Ποιμαντορικὴ Ἐγκύκλιος Χριστουγέννων 1996

Ἀγαπητοί μου, 

Καί πάλι ἀξιωθήκαμε ἀπό τόν Θεό νά ἑορτάσουμε τήν Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, ὡς ἀνθρώπου καί νά αἰσθανθοῦμε τήν Χάρη τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου, ἀλλά καί τήν ἐλπίδα τῆς Θεοφανείας͵ τῆς ἀναγεννήσεώς μας ἐν Χριστῶ. Γιατί, ὅπως διδάσκουν οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος γιά νά κάνη τόν ἄνθρωπο Θεό. 

Μέσα στὰ γεγονότα πού συνδέονται µέ τὴν ἑορτή τῶν Χριστουγέννων σηµαντική θέση κατέχει καί ὁ ἀρχαγγελικός ὕµνος’ «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῶ καί ἐπί γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» (Λουκ. β, 13). Οἱ ἄγγελοι δοξολόγησαν τόν ὕψιστο Θεό γιά τήν ἀγάπη Του πρός τό ἀνθρώπινο γένος καί ὕμνησαν τήν εἰρήνη πού ἦλθε στή γῆ. Ὁ ὕμνος τῆς εἰρήνης ἀκούγεται σέ πολλά τροπάρια τῆς σηµερινῆς ἑορτῆς, τόν ψάλλουμε καί τόν τραγουδᾶμε. 

Αὐτές ὅμως τίς µέρες ἐμφανίζονται πολλοὶ πού ὁμιλοῦν γιά τόν ὕμνο τῶν ἀγγέλων περί εἰρήνης, ἀλλά ταυτόχρονα διεκτραγωδοῦν τήν ἀπουσία της καί ἰσχυρίζονται ὅτι αὐτή ἡ εἰρήνη, τήν ὁποία ὕµνησαν οἱ ἄγγελοι, εἶναι ἀνύπαρκτη, ἀποῦσα, ἀφοῦ παντοῦ ὑπάρχουν ἀναστατώσεις, πόλεμοι καί ταραχές. Ἔτσι ἐρωτᾶ, κανείς, ἡ εἰρήνη, τήν ὁποία ὕμνησαν οἱ ἄγγελοι δέν ὑπάρχει στήν γῆ; Ὁ Χριστός ἔπαυσε νά προσφέρη εἰρήνη στούς ἀνθρώπους; Πρέπει νά ξέρουμε καλά ὅτι ἡ εἰρήνη, πού ὑμνήθηκε τὴν ἡμέρα τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ, δέν ἔχει σχέση µέ ὅλα αὐτά πού ἔχουμε ὑπ' ὄψη µας, γιατί πρόκειται γιά µιά ἄλλη κατάσταση. 

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἀναφερόµενος στό µεγάλο ἔργο τοῦ Χριστοῦ, πού ἐπιτέλεσε µέ τήν ἐνανθρώπισή Του, λέγει ὅτι Αὐτός εἶναι ἡ εἰρήνη µας, ἀφοῦ κατέρριψε τό µεσότειχο τοῦ φραγμοῦ, δηλαδή κατήργησε τήν ἔχθρα στήν δική Του σάρκα, συμφιλίωσε τόν ἄνθρωπο µέ τό Θεό καί κατασκεύασε ἕνα καινούργιο ἄνθρωπο (Ἐφ ϐ' 14-16). Ἑπομένως, µιλώντας γιά εἰρήνη ἐννοοῦμε τήν συμφιλίωση τοῦ ἀνθρώπου µέ τόν Θεό, πού ἔγινε στό Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Αὐτήν τήν εἰρήνη ὕμνησαν καί δοξολόγησαν οἱ ἄγγελοι, γιατί µέ τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ ἦλθε µιά καινούργια πραγματικότητα στόν κόσµο, ἄγνωστη ἔως τότε, ἀφοῦ ἕνας καί μοναδικός εἶναι ὁ Θεάνθρωπος µέσα στήν ἱστορία. 

Συνεπῶς, ὅταν ἡ Ἐκκλησία ἀναφέρεται στήν εἰρήνη, δέν ἐννοεῖ ἁπλῶς τήν ἀπουσία τοῦ πολέμου ἀλλά τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ, καί αὐτήν τήν εἰρηνική κατάσταση ἀπολαμβάνουν ἐκεῖνοι πού ζοῦν µέσα στήν µυστηριακή ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτοί εἰρηνεύουν µέ τόν ἑαυτό τους, τόν πλησίον τους καί τό Θεό. 

Πράγματι, ἡ εἰρήνη δέν εἶναι ἕνα ἁπλό κοινωνικό ἀγαθό, δέν εἶναι µιά ἁπλῆ συναισθηματική κατάσταση, πού διακρίνεται γιά τήν πλαδαρότητα καί τήν ἀπραξία, ἀλλά εἶναι µιά µεγάλη πνευματική δύναμη, πολύ πιό ἰσχυρή ἀπό τόν πόλεμο καὶ τὶς διενέξεις. Γιατί, τόσο ὁ πόλεμος ὅσο καί οἱ προστριβές μεταξύ τῶν ἀνθρώπων εἶναι καρπός καί ἀποτέλεσμα ἀδυναµίας τῶν λεγομένων ἰσχυρῶν, ἀφοῦ µέ τὸν τρόπο αὐτό προσπαθοῦν νά περιφρουρήσουν τούς φόβους καὶ τὶς ἀνασφάλειές τους. Ἡ εἰρήνη ἀπαιτεῖ δύναμη καί αὐτοκυριαρχία, ἀφοῦ ἔχει τήν δυνατότητα νά ἐπιβάλλεται μέ πνευματικά καί πολιτιστικά µέσα καί ὄχι µέ τήν βία καί τήν τροµοκρατία. 

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἐπαινοῦν καί µεγαλύνουν τήν ἐσωτερική εἰρήνη ὡς ἕνα πολύτιμο ἀγαθό. Εἶναι χαρακτηριστικά τά ὅσα διδάσκει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος γιά τό θέµα αὐτό. Ὀνομάζει τήν εἰρήνη «γλυκύ καί πρᾶγμα καί ὄνομα», πού εἶναι δικό του «μελέτημµα καί καλλώπισµα». Ἡ εἰρήνη εἶναι ἡ θεία δύναμη διά τῆς ὁποίας ὁ Θεός εἰρηνεύει τόν ἄνθρωπο µέτόν ἑαυτό Του, εἶναι «ἡ κατά τῶν παθῶν δεσποτεία». Κάνοντας λόγο γιά τήν εἰρήνη ἐννοεῖ τήν καλή εἰρήνη, αὐτήν πού ἀποβλέπει στόν καλό σκοπό, πού συνάπτει τόν ἄνθρωπο μέ τόν Θεό. Δίνοντας βαρύτητα στήν ἐσωτερική ὑπαρξιακή εἰρήνη λέγει ὅτι µιά ἐξωτερική εἰρήνη, ἡ ὁποία χωρίζει τόν ἄνθρωπο ἀπό τό Θεό δέν εἶναι καλή καί εὐλογηµένη. 

Αὐτήν τήν ἐσωτερική εἰρήνη ἔφερε ὁ Χριστός στόν κόσµο. Γι' αὐτό λίγο πρίν ἀπὸ τό πάθος Του εἶπε στούς µαθητάς Του: «εἰρήνην τήν ἐμήν δίδωμι ὑμῖν» (Ἰω. ιδ', 27). Τήν ἔδωσε στοὺς Μαθητάς καί παραμένει µέσα στήν Ἐκκλησία. Βέβαια, ὁ Χριστιανισμός δέν εἶναι ὑπεύθυνος γιά ὅ,τι γίνεται στὸν κόσµο, γιατί ὅλες τίς κοινωνικές του ἐφαρμογές τίς κάνει µέσα στόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας καί πραγματοποιοῦνται ἀπό τούς ταπεινούς μαθητάς τοῦ Χριστοῦ. Ὅμως μπορεῖ κανείς νά παρατηρήση ὅτι καί στοὺς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας δημιουργοῦνται διενέξεις, ἀλλά πρέπει νά ἀντιπαρατηρηθῆ ὅτι δέν φταίει σέ τίποτε ὁ Χριστός, γιατί τέτοιες καταστάσεις δηµιουργοῦνται ἀπό ἀρρωστημένα µέλη τῆς Ἐκκλησίας. 

Πέρα ἀπό τό ἐκκλησιολογικό καὶ ὀντολογικό περιεχόµενο τῆς εἰρήνης, πού δοξολόγησαν οἱ ἄγγελοι δέν μπορεῖ κανείς νά ἀντιπαρέλθη τήν βιαιότητα τῶν πολέμων, πού γίνονται ἀκόμη καί σήµερα σέ πολλά µέρη τῆς γῆς. Ἴσως μερικοί Χριστιανικοί λαοί θά σταματήσουν σήµερα τίς ἐχθροπραξίες, γιά νά ἑορτάσουν Χριστούγεννα, ἀλλά ἀπὸ αὔριο θά ἀρχίσουν τίς συγκρούσεις καί θά ἐξακολουθήση νά τρέχη τό νεανικό αἷμα ἄδικα πάνω στήν γῆ. Εἶναι καί αὐτό µιά µορφή ὑποκρισίας, πού διέπει τούς συγχρόνους ἀνθρώπους ἀκόμη δέ καί τοὺς χριστιανούς. 

Πρέπει νά στιγµατίσουµε τήν ὑποκρισία μερικῶν ἰσχυρῶν λαῶν, πού θέλουν νά λέγονται χριστιανοί καί οἱ ὁποῖοι παρουσιάζονται ὡς εἰρηνοποιοί καὶ µεσολαβητές μεταξύ τῶν ἀντιμαχομένων λαῶν, ἀλλά στήν πραγματικότητα δηµιουργοῦν παγκόσμια σκάνδαλα, προξενοῦν ταραχές καὶ πολέμους, εἴτε ἐπειδή κυριαρχοῦνται ἀπό αἰσθήματα ὑπεροχῆς, εἴτε ἐπειδή διακρίνονται ἀπό ἐθνική ἀνασφάλεια, εἴτε διότι ἐπιδιώκουν τήν διακίνηση τῶν ὅπλων καί τῶν πυρομαχικῶν, αὐτῶν τῶν φοβερῶν πολεµικῶν προϊόντων. 

Γιά τήν ὑποκριτική αὐτή κατάσταση δέν φταίει καθόλου ὁ Χριστός καί ὁ Χριστιανισμός, πού εἶναι Ἐκκλησία τῆς ἀγάπης καί τῆς εἰρήνης, ἀλλά ὅλοι ἐκεῖνοι πού δέν δέχονται τόν Χριστό καί δέν ἐνώνονται πραγματικά μαζί Του. Γι’ αὐτό καλούµαστε νά συµβάλλουμε ὅλοι, µέ τόν τρόπο του ὁ καθένας, στήν προσπάθεια νἁ σταµατήσουν οἱ πόλεμοι καί οἱ διαµάχες, καί νά ἐπικρατήση ἡ εἰρήνη πάνω στή γῆ. 

Πάντως, αὐτήν τήν ἱερή ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων, κατά τήν ὁποία αἰσθανθήκαμε τήν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ µέσα στήν καρδιά µας, ἰδιαιτέρως κατά τήν διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας, πρέπει νά προσευχηθοῦμε θερµά στό Χριστό, τόν ἄρχοντα τῆς εἰρήνης, νά φωτίση τίς σκεψεις καί τούς διαλογισμούς τῶν ἰσχυρῶν τῆς γῆς, ὥστε νά ἐπικρατήση στήν ἀνθρωπότητα ἡ πολυπόθητη εἰρήνη καὶ νά σταµατήση νά χύνεται τό τρελλό αἷμα τοῦ µίσους καί τῆς καταστροφῆς. Κυρίως, ὅμως πρέπει νά προσευχηθοῦμε θερµά, ὥστε νά γνωρίσουμε ὅλοι µας προσωπικά τό Χριστό καί νά ἑνωθουμε µαζί Του, γιά νά εἰρηνεύσουμε µέ τόν ἑαυτό μας τήν οἰκογένειά µας καί τήν κοινωνία, γιατί ὁ Χριστός εἶναι ὁ πραγµατικὸς Εἰρηνοποιός, τοῦ Ὁποίου τό ἄπειρον ἔλεος καί ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν εἰρήνη Του νά εἶναι πάντα µαζί µας. 

Μέ θερµές εὐχές καί εὐλογίες

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ

ΙΕΡΟΘΕΟΣ