο βρισκόταν σὲ πολὺ κακὴ κατάσταση, ἀφοῦ εἶχε ὑποστῇ μεγάλες ρωγμὲς σὲ ὅλα τὰ μέρη του, ἐκτὸς ἀπ' τὸ δυτικό, καὶ γι’ αὐτὸ κρίθηκε ἀναγκαία ἡ ἄμεση ἀναστήλωση καὶ ἀνακαίνισή του, γιὰ νὰ μὴ καταρρεύση. Γιὰ τὸν σκοπὸ αὐτὸν ἔγιναν οἱ ἑξῆς ἐργασίες: 1) Στερεωτικὲς ἐργασίες μεγάλης ἔκτασης στὴν φέρουσα λιθοδομή του. 2) Ἀνακατασκευὴ τῆς στέγης του, σύμφωνα μὲ τὰ βυζαντινὰ πρότυπα. 3) Ἀντικατάσταση τῶν θυρῶν καὶ τῶν παραθύρων μὲ ξύλινα, τὰ ὁποῖα συνάδουν μὲ τὸ Παρεκκλήσιο καὶ τὸν περιβάλλοντα χῶρο. 4) Ἀντικατάσταση τοῦ ἐφθαρμένου ἐσωτερικοῦ δαπέδου τοῦ Παρεκκλησίου. 6) Ἀνακατασκευὴ ὀροφῆς σὲ παραδοσιακὸ ὕφος. 7) Ἐπιδιόρθωση τοῦ παλαιοῦ Τέμπλου. 8) Ἐσωτερικὸς ἐλαιοχρωματιμός. 9) Ἁρμολόγηση τῆς ἐξωτερικῆς λιθοδομῆς του, καθὼς καὶ ἄλλες ἀπαραίτητες ἐργασίες.

Τὸ ἕνα ἕκτο τοῦ χρηματικοῦ ποσοῦ ποὺ δαπανήθηκε κατέβαλε τὸ Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ καὶ τὰ ὑπόλοιπα ὁ Ἱερὸς Ἐνοριακὸς Ναὸς Ἁγίας Παρασκευῆς Ναυπάκτου, στὸν ὁποῖο ἀνήκει τὸ Ἱερὸ Παρεκκλήσιο.

Θερμὲς εὐχαριστίες ἀνήκουν στὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μᾶς κ. Ἰερόθεο γιὰ τὴν ποικιλότροπη συμπαράστασή του, τὴν καθοδήγηση, τὸ ἀνύστακτο ἐνδιαφέρον καὶ τοὺς κόπους ποὺ κατέβαλε, ἀφοῦ ἀνέβηκε ἐπανειλημμένως στὸ Κάστρο, στὸν Προφήτη Ἠλία, κατὰ τὴν διάρκεια τῶν ἐργασιῶν καὶ μετὰ τὸ πέρας αὐτῶν γιὰ νὰ τὶς παρακολουθῇ καὶ νὰ ἐνημερώνεται. Στὴν Ἔφορο τῆς 22ης Ἐφορίας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων κ. Φραγκίσκα Κεφαλλωνίτου, γιὰ τὸ ἐνδιαφέρον, τὸ μεράκι καὶ τὶς ἐνέργειές της γιὰ οἰκονομικὴ βοήθεια ἀπὸ τὸ Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ. Στὴν κ. Βιβὴ Λαγαροῦ - Θεοφάνη, Πολιτικὸ Μηχανικό, γιὰ τὴν γενικὴ μελέτη καὶ ἐπίβλεψη τοῦ ἔργου καὶ γιὰ ὅλους τοὺς κόπους, ποὺ κατέβαλε ἀνιδιοτελῶς. Στὸν κ. Σταῦρο Μαμαλοῦκο, Καθηγητὴ τῆς Ἀρχιτεκτονικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Πατρῶν, διαπρεπῆ ἀναστηλωτὴ Βυζαντινῶν Μνημείων, καὶ στὸν συνεργάτη τοῦ Ἀρχιτέκτονα Μηχανικὸ κ. Μιχαὴλ Παπαβαρνάβα, γιὰ τὶς πολύτιμες τεχνικῆς φύσεως συμβουλές τους. Στὸν Πολιτικὸ Μηχανικὸ κ. Ἀνδρέα Κωνσταντόπουλο, ποὺ μὲ τὴν βοήθεια τῶν ἐργατῶν μὲ τοὺς ὁποίους συνεργαζόταν, συνέβαλε μὲ κάθε δυνατὸ τρόπο καὶ σὲ σύντομο χρονικὸ διάστημα στὴν ὁλοκλήρωση τοῦ ἔργου. Στὸν κ. Θύμιο Σῶκο, Νομάρχη Αἰτωλοακαρνανίας, ὁ ὁποῖος ἀπαντῶντας στὸ αἴτημα τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Συμβουλίου τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ γιὰ οἰκονομικὴ ἐνίσχυση τοῦ ὡς ἄνω ἔργου, ὑπεσχέθη σημαντικὸ χρηματικὸ ποσόν. Στοὺς Ἐκκλησιαστικοὺς Συμβούλους τοῦ Ἱεροῦ Ἐνοριακοῦ Ναοῦ Ἁγίας Παρασκευῆς γιὰ τὴν ἀγάπη τους στὴν Ἐνορία, τὸ ἐνδιαφέρον καὶ τὴν ἀνιδιοτελῆ προσφορά τους. Στὴν Πρόεδρο καὶ τὰ Μέλη τοῦ Συνδέσμου Ἀγάπης τῆς Ἐνορίας μας, ἐπίσης γιὰ τὴν συμπαράσταση καὶ τὴν ἀνιδιοτελῆ προσφορά τους, καθὼς καὶ σὲ ὅλους τοὺς Ἐνορῖτες, οἱ ὁποῖοι δείχνουν μεγάλη ἀγάπη καὶ ἀφοσίωση στὴν Ἐνορία τους καὶ ἔρχονται πάντοτε ἀρωγοὶ σὲ ὅλα τὰ ἐνοριακὰ ἔργα.

Σημαντικὴ ὑπῆρξε καὶ ἡ ἀνταπόκριση τῶν Τεχνικῶν ἐπιχειρήσεων τῆς πόλεώς μας, ποὺ συνέδραμαν οἰκονομικὰ καὶ τεχνικὰ στὴν ἄρτια καὶ ἔγκυρη ὁλοκλήρωση τοῦ ἔργου. Εὐχαριστίες ἀνήκουν καὶ στοὺς Ὑπαλλήλους τῆς 22ης Ἐφορίας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων κ. Ἠλία Θεοχαρόπουλο, ποὺ ἀνιδιοτελῶς καὶ μὲ ἰδιαίτερο μεράκι ἐπιζωγράφισε τὸ Τέμπλο τοῦ Παρεκκλησίου, καὶ τὴν κ. Ἀφροδίτη Τηλιγάδα, ἡ ὁποία, ἐπίσης, ἀνιδιοτελῶς καὶ μὲ μεράκι φρόντισε τὶς παλαιὲς εἰκόνες του. Ὁ Ἅγιος Τριαδικὸς Θεός, διὰ πρεσβειῶν τοῦ ἁγίου ἐνδόξου Προφήτου Ἠλιοῦ του Θεσβίτου, εἴθε νὰ εὐλογῇ αὐτοὺς καὶ τὰ ἔργα τους καὶ νὰ τοὺς χαρίζη «πάντα τὰ ἐγκόσμια καὶ ὑπερκόσμια ἀγαθά Του».

π. Γ.Δ.Π.