Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μηνός: Ἱερομάρτυς Δωρόθεος Ἐπίσκοπος Τύρου, 5 Ἰουνίου

Πρωτοπρεσβυτέρου π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Ὁ ἅγιος Δωρόθεος ἔγινε Ἐπίσκοπος Τύρου ἐπὶ Μαξιμιανοῦ, τὸ 303 μ. Χ. Ὅταν ξέσπασε μεγάλος διωγμὸς ἐπὶ Διοκλητιανοῦ, μετὰ ἀπὸ παράκληση καὶ πίεση ἐκ μέρους τοῦ ποιμνίου του, πείσθηκε νὰ φύγη προσωρινὰ καὶ πῆγε στὴν Θράκη. Ἀργότερα ἐπέστρεψε στὴν ἕδρα του, κοντὰ στὸ λογικό του ποίμνιο ποὺ τὸν ὑπεραγαποῦσε καὶ τὸ ἐποίμανε μὲ θυσιαστικὴ ἀγάπη. Φρόντιζε δὲ ἰδιαιτέρως τοὺς πτωχοὺς καὶ τοὺς ἀσθενεῖς καὶ στήριζε μὲ κάθε τρόπο τοὺς ἀδυνάτους στὴν πίστη. Ἦταν φιλομαθὴς καὶ γι’ αὐτὸ προόδευσε στὴν μελέτη καὶ τὴν συγγραφή. Ὅταν βρισκόταν στὴν Ρώμη, κάποια περίοδο τῆς ζωῆς του, παρηκολούθησε καὶ συνέγραψε τὰ γεγονότα ποὺ ἀφοροῦσαν τὸ μαρτύριο τῶν ἁγίων μαρτύρων Ἀριστάρχου, Πούδη καὶ Τροφίμου. Ἐπίσης, συνέγραψε τὸν βίο καὶ τὸ μαρτύριο καὶ πολλῶν ἄλλων μαρτύρων. Ὁ ἅγιος Δωρόθεος εἶχε μαρτυρικὸ τέλος ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἰουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου, σὲ ἡλικία 107 ἐτῶν, στὴν Ἀνατολικὴ Θράκη.

Ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος, στὸ Ἀπολυτίκιο ποὺ συνέθεσε γιὰ τὸν ἅγιο Δωρόθεο, περιγράφει μὲ συντομία ὅλον τὸν βίο καὶ τὴν πολιτεία τοῦ Ἁγίου: «Ὡς δώρημα τέλειον ἐκ τοῦ τῶν Φώτων Πατρός, σοφίας τὴν ἔλλαμψιν, ὡς Ἱεράρχης σοφός, ἐδέξω Δωρόθεε• ὅθεν καὶ πλεονάσας τὸ σὸν τάλαντον μάκαρ, ἤθλησας ὑπὲρ φύσιν βαθυτάτω ἐν γήρᾳ, πρεσβεύων Ἱερομάρτυς, ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν».

Ὁ βίος καὶ ἡ πολιτεία τοῦ ἁγίου Δωροθέου μᾶς δίνουν τὴν ἀφορμὴ νὰ τονίσουμε τὰ ἀκόλουθα:

Πρῶτον. «Ὅθεν καὶ πλεονάσας τὸ σὸν τάλαντον μάκαρ».

Ὁ ἅγιος Δωρόθεος εἶχε τὸ τάλαντο, δηλαδὴ τὸ χάρισμα τῆς φιλομάθειας καὶ τῆς σοφίας, ἀλλὰ ἐργάσθηκε σκληρὰ καὶ τὸ πολλαπλασίασε. Δὲν τὸ ἔκρυψε στὴν γῆ ὅπως ὁ ὀκνηρὸς δοῦλος τῆς παραβολῆς τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ τὸ καλλιέργησε καὶ τὸ αὔξησε καὶ αὐτὸ εἶναι ποὺ ἔχει σημασία, ἐπειδὴ χαρίσματα ἔχουν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, ἀλλά, δυστυχῶς, δὲν ἐργάζονται ὅλοι γιὰ νὰ τὰ ἀξιοποιήσουν καὶ νὰ τὰ αὐξήσουν. Ἡ ἀξιοποίηση τῶν χαρισμάτων, ποὺ ἔχει ὁ καθένας ἀπὸ μᾶς, συνδέεται ἄμεσα μὲ τὴν ἀληθινὴ ἀγάπη γιὰ τὸν Θεὸ καὶ τὸν ἄνθρωπο. Μὲ τὴν φιλοπονία καὶ μὲ τὴν διάθεση γιὰ ἀνιδιοτελῆ προσφορά. Ἕνας ὕμνος ποὺ ψάλλεται τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα, καὶ συγκεκριμένα στὴν ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου τῆς Μεγάλης Τρίτης, προτρέπει σὲ ἐργασία πνευματικὴ γιὰ τὴν καλλιέργεια καὶ αὔξηση τῶν ταλάντων, ἤτοι τῶν χαρισμάτων ποὺ λάβαμε ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ταυτόχρονα ὑποδεικνύει τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο θὰ γίνη αὐτὴ ἡ καλλιέργεια καὶ ἡ αὔξηση. Ἐπίσης, ἀναφέρεται καὶ στοὺς πνευματικοὺς καρποὺς ποὺ ἀπολαμβάνουν ὅλοι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἐργάζονται μὲ τὸν πρέποντα τρόπο. Παραθέτουμε τὸν ὕμνο αὐτόν, στὴν καθομιλουμένη: «Ἐμπρὸς πιστοί, ἂς καλλιεργήσουμε, ἐξ ἀγάπης πρὸς τὸν Κύριον, μὲ προθυμία τὰ χαρίσματα ποὺ λάβαμε (ἀπὸ Ἐκεῖνον), διότι αὐτὸς μοιράζει στοὺς δούλους Του τὸν πλοῦτο τῶν χαρισμάτων Του, καὶ καθένας ἂς προσπαθήσουμε νὰ πολλαπλασιάσουμε καὶ νὰ αὐξήσουμε τὰ δῶρα ποὺ μᾶς ἐχάρισε. Ὁ ἕνας ἂς μεταδώση σοφία, ποὺ ἐκδηλώνεται μὲ ἔργα ἀγαθὰ• ὁ ἄλλος δὲ ἂς προσφέρη ὑπηρεσίες λαμπρὲς στὸ κοινωνικὸ σύνολο• ἐκεῖνος δὲ ποὺ γνώρισε τὴν χριστιανικὴ πίστη ἂς τὴν μεταδίδη, διὰ τῆς διδασκαλίας τοῦ θείου λόγου, σ’ αὐτὸν ποὺ βρίσκεται στὴν ἄγνοια, καὶ ἄλλος ἂς σκορπίζη τὸν πλοῦτο του στοὺς πτωχούς. Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο, ὅποιο χάρισμα ἐλάβαμε ὡς δάνειο ἀπὸ τὸν Θεὸ ἂς τὸ αὐξήσουμε, γιὰ νὰ ἀξιωθοῦμε, ἐπειδὴ φανήκαμε ἄξιοι ἐμπιστοσύνης διαχειριστὲς τῶν θείων χαρισμάτων, νὰ ἀπολαύσουμε τὴν χαρὰ ποὺ δίδει ὁ Δεσπότης Χριστός. Ναὶ αὐτὴν τὴν χαρὰ ἀξίωσέ μας νὰ ἀπολαύσουμε Χριστὲ ὁ Θεὸς ὡς φιλάνθρωπος ποὺ εἶσαι».

Στὴν παραβολὴ τῶν ταλάντων, ὅπως εἶναι γνωστόν, ὁ Χριστὸς χαρακτηρίζει τοὺς φιλόπονους ὡς ἀγαθοὺς ἐργάτες, ἐνῷ αὐτὸν ποὺ ἔκρυψε τὸ τάλαντό του στὴν γῆ τὸν ἀποκαλεῖ πονηρὸ καὶ ὀκνηρό. Οἱ δύο πρῶτοι ἐπαινοῦνται καὶ εἰσέρχονται στὴν χαρὰ τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ἐνῷ ὁ τελευταῖος κατακρίνεται καὶ καταδικάζεται.

Δεύτερον. «Ἤθλησας ὑπὲρ φύσιν βαθυτάτω ἐν γήρᾳ».

Οἱ πνευματικοὶ ἀγῶνες τοῦ ἁγίου Δωροθέου ἀποκαλοῦνται, ἀπὸ τὸν ἱερὸ Ὑμνογράφο, ὑπερφυσικοί, ἐπειδὴ ὁ ἅγιος μαρτύρησε σὲ βαθύτατο γῆρας, δηλαδὴ 107 ἐτῶν. Αὐτὸ εἶναι πάρα πολὺ σημαντικό, ἐπειδὴ στὴν ἡλικία αὐτὴ οἱ σωματικὲς δυνάμεις ἐγκαταλείπουν τὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ καὶ οἱ πνευματικὲς δυνάμεις ἐξασθενοῦν, ἐὰν δὲν ἔχη φθάσει ὁ ἄνθρωπος στὴν πνευματικὴ τελείωση, οὕτως ὥστε νὰ ἐνισχύεται ἀπὸ τὴν ἄκτιστη Χάρη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, ποὺ ἐνοικεῖ σὲ ὅλη του τὴν ὕπαρξη, δηλαδὴ στὴν ψυχὴ καὶ στὸ σῶμα του. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἑνώνεται μὲ τὸν Θεό, μὲ τὴν ἐν Χάριτι ἄσκηση, τὴν προσευχὴ καὶ τὴν μυστηριακὴ ζωή, τότε ἀνανεώνεται ἐσωτερικά, ἀνακαινίζεται ὡς ἀετοῦ ἡ νεότητης του, κατὰ τὸν ἱερὸ Ψαλμωδό. Δηλαδή, ὅσο ὁ ἔξω ἄνθρωπος, ἤτοι τὸ σῶμα, φθείρεται, τόσο ὁ ἔσω ἄνθρωπος, δηλαδὴ ἡ ψυχή, ἀνανεώνεται καὶ οἱ πνευματικὲς δυνάμεις ἐνισχύονται καὶ δυναμώνουν. Γι’ αὐτὸ καὶ σήμερα, ὅπως σὲ ὅλες τὶς ἐποχές, ὑπάρχουν ἄνθρωποι νέοι στὴν ἡλικία, ποὺ εἶναι γηρασμένοι, χωρὶς διάθεση γιὰ ἐργασία, σωματικὴ καὶ πνευματική, καθὼς καὶ γέροντες ποὺ εἶναι νέοι στὸ φρόνημα, μὲ ἐκπληκτικὲς ἐσωτερικὲς δυνάμεις, μὲ πνευματικὴ ἀνδρεία, μὲ δίψα γιὰ ζωὴ καὶ μὲ μεγάλη διάθεση γιὰ δημιουργία καὶ προσφορά. Οἱ δεύτεροι δὲν αἰσθάνονται ἀπογοήτευση, ἀνασφάλεια καὶ μοναξιά, ἐπειδὴ ἔχουν ἐσωτερικὴ πληρότητα. Δὲν αἰσθάνονται ἀπόμαχοι τῆς ζωῆς, ἐπειδὴ γνωρίζουν πολὺ καλὰ ἀπὸ τὴν προσωπικὴ κοινωνία τους μὲ τὸν προσωπικὸ Θεὸ τῆς Ἐκκλησίας, ὅτι ἡ ζωὴ δὲν τελειώνει ποτέ. Ὁ ἐπὶ γῆς βίος ἔχει τέλος, ὄχι ὅμως καὶ ἡ ζωή, ἡ ὁποία εἶναι αἰώνιος καὶ ἀτελεύτητος. Κάποτε ἕνας μοναχός, ὁ ὁποῖος βρισκόταν στὶς τελευταῖες στιγμὲς τοῦ ἐπιγείου βίου του, ρωτήθηκε γιὰ τὸ πὼς αἰσθάνεται τώρα ποὺ βρίσκεται ἀντιμέτωπος μὲ τὸ θάνατο, καὶ ἀπάντησε μὲ ἠρεμία: «Καὶ ἐδῶ μὲ τὸν Θεὸ καὶ ἐκεῖ μὲ τὸν Θεό, παντοῦ καλὰ εἶναι».

Ὁ ἀγῶνας γιὰ τὴν ἀξιοποίηση τῶν δώρων τοῦ Θεοῦ, ὁδηγεῖ στὴν πνευματικὴ τελείωση, ποὺ δημιουργεῖ ἐσωτερικὴ πληρότητα, πνευματικὴ ἀνδρεία καὶ εἰρήνη ψυχῆς.–