Μάταια ρήματα

Τὸ ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἀπέρριψε ὅλες αὐτὲς τὶς θεωρίες τῶν φιλοσόφων μπορεῖ νὰ τὸ δὴ κανεὶς συνοπτικὰ στὸ «Συνοδικὸν» τῆς Ὀρθοδοξίας, ἕνα κείμενο τὸ ὁποῖο διαβάζεται τὴν Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας. Μάλιστα ὄχι μόνον ἀπορρίπτονται αὐτὲς οἱ θεωρίες ὡς κακόδοξες, ἀλλὰ ρητῶς καὶ ἐπανειλημμένως λέγεται ὅτι ὅσοι δέχονται τὶς θεωρίες τῶν φιλοσόφων ἀναθεματίζονται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία. Ἀναθεματίζονται ὅσοι δέχονται «τὰς Πλατωνικὰς ἰδέας ὡς ἀληθεῖς» καὶ ὅσοι λέγουν καὶ δέχονται «ὡς αὐθυπόστατον τὴν ὕλην». Ἐπίσης ἀναθεματίζονται ὅσοι δέχονται καὶ μεταδίδουν «τὰ μάταια καὶ ἑλληνικὰ ρήματα», ὅσοι ἰσχυρίζονται ὅτι «προΰπαρξίς ἐστι τῶν ψυχῶν, καὶ οὐκ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος τὰ πάντα ἐγένετο, καὶ παρήχθησαν». Ἀκόμη ἀναθεματίζονται ὅσοι δογματίζουν «τὴν ὕλην ἄναρχον, καὶ τὰς ἰδέας, ἡ συνάναρχον τῷ Δημιουργῷ πάντων καὶ Θεῷ» καὶ ὅτι ὅλα τὰ κτίσματα «ἀΐδιά τε εἰσι καὶ ἄναρχα, καὶ διαμένουσιν ἀναλλοίωτα». Ἐπίσης ἀναθεματίζονται ὅσοι προτιμοῦν «τὴν μωρὰν τῶν ἔξωθεν φιλοσόφων λεγομένην σοφίαν», ὅσοι ἀκολουθοῦν «τοῖς καθηγηταῖς αὐτῶν» καὶ ὅσοι δέχονται «τάς τε μετεμψυχώσεις τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν».

Ἀλλὰ οἱ ἅγιοι Πατέρες ἀπεδοκίμασαν καὶ τὸν τρόπο τὸν ὁποῖο χρησιμοποίησαν οἱ ἀρχαῖοι φιλόσοφοι γιὰ νὰ καταλήξουν σ' αὐτὰ τὰ συμπεράσματα, δηλαδὴ τὴν μεθοδολογία, γιατί αὐτὴ ὁδηγεῖ σὲ πλανεμένες θεωρίες γιὰ τὸν Θεό, τὸν ἄνθρωπο καὶ τὴν δημιουργία. Οἱ φιλόσοφοι φιλοσοφοῦσαν μὲ τὸν στοχασμό, τὴν φαντασία καὶ ἔχοντας ὡς κέντρο τὴν λογική, ἐνῷ οἱ ἅγιοι Πατέρες εἶχαν κέντρο τὸν νοῦ...

Ἑπομένως, ἡ θεολογία δὲν συγγενεύει μὲ τὴν φιλοσοφία, ἀλλὰ περισσότερο μὲ τὴν ἰατρική... Στὴν ἰατρικὴ ἐπιστήμη ὑπάρχει θεραπεία καὶ δι' αὐτῆς ὁ ἄνθρωπος ὁδηγεῖται στὴν ὑγεία. Τὸ ἴδιο συμβαίνει μὲ τὴν ὀρθόδοξη θεολογία...

(Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱεροθέου, «Τὸ Πρόσωπο στὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση»)