Skip to main content

Πατριαρχικὸ γράμμα: Γιὰ τὴν ἐπίσκεψη στὴν Ναύπακτο

Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος.  Πατριαρχικὸ γράμμα:  Γιὰ τὴν ἐπίσκεψη στὴν Ναύπακτο

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἀγαπητὲ ἀδελφὲ καὶ συλλειτουργὲ τῆς ἡμῶν Μετριότητος κύριε Ἰερόθεε, χάρις εἴη τὴ ὑμετέρα Ἱερότητι καὶ εἰρήνη παρὰ Θεοῦ.

Ἐπιστρέψαντες θεῖα συνάρσει καλῶς εἰς τὰ ἴδια, μετὰ τὴν παρ’ ὑμῖν πρόσφατον σύντομον ἐπίσκεψιν ἡμῶν, ἐπιθυμοῦμεν διὰ τῶνδε τῶν Πατριαρχικῶν ἡμῶν Γραμμάτων νὰ ἐκφράσωμεν τη ὑμετέρα λίαν ἀγαπητὴ Ἱερότητι, πρὸς τοῖς ἐγκαρδίοις συγχαρητηρίοις διο το ὁ εἴδομεν ἐν τῇ θεοσώστῳ Ἐπαρχία αὐτῆς ἐπιτελούμενον, ὑπὸ τὴν ἀκάματον ποιμαντικὴν αὐτῆς καθοδήγησιν, ἀξιόλογον καὶ ἐπὶ στερρῶν πάντοτε ἐκκλησιαστικῶν βάσεων, πνευματικὸν καὶ κοινωνικὸν ἔργον, καὶ τὰς θερμὰς ἡμῶν εὐχαριστίας διὰ τὴν πολυτρόπως ἐκδηλωθεῖσαν ἡμῖν καὶ τὴ ποτνία Μητρὶ Ἁγιωτάτη Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως εὐλαβῆ ἀγάπην. Βεβαίως ἡ ἐκτενὴς ἀγάπη τῆς ὑμετέρας Ἱερότητος πρὸς τὸν πολύτλα Οἰκουμενικὸν Θρόνον εἶναι παλαιόθεν γνωστὴ καὶ δι’ ἔργων μεμαρτυρημένη, πολλαὶ δὲ ὡραῖαι σελίδες τοῦ πνευματοκινήτου καὶ ὀξυγράφου αὐτῆς καλάμου, πέραν τῶν ἀναλόγων γενναίων προφορικῶν δημοσία τοποθετήσεων, βεβαιοῦν περιτράνως τοῦ πράγματος τὴν ἀλήθειαν, ἐφ’ ᾧ καὶ τὴν Πατριαρχικὴν ἡμῶν εὐαρέσκειαν καὶ θερμὴν εὐχαριστίαν ἀπὸ καρδίας πάντοτε ἔχετε.

Ὄντως ἡ ἐπίσκεψις ἡμῶν εἰς τὴν Ναύπακτον καὶ τὸν πολυπρεπὴ αὐτῆς Ποιμενάρχην ὑπῆρξε δι’ ἡμᾶς καὶ τὴν τιμίαν Πατριαρχικὴν ἡμῶν Συνοδείαν πηγὴ πολλῆς χαρᾶς καὶ συγκινήσεως, τὰς ἀναμνήσεις τῆς ὁποίας κρατοῦμεν, ὁμοῦ μὲ ἐκείνας τῶν ὅλων ἐκδηλώσεων σεβασμοῦ καὶ ἀγάπης κλήρου καὶ λαοῦ, εἰς τὸ ἐσώτερον ταμιεῖον τῆς καρδίας ἡμῶν. Προσθέτομεν προσευχὰς ἐπὶ προσευχῶν ὑπὲρ τῆς ὑμετέρας λίαν ἀγαπητῆς Ἱερότητος καὶ τοῦ πιστευθέντος αὐτὴ χριστωνύμου πληρώματος, ἵνα Κύριος ἡ διαρκῶς μετ’ αὐτῆς, ἐπιμετρὼν ἔτη πολλὰ καὶ ὑγιεινά, εὐλογῶν καὶ ἁγιάζων τοὺς τιμίους ἐπισκοπικοὺς αὐτῆς πόνους καὶ ἱδρῶτας καὶ αὔξων εἰς ἑκατὸν τὸν ὀν ἐν εὐλογίαις αὕτη σπείρει σπόρον τῆς ὑγιαινούσης διδασκαλίας, φωτίση δὲ ἐν τέλει καὶ ὅσους, φθόνῳ καὶ συνεργία τοῦ πονηροῦ, ἀντιπράττουν τῷ Ἐπισκόπω, ἵνα ἐν χριστοτερπεὶ μετανοία καὶ κανονικὴ ὑπακοὴ ἐπιστραφῶσιν εἰλικρινεῖ καρδία εἰς τὴν πατρικὴν ἀγάπην του, πρὸς χαρὰν πάσης τῆς Ἐκκλησίας.

Εὐχόμενοι ὅπως ὁ ἐπειγόμενος ἵνα σαρκωθῇ δι’ ἡμᾶς Θεὸς Λόγος χαρίζηται τὴ ὑμετέρα Ἱερότητι καὶ τῷ περὶ αὐτὴν εὐαγεῖ κλήρῳ καὶ πιστῷ λαῷ πᾶσαν δόσιν ἀγαθὴν καὶ πᾶν δώρημα τέλειον, κατασπαζόμεθα αὐτὴν ἐν ἀγάπῃ βαθυτάτῃ καὶ τιμή.

βη' Δεκεμβρίου ε'

+ Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος, ἀγαπητὸς ἐν Χριστῷ ἀδελφός

Πατριαρχικοί λόγοι

Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου

«Ἡ ἀπορία ὅμως ἀφορᾶ καὶ εἰς τὴν δευτέραν ἐξαγγελίαν τῶν ἀγγέλων "καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη". Κατὰ ποῖον τρόπον εὑρίσκεται ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ὅταν τὸ ἥμισυ σχεδὸν τοῦ πλανήτου εἶναι εἴτε ἐν δράσει εἴτε ἐν προετοιμασίᾳ πολεμική; Ἡ γλυκύφθογγος ἐξαγγελία τῶν Ἀγγέλων "ἐπὶ γῆς εἰρήνη" εἶναι βεβαίως πρωτίστως μία ὑπόσχεσις τοῦ Θεοῦ, ὅτι ἐὰν οἱ ἄνθρωποι ἀκολουθήσουν τὸν δρόμον τὸν ὁποῖον τὸ τεχθὲν Παιδίον ὑποδεικνύει εἰς αὐτούς, θὰ φθάσουν εἰς τὴν ἐσωτερικὴν εἰρήνην καὶ τὴν εἰρηνικὴν συμβίωσιν.

Ἀλλά, φεύ, μέγα μέρος τῶν ἀνθρώπων συγκινεῖται καὶ ἕλκεται ἀπὸ τὰ τύμπανα τοῦ πολέμου καὶ βαρυθυμεὶ εἰς τὸ ἄκουσμα τῆς ὑποσχέσεως τῆς εἰρηνικῆς ζωῆς. Δὲν ὁμιλοῦμεν βεβαίως μόνον περὶ τῶν ζηλωτῶν τῶν δι’ ὅπλων πολεμικῶν συρράξεων, ἀλλὰ κυρίως περὶ ὅλων ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι μετατρέπουν τὴν εὐγενῆ ἅμιλλαν εἰς σύγκρουσιν καὶ ἔφοδον κατὰ τῶν συνανθρώπων καὶ ἐπιδιώκουν τὴν ἐξόντωσιν τοῦ ἀντιπάλου. Ὑπ’ αὐτὴν τὴν ἔννοιαν, ὁ πόλεμος βιώνεται ὡς πραγματικότης μεταξὺ τῶν μελῶν ἀντιτιθεμένων κοινωνικῶν ὁμάδων καὶ παρατάξεων, παντὸς εἴδους, ἐθνικῶν, κομματικῶν, συνδικαλιστικῶν, οἰκονομικῶν, ἰδεολογικῶν, θρησκευτικῶν, ἀθλητικῶν καὶ εἴ τινος ἄλλης, καὶ ὁ ψυχισμὸς τῶν μελῶν των διαμορφώνεται εἰς φιλοπόλεμον, ἀντὶ τοῦ, ὡς θὰ ἔπρεπε, φιλειρηνικοῦ.

Αὐτὸ ὅμως δὲν ἀναιρεῖ τὴν ἀλήθειαν τῆς ἐξαγγελίας τῶν Ἀγγέλων, ὅτι διὰ τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς ἀποδοχῆς τῶν διδαγμάτων Αὐτοῦ, θὰ ἐπικρατήση ὄντως ἐπὶ γῆς ἡ εἰρήνη. Ὁ Χριστὸς ἦλθε κομίζων τὴν εἰρήνην καὶ ἐὰν αὐτὴ δὲν κυριαρχῇ εἰς τὸν κόσμον, εὐθύνονται οἱ μὴ ἀποδεχόμενοι καὶ μὴ βιοῦντες αὐτὴν ἄνθρωποι, καὶ ὄχι ὁ προσφέρων αὐτὴν Θεός.

Ἡ μόνη ὁδὸς ἀπαλλαγὴς ἐκ τῶν πολεμικῶν καὶ τῶν οἰκονομικῶν καὶ τῶν πάσης φύσεως κρίσεων εἶναι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Ὁποῖος μᾶς διεβεβαίωσεν ὅτι Αὐτὸς εἶναι ἡ Ὁδὸς καὶ ἡ Ἀλήθεια καὶ ἡ Ζωή»

Πατριαρχικὴ Ἀπόδειξη ἐπὶ τοῖς Χριστουγέννοις.

«Ἐκ παραλλήλου, ἡ ἀρχὴ ἑκάστου ἔτους ἐνθυμίζει εἰς ἡμᾶς τὴν πορείαν ἡμῶν πρὸς τὸ ἀναπόφευκτον γεγονὸς τῆς ἀναχωρήσεως ἡμῶν ἐκ τοῦ προσκαίρου τούτου κόσμου, μειοῦσα τὴν χρονικὴν ἀπόστασιν ἀπὸ τῆς συναντήσεως ἡμῶν μετὰ τοῦ δικαίου Κριτοῦ, τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Οὕτω καλεῖ ἡμᾶς ἵνα συγκεντρώσωμεν περισσότερον τὰς σκέψεις μᾶς εἰς τὴν ἐν γένει πορείαν τοῦ βίου ἡμῶν καὶ ἑτοιμάσωμεν ἑαυτοὺς καλλίτερον διὰ τὴν συνάντησιν ταύτην μετὰ τοῦ προσώπου τοῦ Κυρίου, πάντοτε μὲ τὴν βεβαίαν πίστιν ὅτι ὁ θάνατος ὑπάρχει ἡ θύρα ἐκείνη διὰ τῆς ὁποίας εἰσερχόμεθα εἰς τὴν αἰώνιον ζωὴν καὶ τὴν ἀτελεύτητον μακαριότητα, ἔνθα «δικαιοσύνη καὶ εἰρήνη καὶ χαρὰ ἐν Πνεύματι ἁγίῳ» (Ρώμ. ἰδ' 17), ἔνθα ἦχος καθαρὸς ἑορταζόντων καὶ φωνὴ ἀγαλλιάσεως, ἔνθα φὼς τὸ ἀληθινὸν τῆς ἁγίας Τριάδος.

Ἐὰν στρέψωμεν τὰ ὄμματα ἡμῶν εἰς τὴν πορείαν τοῦ κόσμου συχνάκις ἀπογοήτευσις καὶ ἀπόγνωσις καταλαμβάνει ἡμᾶς. Θλίψεις, ταραχαί, ἀδελφοκτόνοι πόλεμοι, ἀδικίαι, οἰκονομικὴ κρίσις καὶ ἐξαθλίωσις, πεῖνα καὶ ἕτερα πολλὰ ὧν οὔκ ἐστιν ἀριθμός. Δὲν πρέπει ὅμως νὰ λησμονῶμεν ὅτι ἡ ἀπομάκρυνσις τοῦ ἀνθρώπου ἐκ τοῦ Θεοῦ εἶναι ὑπεύθυνος διὰ τὰ ἀτελείωτα παθήματα αὐτοῦ.

Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ἀδυνατεῖ νὰ κατανοήση ὅτι αἱ συνέπειαι τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς ἀποστασίας του εἶναι τραγικαὶ διὰ τὸν ἴδιον καὶ διὰ τὸ μέλλον τοῦ κόσμου. Διότι αἱ συνέπειαι τῆς ἁμαρτίας, ὡς καὶ τῆς ἁγιότητος, εἶναι παγκόσμιοι.

Θέτων ἑαυτὸν ὁ ἄνθρωπος εἰς τὴν θέσιν τοῦ Θεοῦ, ἐφευρίσκει ἐξύπνους ὅρους ἵνα ὀνομάση καὶ ἐξωραΐση τὰ πάθη αὐτοῦ καὶ τὴν πεπτωκυίαν ζωήν του, νομίζων ὅτι οὕτω θὰ ἀποφύγη τοὺς ἐλέγχους τῆς συνειδήσεως καὶ τὰ τραγικὰ ἀποτελέσματα τῆς ἀποστασίας. Ὅμως ὁ Κύριος λέγει ὅτι «ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι» (Μάτθ. κδ' 35).

Διὰ τοῦτο, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα, ἅς μείνωμεν κατὰ τὸ παρὸν ἔτος ἡνωμένοι ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία παρέχει εἰς ἡμᾶς τὴν βεβαίαν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας».

(Ἀντιφώνηση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου κατὰ τὴν Δεξίωση ἐπὶ τῇ Πρώτη τοῦ Ἔτους 2012)

Πατριαρχικοί λόγοι

Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου

ΣΤΗΝ ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΚΑΛΛΙΟΥΠΟΛΕΩΣ ΚΑΙ ΜΑΔΥΤΟΥ Κ. ΣΤΕΦΑΝΟΥ (13 ΜΑΡΤΙΟΥ 2011).

Ἀποσπάσματα

Ἐφέτος, ἐδῶ εἰς τὸ ἱερὸν Κέντρον τῆς Ὀρθοδοξίας, μαζὶ μὲ τὴν μεγάλην αὐτὴν ἑορτὴν καὶ πανήγυριν, εὐφραινόμεθα καὶ διὰ τὴν χειροτονίαν εἰς ἀρχιερέα τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας τοῦ ἀπὸ Μεγάλων Πρωτοσυγκέλλων ἐψηφισμένου Μητροπολίτου Καλλιουπόλεως καὶ Μαδύτου Στεφάνου, τὸν ὁποῖον, μαζὶ καὶ τὸν ἀπὸ Ἀρχιγραμματέων τῆς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου ἐψηφισμένον Μητροπολίτην Προύσης Ἐλπιδοφόρον, ἐκάλεσεν ἡ Ἐκκλησία ὡς «στρατιώτας πρέποντας», ὡς θὰ ἔλεγεν ὁ Κυρήνης Συνέσιος, διὰ νὰ τὴν ὑπηρετήσουν ὡς ἀξιωματικοὶ τουντεῦθεν, τοὐτέστιν ἀπὸ ὑψηλοτέρας σκοπιᾶς? νὰ ὑπηρετήσουν τὰ πιστεύματά της, τὰ ἰδανικά της, τοὺς ἱεροὺς καὶ σωτηριώδεις σκοπούς της, καὶ νὰ περιφρουρήσουν τὰ δίκαια καὶ τὰς προνομίας αὐτῆς ὡς πρωτοθρόνου καὶ πρωτευθύνου Ἐκκλησίας καὶ ὡς συντονιστικοῦ κέντρου τῆς Ὀρθοδοξίας.

Μεγάλη, λοιπόν, ἡ ἡμέρα, Μεγάλη ἡ Μήτηρ ἡμῶν Ἐκκλησία, μέγα τὸ πρᾶγμα τοῦτο καὶ ὄνομα ποῦ λέγεται Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, μέγα καὶ τὸ τῆς ἀρχιερωσύνης ἀξίωμα, τὸ ὁποῖον προσέρχεσαι διὰ νὰ λάβης, Θεοφιλέστατε ἐψηφισμένε Καλλιουπόλεως καὶ Μαδύτου.

Ἐδῶ καὶ ἐνενήκοντα περίπου ἔτη -διὰ νὰ ἐνθυμηθῶμεν τὸν πολὺν Γεδεών- «οὔτε μητροπολίτης εὑρίσκεται εἰς τὰς μητροπόλεις, οὔτε ἀρχιεπίσκοπος εἰς τὰς ἀρχιεπισκοπὰς• οὔτε ἱερεύς, οὔτε καλόγηρος, οὔτε ἄλλος Χριστιανὸς• οἷς κρίμασιν οἵδε Θεὸς ὅτι ἀνεξερεύνητα τὰ κρίματα αὐτοῦ, καὶ ἀνεξιχνίαστοι αἱ ὁδοὶ αὐτοῦ». Λάθη ἡμετέρων καὶ ξένων ἔκαμαν ὥστε νὰ σβεσθοῦν, ὄχι μόνον αἱ λυχνίαι τῆς Ἀποκαλύψεως ἀλλὰ καὶ ἐκεῖναι εἰς τὰ ἐνδότερα τῆς Μεγάλης Στεριᾶς καὶ εἰς τὴν Θρακικὴν Χερσόνησον.

Ὅμως, τέκνον ἐν Κυρίῳ προσφιλέστατον, καὶ ὡς Ἱεράρχης τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας θὰ συνεχίσης νὰ παραμένης, ὡς ἐνδημῶν πλέον, εἰς τὴν τοῦ Κωνσταντίνου καὶ νὰ διακονῇς αὐτὴν ἐκ τοῦ ἐγγὺς καὶ ἐκ τῶν ἔνδον ὡς συγκυρηναῖος τοῦ Πατριάρχου σου, συμπάσχων καὶ συγκακουχούμενος μετὰ τοῦ περὶ αὐτὸν μικροῦ ποιμνίου, ἀλλὰ καὶ συμμεριζόμενος τὴν ἐλπίδα καὶ τὴν προσδοκίαν του ὅτι «αὔριον ἔσετ ἄμεινον». Σημεῖα ὑπάρχουν ὅτι τοῦτο θὰ γίνη, ἀλλ εὐχόμεθα καὶ προσευχόμεθα νὰ γίνη ὡς οἴόν τε τάχιον. Ἡ Πόλις πρέπει νὰ εἶναι «χῶρος συνεκφορὰς καὶ συνύπαρξης τῶν πολιτισμῶν καὶ ὄχι πεδίο σύγκρουσης ἢ ἀνταγωνισμοῦ τους», ὅπως θὰ ἔλεγεν ὁ Σεφέρης. Σεὶς οἱ νεώτεροι θὰ ἰδῆτε αὐτὸ τὸ καλύτερον αὔριον. Πάντως, «ἡ φλόγα τῆς πολίτικης ρωμηοσύνης» δὲν πρόκειται νὰ σβήση. Ἡ πονεμένη ρωμηοσύνη θὰ ἐπιβιώση, θὰ ἀνθέξη.

ΣΤΗΝ ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΡΟΥΣΗΣ Κ. ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΟΥ (20 ΜΑΡΤΙΟΥ 2011).

Ἀποσπάσματα

Ἡ ἐνίσχυσις τοῦ σώματος τῆς ἐνταῦθα Ἱεραρχίας τοῦ Θρόνου διὰ δύο ἀξίων νέων στελεχῶν ἀποδεικνύει τὸν δυναμισμὸν τοῦ Ἱεροῦ ἡμῶν Κέντρου καὶ τὴν ἀποφασιστικότητά του νὰ ὑπερβαίνη τὰς ἑκάστοτε δυσχερείας καί, κατὰ τὴν κλασσικὴν πλέον ἔκφρασιν τοῦ μακαριστοῦ Χαλκηδόνος Μελίτωνος, νὰ ἐξάγη ἀπὸ τὰ χείριστα δεδομένα τὸ ἄριστον δυνατόν. Ὁ Θρόνος οὗτος ὁ κατάστικτος τοὶς μώλωψιν ἀποδεικνύεται καὶ πανσθενουργὸς καὶ ἐπιβιώνει διὰ τῶν αἰώνων καὶ ἀκτινοβολεῖ καὶ ἀπολαύει διεθνῶς καὶ διεκκλησιαστικὼς κύρους καὶ σεβασμοῦ καὶ διακονεῖ τὰ ἑαυτοῦ τέκνα, τὸν χριστιανισμὸν ὁλόκληρον καὶ τὸν πανανθρώπινον πολιτισμόν. Καὶ πύλαι Ἄιδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτοῦ.

Χειροτονεῖσαι Μητροπολίτης Προύσης, μιᾶς τῶν διακεκριμένων Ἐπαρχιῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, ὅμως καὶ αὐτῆς ἀποτελούσης σήμερον μέρος τῆς «Δακρυσμένης Μικρασίας» ποῦ δὲν ἔχει ψάλτη οὐδὲ παπᾶ. Ἀλλ ὄχι διὰ πάντα, ὄχι εἰς τὸ διηνεκές. Ἡ εὐρωπαϊκὴ προοπτικὴ καὶ πορεία τῆς Τουρκίας, τὴν ὁποίαν πλειστάκις ἀνεπιφυλάκτως ὑπεστηρίξαμεν εἰς διάφορα διεθνῆ φόρα, δίδει βασίμους ἐλπίδας ὅτι καὶ ὡς πρὸς τοῦτο ἀλλαγαὶ θὰ γίνουν. Καὶ θὰ κτυπήσουν σήμαντρα ποῦ τώρα εἶναι σιωπηλὰ καὶ σὺ θὰ ἠμπορῇς νὰ μεταβαίνης εἰς τὰ «ἤρεμα τοπία μὲ τὰ ἐλαιόδενδρα τῆς γῆς τῆς Βιθυνίας»...

Ὁ συμπροσευχόμενος σήμερον Μάκ. Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος καὶ φίλτατος ἐν Χριστῷ ἀδελφὸς κ. Ἱερώνυμος γράφει εἰς πρόσφατον κείμενόν του ὅτι ἡ πόλις αὐτή, ἡ Κωνσταντινούπολις, «δὲν εἶναι μόνο παρελθόν, εἶναι καὶ παρὸν καὶ κυρίως τὸ μέλλον», εἶναι ἡ πόλις τοῦ μέλλοντος ἀπὸ ἀπόψεως κυρίως πνευματικῆς. Καὶ συνεχίζει: «Ἡ Κωνσταντινούπολη, χάρη στὴν παράδοση ποῦ διασώζει τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, ἔχει ὅλες τὶς προϋποθέσεις νὰ δώσει τὸ ὅραμα σὲ ἕναν κόσμο ποῦ καταρρέει». Σᾶς εὐχαριστοῦμεν, Μακαριώτατε, δι αὐτὴν τὴν προοπτικήν, δι αὐτὴν τὴν αἰσιοδοξίαν, δι αὐτὸ τὸ ὅραμα («ὧ Πόλη, ἐφτάλοφο ὅραμα», θὰ ἔλεγεν ὁ Κωστῆς Παλαμᾶς).

Καὶ ἐπειδὴ αὐτὰ εἶναι τὰ πιστεύματα καὶ τὰ βιώματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, αὐτὸ συντηρεῖ καὶ ἐκφράζει τὴν καθολικότητα καὶ οἰκουμενικότητα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ κρατεῖ ζωντανὴν τὴν πίστιν καὶ ἀδούλωτον τὸ φρόνημα τοῦ Γένους, ἐν ἐσωτερικῇ ἐλευθερίᾳ, ὅ,τι καὶ ἂν συμβαίνει γύρω του. «Τὸ Φανάρι σηκώνει τὸ σταυρὸ τῆς ἱστορίας του καὶ ἡ θυσία του δὲν ἔχει ἐπὶ ματαίῳ συντελεσθῇ». «Στὸ βράχο τῆς ὑπομονῆς προσμένουμε τὸ θαῦμα», λέγει ὁ ποιητής. Ἐμεῖς ἐδῶ δὲν προσμένουμε τὸ θαῦμα, τὸ ζοῦμε καθημερινῶς, δι αὐτὸ καὶ εἴμεθα «καὶ ἐπὶ τοὶς δεινοῖς εὐέλπιδες» (Θουκυδίδης). Καὶ ἔρχεται ὁ Μακαριώτατος νὰ ἐνισχύση μὲ τοὺς λόγους του ποῦ ἠκούσαμεν, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν ἀγάπην του, τὴν ἐλπίδα μας αὐτὴν καὶ τὸ ἀγωνιστικὸν φρόνημά μας, συμμεριζόμενος καὶ ὁ ἴδιος τὸ θαῦμα ποῦ βιώνομεν ἐδῶ εἰς «τὴν ἐκλαμπροτάτην καὶ περίφημον ταύτην πόλιν καὶ πατρίδα ἡμῶν καὶ βασιλεύουσαν τῶν πόλεων», ὅπως τὴν περιγράφει ὁ τελευταῖος Χριστιανὸς αὐτοκράτωρ της.

Ἀπὸ αὐτὴν τὴν πόλιν, λοιπόν, «τὸ καύχημα πᾶσι τοὶς οὔσιν ὑπὸ τὴν τοῦ ἡλίου ἀνατολήν», θὰ ἐκπορεύεται ἡ διακονία σου, Θεοφιλέστατε Ἐψηφισμένε, πρὸς τοὺς ἐγγὺς καὶ τοὺς μακράν, ὅπου θὰ ὀρίζη ἑκάστοτε ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία κατὰ τὰς ἀνάγκας αὐτῆς καὶ τῶν τέκνων της. Καὶ βεβαίως θὰ ἐκπληρώνης τὴν διακονίαν σου μὲ τὰ προσόντα καὶ τὰ ἐφόδιά σου ποῦ ἀνεφέραμεν, ἀλλά, διὰ νὰ εἶναι αὕτη εὐάρεστος τὼ Θεῶ καὶ εὐπρόσδεκτος τοὶς ἀνθρώποις, νὰ τὴν ἐπιτελὴς καὶ μὲ ἱλαρότητα, μὲ σεμνότητα, μὲ ἦθος, μὲ ταπείνωσιν, μὲ καρδιά, διότι «δὲν βλέπουμε καλὰ παρὰ μὲ τὴν καρδιά. Τὸ οὐσιῶδες εἶναι ἀόρατο γιὰ τὰ μάτια»... Νὰ ἔχης πρότυπόν σου τὸν σήμερον ἑορταζόμενον μέγαν βυζαντινὸν θεολόγον, τὸν θεόσοφον Παλαμᾶν, τὸν ὁποῖον ἐχαρακτήριζε «τὸ μεθ ὑπερβολῆς πρᾶον καὶ ταπεινόν, τὸ πρὸς τὰς ἐπερχομένας ἑκάστοτε δυσχερείας καρτερικὸν καὶ μεγαλόψυχον• τὸ πάσης ἡδονῆς καὶ κενοδοξίας ἀνώτερον• τὸ τῆς καρτερίας ἤρεμόν τε καὶ γαληνόν, καὶ ἀεὶ χαρίεν».

Πατριαρχικοί Λόγοι

Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου

  Α) Στὸν Ἱερὸ Ναὸ Ζωοδόχου Πηγῆς, Μπαλουκλί

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου,
καὶ φίλτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφὲ καὶ συλλειτουργὲ κ. Ἰερόθεε.
Ἐντιμότατε κ. Νομάρχα Αἰτωλοακαρνανίας,
Ἐντιμότατε κ. Δήμαρχε Ναυπάκτου,
Μουσικολογιώτατε κ. Πρόεδρε καὶ πάντα τὰ παρόντα μέλη τῆς Μικτῆς Χορωδίας Ναυπάκτου,
Μουσικολογιώτατε κ. Πρόεδρε καὶ πάντα τὰ μέλη τῆς Πολυφωνικῆς Χορωδίας Πατρῶν,
Εὐλαβεῖς προσκυνηταὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ προσφιλῆ.

Χριστὸς Ἀνέστη!

Στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής, ΜπαλουκλίΔὲν ἦτο δυνατὸν κατὰ τὴν μεγάλην χαρὰν τῆς Ἀναστάσεως ἡ Ἐκκλησία νὰ λησμονήση νὰ στρέψη τὴν προσοχὴν καὶ τὴν προσευχὴν τῆς πρὸς Ἐκείνην ἡ ὁποία ἤνοιξεν εἰς τὴν ἀνθρωπότητα τὴν διὰ τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Πλάστου καὶ Δημιουργοῦ ὁδὸν τῆς σωτηρίας, δηλαδὴ τὴν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον. Ἔτσι μέσα εἰς τὴν Διακαινήσιμον Ἑβδομάδα, ἡ ὁποία λογίζεται ὡς μία ἡμέρα μὲ τὴν ἁγιωτάτην Κυριακὴν τοῦ Πάσχα, τῆς ἀφιέρωσεν μίαν ἡμέρα ἑορτῆς τὴν σημερινὴν Παρασκευήν. Ἡ παρελθοῦσα Παρασκευή, ἡ Μεγάλη Παρασκευὴ τοῦ Ἀχράντου Πάθους ἦτο ἡμέρα, κατὰ τὴν ὁποίαν συμφώνως πρὸς τὸν προφητικὸν λόγον τοῦ ἁγίου Συμεών του Θεοδόχου, τὴν καρδίαν τῆς Παναγίας διήρχετο ρομφαία. Ἦτο ἡ ἡμέρα ποὺ τὰ μητρικὰ σπλάχνα της κατεσχίζοντο καθὼς ἔβλεπε ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ θνήσκοντα τὸν Υἱόν της. Τὴν περασμένη Παρασκευὴ ἡ Παναγία ἦτο ἡ mater dolorosa, ὅπως θὰ ἔλεγον οἱ δυτικοί, ἡ Παναγία τοῦ Χάρου, ὅπως θὰ ἔλεγαν οἱ Δωδεκανήσιοι, ἡ θλιμμένη, τέλος πάντων Παναγία, ἡ ὁποία ἐθρήνη τὸν θάνατον τοῦ γλυκέος ἔαρός της, μέσα εἰς τὴν ἀρχὴν τῆς Ἀνοίξεως.

Σήμερον διὰ τῆς μεσολαβήσεως τῆς μιᾶς των Σαββάτων, πραγματώνεται τὸ «Μὴ ἐποδύρου μοῦ Μῆτερ». Ἡ Θεοτόκος πρώτη ἐκείνη, κατὰ τὴν ἐπίμονον ἄποψιν τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, εἶδε τὸν ἐκ νεκρῶν ἀναστάντα Υἱόν της καὶ ἐχάρη ἡ καρδία της. Πρώτη ἤκουσε παρὰ τοῦ ἀγγέλου αὐτή, ἡ Κεχαριτωμένη, τὴν εἴδησιν τῆς ἐγέρσεως. «Ἁγνὴ Παρθένε χαῖρε καὶ πάλιν ἐρῶ χαῖρε, ὁ σὸς Υἱὸς ἀνέστη τριήμερος ἐκ τάφου». Πρώτη αὐτή, ἡ ἄλλη Μαρία, ἡ κυρίως καὶ Κυρία Μαρία, ἐδέχθη τὸν νέον Εὐαγγελισμὸν καὶ ἐγένετο μάρτυς τῆς Ἀναστάσεως, Εὐαγγελίστρια τῆς δόξης τοῦ Υἱοῦ της. Αὐτὴ σήμερον φωνάζει ἐν ἀγαλλιάσει εἰς τὴν Ἐκκλησίαν: «Φωτίζου φωτίζου, ἡ Νέα Ἱερουσαλὴμ ἡ γὰρ δόξα Κυρίου ἐπὶ σὲ ἀνέτειλεν, χόρευε νῦν καὶ ἀγάλλου Σιών». Καὶ ἡ Νέα Σιὼν ἀνταποκρινομένη σκιρτᾶ καὶ ἀγάλλεται καὶ χορεύει πνευματικῶς καὶ καλεῖ Κορυφαία εἰς τὸν χορόν της τὴν Παμμακάριστον Μητέρα τοῦ ἀναστάντος συστήσασα ἐπὶ τούτῳ ἑορτὴν πρὸς τιμήν της, ἑορτὴν ἄλλην ἐν μέσῳ τῆς ἑορτῆς τῶν ἑορτῶν καὶ πανηγύρεως τῶν πανηγύρεων, τὴν ἑορτὴν τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς.

Καλῶς συνήχθημεν, λοιπόν, ὅλοι καὶ οἱ ἐντεῦθεν καὶ οἱ ἐξ Ἑλλάδος καὶ ἀλλαχόθεν ὀμόπιστοι καὶ ὁμογενεῖς ἀδελφοὶ εἰς τὸ πανηγύρεον τοῦτο σεμνεῖον καὶ σέβασμα καὶ ἀρχαῖον χαλκεῖον τῆς ἀρετῆς, τὴν ἱερὰν δηλαδὴ σεβασμίαν καὶ ἱστορικὴν μονὴν τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς του Βαλουκλή, διὰ νὰ συνεορτάσωμεν τὴν Ἀνάστασιν τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν χαρὰν τῆς Θεοτόκου ψάλλοντες ἐξ ὑπ’ ἀμοιβῆς τὸν φαιδρὸν παιᾶνα τῆς νίκης τῆς ζωῆς κατὰ τοῦ θανάτου: «Χριστὸς Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν θανάτῳ θάνατον πατήσας καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασιν ζωὴν χαρισάμενος» καὶ τὴν χαριστήριον ὠδὴν πρὸς τὴν Θεοτόκον καὶ Μητέρα τοῦ φωτός: «Σὺ δὲ Ἁγνὴ τέρπου Θεοτόκε ἐν τῇ ἐγέρσει τοῦ τόκου Σου».

Καλῶς συνήχθημεν διὰ νὰ ἀρυσθῶμεν νάματα πίστεως ἀληθοῦς, ἐλπίδος ἀρραγοῦς καὶ ζωῆς αἰωνίου. Καλῶς συνήχθημεν διὰ νὰ εἴπωμεν καὶ εἰς τοὺς τάφους των ἀναπαυομένους ἀοιδίμους Οἰκουμενικοὺς Πατριάρχας ὅτι ἐγυμνώθη ὁ Ἅδης, ἐπατήθη ὁ θάνατος, ἐσυλήθη τὸ βασίλειον τοῦ σκότους, κατεπόθη ἡ φθορά, ἀνέστη Χριστός, ὁ τῆς Δικαιοσύνης Ἥλιος ἀνέτειλεν ἐκ τοῦ τάφου ὡραῖος ὡς Νυμφίος ἐκ παστοῦ καὶ ζωὴν πλέον πολιτεύεται εἰς τοὺς αἰῶνας. Νὰ τοὺς εἴπωμεν ὅτι ὁ ὕπνος των θὰ εἶναι βραχύς, τὰ ὀστᾶ των θὰ ἀνατείλουν ὡς βοτάνη καὶ θὰ συνεγερθοῦν εἰς ἀνάστασιν ζωῆς μὲ ὅλα τὰ πιστὰ τέκνα των, τὰ πνευματικά, τὰ ὁποῖα ἐποίμαναν ὅταν ἦσαν ἐπὶ τοῦ πανσέπτου Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, μὲ ὅλην τὴν πονεμένην Ρωμηοσύνην, ὅταν ὁ Εἰς, ὁ αἰώνιος νικητὴς τοῦ θανάτου, καὶ μαζί μας, μαζὶ μὲ ὅλα τὰ ὀρθόδοξα τέκνα τῆς Ἐκκλησίας σὲ ἦχον καθαρὸν ἑορταζόντων εἰς τὰ χείλη Πάσχα θὰ κροτοῦμεν αἰώνιον. Τὸ ἐγγυᾶται ὁ ἴδιος ὁ Ἀναστάς, τὸ βεβαιώνει μὲ ὁλοφώτεινον πρόσωπον ἡ Ζωοδόχος Πηγή, ἡ Παναγία.

Μὲ ἰδιαιτέραν συγκίνησιν καὶ χαρὰν σημειοῦμεν τὴν συμμετοχὴν εἰς τὴν ἑορτήν μας τοῦ Ἱερωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱεροθέου, ἐκλεκτοῦ ἀδελφοῦ, τὰ μάλα ἀγαπῶντος τὴν μαρτυρικὴν Μητέρα Ἐκκλησίαν τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τὴν κατάστικτον τοῖς μώλωψι καὶ πανσθενουργόν, καὶ πλειστάκις μετὰ παρρησίας κηρύξαντος τὰ δίκαια τοῦ καθ’ ἡμᾶς Ἁγιωτάτου Ἀποστολικοῦ καὶ Πατριαρχικοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, διὰ τῆς θεολογικῆς γλώσσης καὶ τοῦ ὀξυγράφου καλάμου.

Σᾶς εὐχαριστοῦμεν δι’ ὅλα αὐτά, Ἱερώτατε Ἅγιε ἀδελφέ, καὶ διὰ τὴν σημερινὴν κατανυκτικὴν λειτουργίαν σας ἐδῶ εἰς τὸ ἱστορικὸν μοναστήρι μας καὶ διὰ τὰς δύο πολὺ ὡραίας καὶ συγκινητικὰς ὁμιλίας σας.

Ἐπίσης χαιρετίζομεν ἐγκαρδίως τὴν παρουσίαν σὺν τῷ ἀδελφῷ, Ἁγίῳ Ναυπάκτου, τοῦ τε ἐντιμοτάτου κ. Νομάρχου Αἰτωλοακαρνανίας, τοῦ ἀξιοτίμου κ. Δημάρχου Ναυπάκτου, ὁ ὁποῖος ἀναμένεται ἐντὸς τῆς ἡμέρας, τῆς Μικτῆς Χορωδίας Ναυπάκτου, ὡς καὶ τῆς Πολυφωνικῇς Χορωδίας Πατρῶν.

Πρὸ ἑξαμήνου εἴχομεν ἐπισκεφθῇ τὴν Ἀποστολικὴν Μητρόπολιν Πατρῶν, ἡ ὁποία, ὅπως καὶ ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία ἐδῶ, εὑρίσκεται ὑπὸ τὴν προστασίαν τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου καὶ εἴχομεν τὴν χαρὰν νὰ ἀκούσωμεν καὶ νὰ ἴδωμεν τὴν Χορωδίαν Πατρῶν εἰς τὴν ἕδραν της καὶ σήμερα ἐδῶ αὐτὴ ἡ Χορωδία ἔτερψεν τὰς ἀκοάς μας καὶ μᾶς ἀνήγαγεν εἰς ὕψος ὑπερκόσμιον. Θερμὰ συγχαρητήρια!

Ἐπίσης εἴχομεν τὸν Νοέμβριον τὴν χαρὰν νὰ ἀπολαύσωμεν τὴν Μικτὴν Χορωδίαν της Ναυπάκτου κατὰ τὴν ἐπίσκεψίν μας εἰς τὴν θεόσωστον Ἐπαρχίαν σας, Ἱερώτατε ἀδελφέ, καὶ αὐτὴν τὴν Μικτὴν Χορωδίαν θὰ ἔχωμεν τὴν εὐκαιρίαν νὰ ἀπολαύσωμεν καὶ ἀπόψε εἰς τὸ Ζωγράφειον Λύκειον τῆς πόλεώς μας.

Σήμερον μὲ πολλὴν χαρὰν ἔχομεν ἀμφοτέρας τὰς Χορωδίας πλησίον μᾶς εἰς τὴν λαμπροφορούσαν ἐπὶ τὸ Πάσχα Βασιλεύουσαν.

Καλῶς ἤλθετε, τέκνα φωτόμορφα τῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ τὴν Ναύπακτον, ἀπὸ τὴν Πάτραν, καὶ σεῖς οἱ ἀγαπητοὶ Μικρασιᾶτες ἀπὸ τὰ Γιαννιτσά, μέλη τοῦ Συλλόγου «Οἱ Καππαδόκες» καὶ ὅλοι οἱ λοιποὶ ἐκ τοῦ ἐξωτερικοῦ εὐσεβεῖς προσκυνηταὶ τοῦ Πάθους καὶ τῆς Ἀναστάσεως τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας!

Ἄξιον τὸ προσκύνημά σας!

Πρὸς ὅλους τέλος ἀπευθύνοντες θερμὰς πασχαλείους προσρήσεις καὶ εὐλογίας Πατριαρχικάς, εὐχόμεθα νὰ ἔχετε ἀτελεύτητον ἔαρ ψυχῶν καὶ ἀναφαίρετον ἀναστάσιμον χάριν καὶ χαρὰν εἰς τὴν ζωήν σας.

Χριστὸς Ἀνέστη! Χρόνια Πολλᾶ!

 

 

Β) Μετὰ τὴν συναυλία τῆς Μικτῆς Χορωδίας Ναυπάκτου, Ζωγράφειο

Μετὰ τὴν συναυλία τῆς Μικτῆς Χορωδίας Ναυπάκτου

 

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου κ. Ἰερόθεε.
Ἐντιμότατοι, κ. Νομάρχα, κ. Δήμαρχε
Ἐλλογιμώτατε κ. Διευθυντά του Ζωγραφείου,
Ἐλλογιμώτατοι Ἐκπαιδευτικοί,
Κύριοι Πρόεδροι καὶ μέλη τῶν Χορωδιῶν τῶν Πατρῶν καὶ τῆς Ναυπάκτου,
Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Χριστὸς Ἀνέστη!

Μέσα εἰς τὰ πολλὰς εὐλογίας τὰς ὁποίας μᾶς χαρίζει ὁ Χριστὸς κατ’ αὐτάς, τὴν Ἀνάστασίν Του πρωτίστως, τὴν ἑορτὴν τοῦ Ἁγίου Γεωργίου χθές, ἐκείνην τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς σήμερα καὶ μέσα εἰς τὰς πυρωμένας ἀναπνοὰς καὶ τὴν πολύχρωμην ἀνθηφορίαν τῆς Ἀνοίξεως, ἀπόψε μᾶς χαρίζει μίαν ἀκόμη, ὄχι μικράν, ὄχι ἀμελητέαν:

Τὴν παρουσίαν εἰς τὴν πόλιν μας τῶν ἐκλεκτῶν ἐκ Ναυπάκτου καὶ ἐκ Πατρῶν ἐπισκεπτῶν, προσκυνητῶν θὰ ἐλέγομεν ὀρθότερον, μὲ ἐπί κεφαλῆς τὸν Ἱερώτατον Μητροπολίτην Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου καὶ λίαν ἀγαπητὸν ἀδελφὸν κ. Ἰερόθεον, τὸν λαμπρὸν θεολόγον καὶ διδάσκαλον τοῦ Εὐαγγελίου καὶ πολυγραφότατον συγγραφέα, ὠμοῦ μὲ τὰς ἀρχὰς τῆς ἐκεῖσεν Τοπικῆς Αὐτοδιοικήσεως, ἤτοι τὸν κ. Νομάρχην Αἰτωλοακαρνανίας, τὸν κ. Δήμαρχον Ναυπάκτου, ὡς καὶ τὰ μέλη τῶν Χορωδιῶν, τῶν Πατρῶν ποὺ ἀκούσαμε σήμερα τὸ πρωΐ κατὰ τὴν θείαν Λειτουργίαν, καὶ τῆς Μικτῆς Χορωδίας Ναυπάκτου, ὑπό τον μουσικολογιώτατον κ. Θεόδωρο Καπακτσίεφ, τὰ ὁποῖα μέλη μὲ τὸ ὑπέροχον μουσικὸν πρόγραμμα, τὸ ὁποῖον μᾶς ἐπαρουσίασαν μόλις πρὸ ὀλίγου, μᾶς ἐνεθουσίασαν καὶ μᾶς συνεκίνησαν βαθύτατα.

Προσωπικῶς ἔχομεν αὐτὴν τὴν ἐμπειρίαν καὶ ἀπὸ τὴν πρὸ ἑξαμήνου περίπου ἐπίσκεψίν μας εἰς τὴν Ναύπακτον. Ἦτο δὲ ἡ ἐκτέλεσις τοῦ προλαβόντος μουσικοῦ προγράμματος ὡραῖον στοιχεῖον ὑπογραμμίσεως καὶ ἑορτασμοῦ τῶν 115 ἐτῶν ἀπὸ τῆς ἱδρύσεως τοῦ περιωνύμου καὶ ἱστορικοῦ τούτου Ἐκπαιδευτηρίου, τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει Ὁμογενείας, τοῦ Ζωγραφείου δηλονότι Λυκείου, εἰς τὸ ὁποῖον ἐπὶ μικρόν, ἐπὶ βραχύ, ἐφοιτήσαμεν καὶ ἡμεῖς, εἰς τὰς ἀρχὰς τῆς δεκαετίας τοῦ ’50.

Τὸ Ζωγράφειον ἐγαλούχησεν πολλὰς γενεᾶς παιδιῶν της Ρωμηοσύνης μὲ τὰ ζείδωρα νάματα τῶν ὀρθοδόξων ἑλληνικῶν γραμμάτων. Ἀνέδειξεν πολλὰς προσωπικότητας καὶ ἀποτελεῖ ἀληθὲς σέμνωμα ὅλων τῶν Ὁμογενῶν. Καὶ βεβαίως δὲν ὑπάρχουν πολλὰ σχολεῖα τὰ ὁποῖα νὰ ἑορτάζουν 115ετιας καλλικάρπου λειτουργίας καὶ προσφορᾶς. Ἄξιὸν ἐστιν ὡς ἀληθῶς, λοιπόν, νὰ διανθισθῇ ὁ ἑορτασμὸς τῆς εὐτυχοῦς ἀμφιετηρίδος του Ζωγραφείου μὲ τὴν ἤδη εἰς πέρας ἀχθεῖσαν μουσικὴν πανδαισίαν.

Εἴμεθα πολὺ εὐγνώμονες, ἀδελφέ, Ἅγιε Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου, κ. Πρόεδρε, καὶ Κυρίαι καὶ Κύριοι, μέλη τῆς Χορωδίας, ποὺ ὠραΐσατε τὸν ἑορτασμὸν τοῦ Σχολείου καὶ ἐφέρατε εἰς τὴν Πόλιν μας ἦχον καθαρὸν ἑορταζόντων ἀπὸ τὴν ἁγιοτόκον καὶ ἠρωϊκὴν Ρούμελην καὶ τὴν ὡραίαν νύμφην του Πατραϊκοῦ, τὴν ἱστορικὴν πόλιν του Ἀγελάου, τὴν Ναύπακτον. Δὲν ἔχουν παρέλθει παρὰ μόνον ἐξ μῆνες ἀφ' ὅτου εἴχομεν τὴν χαρὰν νὰ σᾶς ἴδωμεν καὶ νὰ σᾶς ἀκούσωμεν εἰς τὴν πόλιν σας, κατὰ τὴν ἐπίσκεψίν μας πλησίον σας, ὡς ἐλέχθη, καὶ εἴμεθα πλήρεις ἀγαθῶν ἀναμνήσεων, καὶ συγκινήσεων, καὶ βιωμάτων.

Ἀπόψε κατηστήσατε κοινωνοὺς ἀναλόγων βιωμάτων καὶ συγκινήσεων ὅλους τοὺς παρόντας ὁμογενεῖς, τὴν μεγάλην οἰκογένεια τοῦ Ζωγραφείου, καὶ ἰδιαιτέρως τὰ παιδιά μας. Εὖ καὶ καλῶς ἐποιήσατε. Εἶστε ἄξιοι πολλῶν συγχαρητηρίων καὶ ἐπαίνων καὶ καθηκόντως ὅλως σᾶς ἀπονέμομεν ὀλόθυμον τὴν Πατριαρχικήν μας εὐαρέσκειαν.

Ὅταν θὰ ἐπιστρέψετε εἰς τὴν Ἑλλάδα, καὶ οἱ ἐκ Πατρῶν καὶ οἱ ἐκ Ναυπάκτου καὶ οἱ ἐκ Θεσσαλονίκης, διότι ἔχομεν ἐπισκέπτας καὶ ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκην, οἱ ὁποῖοι μᾶς φέρουν ἀπόψε τὴν αὔραν τοῦ Θερμαϊκου καὶ τὴν χάριν τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, καὶ τοὺς εὐχαριστοῦμεν γι’ αὐτό.

Ὅταν, λέγομεν, θὰ ἐπιστρέψετε σὺν Θεῶ εἰς τὰ ἴδια, νὰ εἴπητε εἰς τοὺς ἀδελφοὺς τῶν πόλεων καὶ τῶν Νομῶν σας ὅτι ἡ Ὁμογένεια τῆς Κωνσταντινουπόλεως, παρὰ τὴν δοκιμασίαν τοῦ Σταυροῦ, παρὰ τὸν Γολγοθᾶν, ἑορτάζει Ἀνάστασιν. Τὰ τέκνα της εἶναι φωτόμορφα τέκνα τῆς Ἐκκλησίας, τὰ ὁποῖα αἰσθάνονται ὑπερήφανα διὰ τὴν ταυτότητα καὶ τὸν πολιτισμόν των. Ἀγωνίζονται νὰ διακριθοῦν εἰς τὴν κοινωνίαν καὶ εἰς τὰ γράμματα, ἔχουν κουράγιο, ἔχουν ὑπομονήν, ἔχουν πάντοτε ὄνειρα, ἔχουν ὁράματα, ἔχουν ἐπιτυχίες.

Ἡ μικρὰ ζύμη ἐξακολουθεῖ νὰ ὑπάρχη ἐδῶ καὶ εὑρίσκεται εἰς τὴν διάθεσιν τοῦ Μεγάλου Ἀρτοποιοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος ἐξ αὐτῆς ζυμώνει φύραμα, ποὺ ἐξαρκεὶ νὰ χορτάση πολλοὺς μέχρι τῶν περάτων τῆς Οἰκουμένης. Τὸ Φανάρι εἶναι ὁλοφώτεινο παρὰ τοὺς ἀνεμοστροβίλους, τὸ Ζωγράφειον καὶ ὅλα τὰ ἐδῶ Ἐκπαιδευτικά μας Ἱδρύματα σπεύδουν νὰ ἀνταποκριθοῦν εἰς τὴν Πασχάλειον προτροπήν: «Δεῦτε λάβετε φῶς ἐκ τοῦ ἀνεσπέρου φωτός», τὴν ὁποίαν ἡ ἀγρυπνοῦσα Μήτηρ Ἐκκλησία τους ἀπευθύνει καὶ δοξάζουν πολλαχὼς καὶ πολυτρόπως τὸν Χριστόν, τὸν ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν. Οἱ Ζωγραφιῶται πιστεύουν εἰς τὴν Ἀνάστασιν, πιστεύουν εἰς τὴν δύναμιν καὶ τελικὴν ἐπικράτησιν τοῦ πνεύματος, τῆς ἄλλης λογικῆς καὶ τῆς ἄλλης βιοτῆς, τῆς αἰωνίου, τῆς ὁποίας τὴν ἀπαρχὴν ἑορτάζομεν ἀπὸ τῆς προλαβούσης Ἁγίας Κυριακῆς τοῦ Πάσχα.

Εὐχαριστοῦμεν διά την ἐνταῦθα παρουσίαν σας καὶ διὰ τὴν χαρὰν ποὺ μᾶς ἐχαρίσατε. Εὐχαριστοῦμεν διὰ τὰ δῶρα σας. Θὰ μᾶς ὑπενθυμίζουν τὴν εὐλογίαν τῆς ἀποψινῆς ἐκδηλώσεως καὶ τὴν εὐλαβῆ ἀγάπην σας. Ἡ εὐλογία τοῦ Ἀποστολικοῦ Θρόνου τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ τοῦ Πατριάρχου σας συνοδεύει. Νὰ εἴπητε εἰς τὸν πολυφίλητον Ναυπακτιακὸν λαὸν καὶ εἰς ὅλον τὸν λαὸν τῆς Αἰτωλοακαρνανίας, κ Νομάρχα, καὶ εἰς τὸν λαὸν τῶν Πατρῶν οἱ ἐκεῖθεν προερχόμενοι, ὅτι ἡ ἀγάπη μας καὶ ἡ προσευχή μας σᾶς ἀκολουθοῦν. Νὰ μᾶς ἔλθετε καὶ πάλιν καὶ πολλάκις ὅλοι σας καὶ ἄλλοι πολλοὶ μαζί σας. Ἡ Κωνσταντινούπολις εἶναι πάντοτε ἡ Ἁγία Σιών μας, μᾶς τὸ εἶπε καὶ ὁ Ἅγιος Ναυπάκτου σήμερα τὸ πρωΐ μὲ τὶς ὡραῖες ὁμιλίες του, ἡ πατρικὴ οἰκία ὅσων αἰσθάνονται ὅπως ἐμεῖς, ὅσων αἰσθάνονται μέλη τῆς Οἰκουμενικῆς οἰκογενείας της Ρωμηοσύνης. Σᾶς περιμένομεν, λοιπόν, καὶ ἔχομεν εὐήκοον οὖς, διὰ νὰ ἀκούσωμεν καὶ πάλιν τὰ ὑπέροχα καὶ μελιηδή σας ἀπηχήματα.

Ἀνταποδίδομεν, εὐχαριστοῦμεν καὶ σᾶς ἀγαποῦμεν.

Χριστὸς Ἀνέστη!

Πατριαρχικοί Λόγοι

«Δὲν εἶναι συνήθης ἡ χαρὰ καὶ ἡ συγκίνησις τὴν ὁποίαν αἰσθανόμεθα εὑρισκόμενοι εἰς τὴν ἱστορικὴν καὶ ὡραίαν πόλιν σας, τὴν Καστροπολιτείαν τῆς Ὀζολέας Λοκρίδος, τὸ καμάρι τῆς εὐάνδρου Ρούμελης, τὸν τόπο ὅπου ἡ ἱστορία γεφυρώνεται μὲ τὸν πολιτισμόν... Ἤλθομεν διότι σᾶς ἀγαπῶμεν, διότι εἶστε λαὸς θεοσεβὴς καὶ φιλογενής, διότι πολλὰς ὡραίας σελίδας ἔχει ἐγγράψει ἡ πόλις σᾶς εἰς τὴν ἱστορίαν τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Γένους.

Σᾶς φέρομεν ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολιν τὴν μητρικὴν στοργήν, τὴν ὀλόθυμον εὐχὴν καὶ τὴν ἐγκάρδιον εὐλογίαν τῆς ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας...

Ἀλλὰ σεῖς δὲν ἔχετε ἀνάγκην τειχῶν καὶ λίθων πρὸς προστασίαν. Ἔχετε τὴν Θεομητορικὴν προστασίαν ἀπὸ τὸ ὕψος τῆς Ἀμπελακιώτισσας καὶ τῆς Καβαδιώτισσας. Ἔχετε τὴν εὐλογοῦσαν δεξιὰν τοῦ πολλὴν πρὸς τὸν Θεὸν παρρησίαν ἔχοντος ἁγίου Ἱερομάρτυρος Πολυκάρπου, Ἐπισκόπου Σμύρνης, ἡ ὁποία καθημερινῶς ὑψώνεται ἐνώπιον τοῦ Κυρίου τῶν Δυνάμεων ὑπὲρ ὑμῶν καὶ τῆς πόλεώς σας. Ἔχετε ἀκόμη τὸν ἰσαπόστολον Ἱερομάρτυρα Κοσμᾶν τὸν Αἰτωλόν, ὁ ὁποῖος διαρκῶς πρεσβεύει ὑπὲρ ὑμῶν. Καὶ πολλοὺς ἄλλους οὐρανίους προστάτας ἔχετε. Εὐχόμεθα ὁ μετ’ ἐκείνων σύνδεσμός σας νὰ εἶναι ἀδιάκοπος καὶ αἱ εὐχαί των νὰ λειαίνουν τὴν ὁδὸν τῆς κατὰ Θεὸν πορείας σας.

... 

Εὐχαριστοῦμεν καὶ πάλιν ἀπὸ καρδίας τὸν Ἱερώτατον Ποιμενάρχην τῆς Μητροπόλεως ταύτης διά τε τὴν ἐγκάρδιον ὑποδοχήν, διὰ τοὺς ἀγαθοὺς λόγους τῆς ἀγάπης τοῦ καὶ διὰ τὸν φιλόστοργον κουφισμόν, τὸν ὁποῖον παρέχει εἰς ἡμᾶς, εἰς τὴν ἄρσιν τοῦ σταυροῦ τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας.

...

Εὐλογοῦντες πάντας μετὰ πολλῆς ἀγάπης σᾶς ἀφήνομεν μὲ τὴν προτροπήν: Ἀγαπᾶτε τὸν Θεόν, πορεύεσθε εἰς πάσας τὰ ὁδοὺς Αὐτοῦ, φυλάσσετε τὰς ἐντολὰς Τοῦ καὶ μείνατε προσκεκολλημένοι πάντοτε εἰς Αὐτόν, εἰς τὴν Ἐκκλησίαν Τοῦ καὶ εἰς τὰς ἁγίας μας Παραδόσεις. Ἀμήν».

(Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος, Ναύπακτος 4-11-2008)

Πατριαρχικοί Λόγοι στήν Ρουμανία

Ἀποσπάσματα ἀπὸ τὴν ὁμιλία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου στὴν ἐπίσημη συνεδρίαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Πατριαρχείου Ρουμανίας (28-10-2010), κατὰ τὴν πρόσφατη ἐπίσημη ἐπίσκεψή του στὴν Ρουμανία γιὰ τὸν ἑορτασμὸ τῶν ἐπετείων τῆς Α' Οἰκουμενικῆς Συνόδου καὶ τῆς ἀνακήρυξης τῆς αὐτοκεφαλίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρουμανίας.

* * *

...

Ἡ ἐν Νικαίᾳ τῆς Βιθυνίας ἁγία Α' Οἰκουμενικὴ Σύνοδος, συνεκλήθη, ὡς γνωστόν, διὰ νὰ ἀντιμετωπίση τὴν φρικαλέαν αἵρεσιν καὶ βλασφημίαν τοῦ Ἀρειανισμοῦ. Ἡ περιοχὴ τῆς Βλαχίας εἶχε καὶ αὐτὴ προσβληθῇ ὑπὸ τῆς ἀρειανικὴς λύμης, δύο δὲ ἐπίσκοποι τῆς Βλαχίας, ὁ Οὐρσάκιος καὶ ὁ Οὐάλλης εἶχον προσχωρήσει εἰς τὴν αἵρεσιν καὶ εἶχον καταστῇ λύκοι βαρεῖς ἀντὶ ποιμένων. Ἀλλ’ ὑπῆρχον εὐτυχῶς ἐνταῦθα, ὅπως καὶ εἰς ὅλην τὴν Ἐκκλησίαν, καὶ καλοὶ ποιμένες, ἀγρυπνοῦντες ὑπὲρ τῶν λογικῶν προβάτων τῆς ποίμνης τοῦ Χριστοῦ καὶ ἐχόμενοι στερρῶς τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως. Μεταξὺ τούτων ἦτο καὶ ὁ ἐκ Δακίας Ἐπίσκοπος Θεόφιλος, ὁ ὁποῖος εἶναι εἷς ἐκ τῶν Ἁγίων 318 Θεοφόρων Πατέρων τῆς Α' Οἰκουμενικῆς Συνόδου, συνυπογράψας τὰς ἀποφάσεις αὐτῆς. Ἑπομένως ἡ Ρουμανικὴ Ἐκκλησία ἔχει προσθέτους λόγους διὰ νὰ μιμνήσκεται πανηγυρικῶς τὴν ἀγομένην ἐπέτειον.

Πατριαρχικοί Λόγοι στήν Ρουμανία

Οἱ 318 Πατέρες δὲν ἦσαν ἁπλῶς Ἐπίσκοποι ἢ ἱερωμένοι. Ἦσαν ὄντως Θεοφόροι, εἶχον τὸν Χριστὸν ἐνοικοῦντα εἰς τὴν καρδίαν των καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἐπλήρου τὴν ὕπαρξίν των. Εἶχον ὑπερβῇ τὸ στάδιον τῆς καθάρσεως, εἶχον καθυποτάξει τὰ ψεκτὰ πάθη καὶ εἶχον δεχθῇ τὸν θεῖον φωτισμόν, ὁ ὁποῖος τοὺς ἔδιδε τὴν δυνατότητα διακρίσεως τῆς ἀληθείας ἀπὸ τὸ ψεῦδος, τοῦ φωτὸς ἀπὸ τὸ σκότος, τοῦ θείου θελήματος ἀπὸ τὸ θέλημα τοῦ πονηροῦ. Ἐκοσμοῦντο πλουσίως ἀπὸ τὸν καρπὸν τοῦ Πνεύματος «ἐν πάσῃ ἀγαθωσύνη καὶ δικαιοσύνη καὶ ἀληθεία» (Ἐφεσ. 5: 9). Ἦσαν ἤδη θεόπται! Εἰς τοῦτο ἀκριβῶς διέφερον ἀπὸ τὸν Ἄρειον καὶ ὅλους τοὺς αἱρετικούς, οἱ ὁποῖοι προσεπάθουν νὰ θεολογήσουν χωρὶς τὰς προϋποθέσεις τοῦ προσωπικοῦ ἁγιασμοῦ καὶ οὕτως ἐθαλασσομάχουν εἰς τὸ ἔρεβος τῆς πλάνης, βαττολογοῦντες περὶ τῶν Θείων καὶ μὴ θεολογοῦντες. Ὅταν ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ὡμίλει, ἐξέφερε λόγον Θεοῦ, ὁ ὁποῖος ἐνοικοῦσεν ἐν τῇ καρδία του. Διὰ τοῦτο καὶ τὸ «Ὁμοούσιος» δὲν ἦτο ἐφεύρημα ἰδικόν του, ἀλλὰ πληροφορία ἀσφαλὴς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὅταν ὁ Ἅγιος Σπυρίδων ἐθαυματούργει διὰ τῆς κεράμου, ὁ ἴδιος ὁ Τριαδικὸς Θεὸς ἐνήργει. Ὅταν ὁ Ἅγιος Νικόλαος ἐξίστατο κατὰ τῆς βλασφημίας καὶ σκληρύνσεως τοῦ Ἀρείου μαχητικῶς, ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς ἐχειρίζετο τὸ φραγγέλιον τῆς ἀπαθοῦς ὀργῆς τοῦ Ἐπισκόπου Του. Εἰς τὰ πρόσωπα, λοιπόν, τῶν συγκροτησάντων τὴν ἁγιωτάτην ἐκείνην Σύνοδον Πατέρων, ἔχομεν τὸ διαχρονικὸν ὑπόδειγμα τῆς ἀσφαλοῦς Θεολογίας καὶ τὸ τίμιον ἀρχέτυπον τοῦ γνησίου Πατρὸς καὶ Διδασκάλου.

Ἡ ἁγία Α' Οἰκουμενικὴ Σύνοδος κατήρτισεν, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, τὸ πρῶτον Σύμβολον Πίστεως, τὸ ὁποῖον συνεπλήρωσε μετὰ ταῦτα διὰ τῶν πέντε τελευταίων ἄρθρων ἡ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἁγία Β' Οἰκουμενικὴ Σύνοδος τοῦ 381. Ἀμφότεραι αἱ ἅγιαι Σύνοδοι ὑπηρέτησαν τὴν ἱερωτέραν καὶ ὑψηλοτέραν ὑπόθεσιν εἰς τὴν ζωὴν τῶν Χριστιανῶν, ἡ ὁποία δὲν εἶναι ἄλλη ἀπὸ τὴν ἑνότητα, τὴν ὁμόνοιαν καὶ τὴν εἰρήνην τῆς Ἐκκλησίας. Διὰ τῆς δογματικῆς των ἀποφάνσεως, ἡ ὁποία συνοπτικῶς ἀποκρυσταλλοῦται εἰς τὸ ἱερὸν Σύμβολον, διεζωγράφησαν τὰ «ἐσκαμμένα» τοῦ ὀρθοδόξου πιστεύματος, πᾶσα ὑπέρβασις τῶν ὁποίων θέτει τὸν τολμητίαν ἐκτὸς τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας. Εἰς τὸ Φανάριον, εἰς τὴν παλαιὰν αἴθουσαν συνεδριῶν τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, μεταξὺ ἄλλων εἰκονογραφικῶν θεμάτων, εὑρίσκεται γραμμένον καλλιτεχνικῶς ἐπὶ τῶν τεσσάρων τοίχων τὸ Σύμβολον Νικαίας-Κωνσταντινουπόλεως, ὑποδηλοῦν σαφέστατα ὡς πύρινος κύκλος τὰ ἱερὰ ταῦτα «ἐσκαμμένα», τὰ ὁποῖα οὐδεὶς δύναται νὰ ἀγνοήση ἢ νὰ ὑπερβῇ. Ἤρκεσε, πολὺ ἀργότερον, ἡ προσθήκη εἰς τὸ Σύμβολον μιᾶς καὶ μόνης λέξεως, τοῦ γνωστοῦ Filioque, διὰ νὰ δημιουργηθοῦν νέαι κακοδοξίαι καὶ σχίσματα καὶ αἱρέσεις, αἱ ὁποῖαι κρατοῦν μέχρι σήμερον τὸν Δυτικὸν Χριστιανισμὸν μακρὰν τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολῆς.

Ὡς εὐφυῶς παρετήρησε σύγχρονος Θεολόγος, τὸ Σύμβολον εἶναι μία πνευματικὴ σημαία, καὶ αἱ σημαῖαι ἔχουν ὡς ἀποστολὴν νὰ ἑνώνουν ὁμόδοξα σύνολα ἀνθρώπων κάτω ἀπὸ κοινὰ ἰδεώδη. Εὑρισκόμεθα, λοιπόν, οἱ εὐσεβῶς εἰς Χριστὸν πιστεύοντες ὑπὸ τὴν σημαίαν τοῦ ἱεροῦ Συμβόλου Νικαίας - Κωνσταντινουπόλεως, τὸ ὁποῖον διασαλπίζει ποῖος εἶναι ὁ ζὼν Θεός, ποία ἡ περὶ ἡμᾶς οἰκονομία του, ποῖα ἡ ἀληθὴς Ἐκκλησία καὶ ποία ἡ ἐλπὶς τῶν πιστευόντων. Εἰς παλαιοτέρας ἐποχὰς τὰ ἐκδιδόμενα ὑπὸ τινων Ἐπαρχιῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Πιστοποιητικὰ Βαπτίσεως, ἔφερον τετυπωμένον κυκλοτερῶς ὁλόκληρον τὸ Σύμβολον, ὡς πρόχειρον ὑπόμνησιν τῆς σωζούσης θείας ἀληθείας εἰς τὸν βαπτισθέντα. Τοῦτο τὸ ἀκριβὲς καὶ σωτήριον πίστευμα καλούμεθα καὶ εἰς τὰς παρούσας ἡμέρας ἀφ' ἑνὸς μὲν νὰ διακρατήσωμεν ἀδιαλώβητον καὶ ἀνόθευτον ὡς γράμμα, ἀφ' ἑτέρου δὲ νὰ βιώσωμεν ἐν τῇ καθημερινὴ πράξει ἑπόμενοι τοὶς Θεοφόροις Πατράσι καὶ πᾶσι τοὶς ἀνὰ τοὺς αἰῶνας Ἁγίοις.

***

Πατριαρχικοί Λόγοι στήν Ρουμανία

Ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐπὶ αἰῶνας ὁλοκλήρους περιέθαλπε φιλοστόργως εἰς τοὺς μητρικοὺς κόλπους τῆς τοὺς πιστοὺς τῶν Παραδουναβίων Χωρῶν, ὡς τέκνα αὐτῆς ἐν Κυρίῳ γνήσια καὶ λίαν ἠγαπημένα, σεβομένη πάντοτε τὴν ἐθνικὴν αὐτῶν αὐτοτέλειαν. Καὶ αὐτὰ ἐπίσης ἐπέδειξαν πρὸς αὐτὴν ἀνάλογον ἀγάπην καὶ σεβασμόν, πολλάκις βαστάσαντα μέρος τοῦ σταυροῦ της. Εἰς καιροὺς δυσχειμέρους οὐδέποτε ὤκνησε τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον νὰ σπεύση εἰς βοήθειαν καὶ συμπαράστασιν τῶν Ρουμάνων, ἰδίως ὅταν στοιχεῖα ξένα πρὸς τὴν Ὀρθοδοξίαν ἐνέσκηπτον σπείροντα ζιζάνια πλάνης καὶ ἑτεροδιδασκαλίας καὶ ἀναστατούντα τὰς τοπικὰς Ἐκκλησίας. Τὰ ὀνόματα τῶν ἐν Ἁγίοις προκατόχων ἡμῶν Οἰκουμενικῶν Πατριαρχῶν Νήφωνος τοῦ Β', Κυρίλλου Ἱερομάρτυρος τοῦ Λουκάρεως, Ἀθανασίου Γ' τοῦ Πατελλάρου, ὡς καὶ τοῦ ἀοιδίμου Ἰερεμίου Β' τοῦ Τρανοῦ, ἔχουν ἀρρήκτως συνδεθῇ μὲ τὴν ἐκκλησιαστικὴν ἱστορίαν τῆς Ρουμανίας, μάλιστα δὲ μὲ τὴν στερέωσιν ἐνταῦθα τῆς Ὀρθοδοξίας εἰς ὥρας ἐξάρσεως τῆς οὐνιτικὴς προπαγάνδας τῶν Ἰησουϊτών. Τὴν πρὸς τὸ χριστεπώνυμον πλήρωμα τῶν Παραδουναβίων Χωρῶν ἰδιαιτέραν ἀγάπην καὶ στοργὴν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὑπογραμμίζει πάντοτε ἡ δωρεὰ κατὰ τὸν 17ον αἰῶνα τοῦ ἱεροῦ σκηνώματος τῆς Ὁσίας Παρασκευῆς τῆς ἐξ Ἐπιβατῶν τῆς Θράκης εἰς τὸν Ἡγεμόνα Βασίλε Λούπου τῆς Μολδαβίας, τὸ ὁποῖον ἁγιάζει μέχρι σήμερον τὸ Ἰάσιον. Τὼ 1885, ἐπὶ Μητροπολίτου Οὐγγροβλαχίας Καλλινίκου, ὁ ἀοίδιμος Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Ἰωακεὶμ ὁ Δ' καὶ ἡ περὶ αὐτὸν Ἁγία καὶ Ἱερὰ Σύνοδος, οἰκονομοῦντες τὰ ἐκκλησιαστικὰ πράγματα τῆς Ρουμανίας ἐπὶ τὰ βελτίω, καὶ πρὸς διασφάλισιν τοῦ Ὀρθοδόξου πνεύματος ἀπὸ πάσης πολιτειοκρατικὴς ἐννοίας καὶ ἐπηρείας, μετὰ καὶ τὴν παλαιότερον ἐξενεχθεῖσαν «Διαγνώμην» τοῦ ἀοιδίμου προκατόχου ἡμῶν Σωφρονίου τοῦ Γ', ἀνεκήρυξαν τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Ρουμανίας Αὐτοκέφαλον, ἐκδόντες ἀνάλογον Πατριαρχικὸν καὶ Συνοδικὸν Τόμον, τοῦ Μητροπολίτου Οὐγγροβλαχίας ἀνυψουμένου εἰς Πριμάτον αὐτῆς. Οὕτως ἡ πολυφίλητος θυγάτηρ ἀνεδείχθη πλέον σεβασμία ἀδελφή, τῆς ἴσης ἀπολαύουσα τιμῆς πρὸς τὰς λοιπὰς Ἀγιωτάτας Αὐτοκεφάλους Ἐκκλησίας. Τοῦτο δὲν ἀπέκοψεν ἀσφαλῶς ποτὲ τὸν ὀμφάλιον λῶρον τῆς ἀγάπης καὶ οὐδόλως ἐμείωσε τὸ ἐν Χριστῷ πνευματικὸν καὶ κανονικὸν ἐνδιαφέρον τῆς Κωνσταντινουπόλεως πρὸς τὴν χειραφετηθεῖσαν Ἐκκλησίαν. Εἴμεθα πάντοτε σύσσωμοι καὶ σύναιμοι ἐν Χριστῷ, τῆς αὐτῆς εὐσεβοῦς παραδόσεως καὶ ἱερᾶς κληρονομίας συγκληρονόμοι, «τὴν αὐτὴν ἀγάπην ἔχοντες, σύμψυχοι, τὸ ἕν φρονοῦντες» (Φιλιπ. 2: 2). Ὅταν δὲ ἐπέστη ὁ καιρὸς καὶ τὴν Πατριαρχικὴν ἀξίαν προφρόνως παρεχώρησεν ἡ ποτνία Μήτηρ Ἐκκλησία πρὸς τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Ρουμανίας, συνευδοκουσὼν καὶ τῶν λοιπῶν Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, ἐν ἔτει σωτηρίῳ 1925, ἐπὶ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βασιλείου τοῦ Γ', τοῦ Μητροπολίτου Μύρωνος ἀνυψωθέντος εἰς πρῶτον Πατριάρχην Ρουμανίας. Συμπληρουμένων οὕτως ἐφέτος 125 ἐτῶν ἀπὸ τῆς ἀνακηρύξεως τοῦ Αὐτοκεφάλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρουμανίας καὶ 85 ἐτῶν ἀπὸ τῆς ἀνυψώσεως αὐτῆς εἰς Πατριαρχεῖον, ἀξιοχρέως τιμῶμεν ἀμφοτέρας τὰς εὐτυχεῖς ἐπετείους, ἐν δοξολογίᾳ πολλὴ τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ. Εὐλαβῶς ἀναπολοῦμεν τὰς σεπτὰς μορφὰς τῶν ὑπουργησάντων εἰς τὴν μεγάλην χαρὰν τοῦ πιστοῦ Ρουμανικοῦ λαοῦ ἀοιδίμων Οἰκουμενικῶν Πατριαρχῶν Ἰωακεὶμ τοῦ Δ' καὶ Βασιλείου τοῦ Γ', αἱ μακάριαι ψυχαὶ τῶν ὁποίων ἀναμφιβόλως, ὡς καὶ αἱ ψυχαὶ τῶν ἀοιδίμων Πατριαρχῶν Ρουμανίας Μύρωνος, Νικοδήμου, Ἰουστινιανοῦ, Ἰουστίνου καὶ Θεοκτίστου, συγχαίρουν σήμερον μετὰ πάντων ἡμῶν.

***

... Αἱ ἡμέραι ποὺ ἔρχονται εἰς τὸν παγκόσμιον ὁρίζοντα, ἀνθρωπίνως ὁμιλοῦντες, δὲν προμηνύουν εὐδίαν. Ποικίλαι κρίσεις σοβοῦν ἀπ' ἄκρου εἰς ἄκρον τοῦ κόσμου. Ἡ χριστιανικὴ ἡμῶν μαρτυρία πρὸς τὸν ἄνθρωπον σήμερον, εἶπερ ποτὲ καὶ ἄλλοτε, πρέπει νὰ εἶναι ἐκκλησιοκεντρική, συμπαγής, ἰσχυρά, αὐστηρῶς ἐρεισμένη ἐπὶ τὴν πέτραν τῆς ὀρθοδόξου πνευματικῆς παραδόσεως καὶ ἐμπειρίας, διὰ νὰ εἶναι καὶ πειστική. Τὼ συνδέσμῳ λοιπὸν τῆς ἀγάπης συνδεόμενοι πάντοτε, καλούμεθα νὰ χωρήσωμεν εἰς τὰ πρόσω.

Εἴμεθα βέβαιοι ὅτι τὴν προσδοκίαν αὐτὴν συμμερίζεσθε ἐξ ἴσου καὶ ὑμεῖς ἅπαντες. Τὰς ἁγίας εὐχὰς τοῦ Ὁσίου Δημητρίου τοῦ Νέου, προστάτου τοῦ Βουκουρεστίου, μετὰ τῆς μνήμης τοῦ ὁποίου συνεδέθησαν οἱ ἑορτασμοὶ τῶν εὐτυχῶν ἐπετείων ἐπικαλούμενοι ἐπὶ τὸ πλήρωμα ἀμφοτέρων τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν, δεόμεθα ἐκτενῶς Κυρίου Παντοκράτορος: «Κύριε, Κύριε, ἐπίβλεψον ἐξ ουρανοῦ καὶ ἴδε, καὶ ἐπίσκεψαι τὴν ἄμπελον τῆς κατὰ Ρουμανίαν Ἐκκλησίας, καὶ κατάρτισαι αὐτήν, ἥν ἐφύτευσεν ἡ δεξιά Σου»!

Ποιμαντορικη Ἐγκύκλιος: Ὁ Οἰκουμενικος Πατριάρχης στὴν Ναυπακτο

Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί,

Μετὰ ἀπὸ λίγες ἡμέρες καὶ συγκεκριμένα τὴν Τρίτη 4 Νοεμβρίου θὰ ὑποδεχθοῦμε στὴν Ναύπακτο, τὴν ἕδρα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου, τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη Κύριο Βαρθολομαῖο μὲ τὴν συνοδεία του, ἐρχόμενον ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη διὰ τῶν Πατρῶν καὶ συνοδευόμενον ἀπὸ τὸν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμο.

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης στὴν Ναύπακτο

Εἶναι μιὰ μεγάλη τιμὴ γιὰ τὴν πόλη καὶ τὴν Μητρόπολή μας, διότι σπανίως πέρασε ἀπὸ τὰ μέρη μας Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης. Διασώζεται μόνον μιὰ πληροφορία ὅτι τὸ 1550 διῆλθε ἀπὸ τὴν περιοχή μας ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Διονύσιος ὁ Β', ἀλλὰ δὲν γνωρίζουμε ἂν ἔγινε ἐπίσημη ὑποδοχὴ καὶ Δοξολογία στὸν Μητροπολιτικὸ Ναό.

Ἡ ἔλευση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου στὴν Ναύπακτο εἶναι ἕνα μεγάλο ἐκκλησιαστικὸ γεγονὸς γιὰ τέσσερεις βασικοὺς λόγους.

Ὁ πρῶτος λόγος εἶναι τὸ ὅτι ἀπὸ τοὺς ἱεροὺς Κανόνας, ἐκτὸς τοῦ ὅτι διοικεῖ καὶ ποιμαίνει τὶς Ἐκκλησίες τῆς «Ἀσιανῆς»-Μικράς Ἀσίας, «Ποντικῆς»- Πόντου καὶ τῆς «Θρακικῆς»-Θράκης, συγχρόνως ποιμαίνει καὶ διοικεῖ τὶς Μητροπόλεις του ποὺ ἐπεκτείνονται σὲ ὅλη τὴν Οἰκουμένη, ἤτοι τὴν Βόρεια καὶ Νότια Ἀμερική, Καναδᾶ, Εὐρώπη, Ἀνατολικὴ Ἀσία, Αὐστραλία, Νέα Ζηλανδία. Τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο εἶναι ἕνα ἀνοικτὸ παράθυρο ποὺ βλέπει ὅλο τὸν κόσμο, ἀντιμετωπίζει τὰ προβλήματα τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου καὶ γνωρίζει τὶς συνθῆκες τῶν ὀρθοδόξων Χριστιανῶν ποὺ ζοῦν σὲ ὅλα τὰ μήκη καὶ τὰ πλάτη τῆς γῆς. Εἶναι μιὰ μεγάλη πνευματικὴ καὶ ἐκκλησιαστικὴ δύναμη στὴν Οἰκουμένη καὶ ἐπιτελεῖ ἕνα σπουδαῖο, ἐκκλησιαστικὸ καὶ πνευματικὸ ἔργο, εἶναι ζωντανὴ ἔκφραση τῆς οἰκουμενικότητος τοῦ Ἑλληνισμοῦ.

Ὁ δεύτερος λόγος ἀναφέρεται στὸν θεσμὸ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὡς πρωτόθρονης Ἐκκλησίας στὸ ἱεραρχικὸ πολίτευμα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ὁ θρόνος τῆς Κωνσταντινουπόλεως καθιερώθηκε ἀπὸ τίς: Δεύτερη (Β'), Τέταρτη (Δ') καὶ Πενθέκτη (Ε+ΣΤ') Οἰκουμενικὲς Συνόδους ὡς πρωτόθρονης στὸ σύστημα διοικήσεως τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Εἶναι γνωστὸν ὅτι στὰ ὅρια τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου συνῆλθαν ὅλες οἱ Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι ποὺ καθόρισαν τὴν Ὀρθόδοξη πίστη καὶ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας.

Ἔπειτα, ὡς πρωτόθρονη Ἐκκλησία τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἔχει μεγάλη ἀποστολή, γιατί προεδρεύει στὶς Συνάξεις ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Πατριαρχείων καὶ Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, εἶναι ἐγγυητὴς τῆς ἑνότητος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας στὴν πίστη καὶ στὴν κανονικότητα καὶ συντονίζει τὶς σχέσεις μεταξὺ τῶν Αὐτοκεφάλων καὶ Αὐτονόμων Ἐκκλησιῶν, ἀναλαμβάνει πρωτοβουλίες γιὰ τὴν ἐπίλυση διαφόρων ἐκκλησιαστικῶν προβλημάτων ποὺ ἀνακύπτουν στὶς ἐπὶ μέρους Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, καθορίζει τὸν τρόπο τῶν Διαλόγων μὲ τὶς ἄλλες Χριστιανικὲς Ὁμολογίες καὶ τὰ Θρησκεύματα καὶ λοιπά.

Ὁ τρίτος λόγος γιὰ τὸν ὁποῖον χαρακτηρίζουμε μεγάλο ἐκκλησιαστικὸ γεγονὸς τὴν ἔλευση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου στὴν Ναύπακτο εἶναι ὅτι ἕδρα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου εἶναι ἡ Κωνσταντινούπολη, ποὺ ὀνομάζεται καὶ Νέα Ρώμη, γιατί ἦταν πρωτεύουσα τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας, αὐτὸ ποὺ σήμερα ὀνομάζουμε Βυζάντιο. Ἀλλὰ καὶ μετὰ τὴν Ἅλωσὴ τῆς ἡ Κωνσταντινούπολη ἐξακολουθεῖ νὰ εἶναι ἡ πρωτεύουσα τῆς πονεμένης Ρωμηοσύνης, μιὰ μαρτυρική, δοξασμένη καὶ πονεμένη πόλη. Ποιός ἀπὸ μᾶς δὲν ἀγάπησε τὴν Κωνσταντινούπολη καὶ δὲν τὴν ἔχει τοποθετήσει στὸν μῦθο καὶ τὶς παραδόσεις, ἀλλὰ καὶ τοὺς θρύλους τοῦ Γένους μας. Ὅταν ἐπισκέπτεται κανεὶς σήμερα τὴν Κωνσταντινούπολη καὶ τὸ πνευματικό της σύμβολο, ποὺ εἶναι ὁ Ἱερὸς Ναὸς τῆς Ἁγίας Σοφίας, συγκινεῖται βαθύτατα. Ἐκεῖ λοιπόν, στὴν πρωτεύουσα τοῦ Γένους μας, τῶν παραδόσεών μας, παραμένουν ὁ Πατριάρχης, οἱ Ἐπίσκοποι καὶ οἱ Κληρικοὶ καὶ φυλάσσουν πνευματικὲς Θερμοπύλες.

Ὁ τέταρτος λόγος τοῦ σημαντικοῦ αὐτοῦ γεγονότος εἶναι ἡ προσωπικότητα τοῦ σημερινοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Κυρίου Βαρθολομαίου, ὁ ὁποῖος ἔχει λάβει πολλὰ χαρίσματα ἀπὸ τὸν Θεό, διαπνέεται ἀπὸ τὶς παραδόσεις τοῦ Γένους μας καὶ εἶναι συνεχιστὴς τοῦ ἔργου μεγάλων Πατριαρχῶν. Πρόκειται γιὰ μιὰ ἰσχυρὴ προσωπικότητα, μὲ ὅραμα καὶ πολλὲς δυνάμεις, ποὺ περιοδεύει ὅλο τὸν κόσμο, εἰσέρχεται στὰ μεγάλα κέντρα λήψεων ἀποφάσεων τῆς ἐποχῆς μας, προσφέροντας τὸν κατάλληλο κάθε φορὰ λόγο καὶ ἀγωνιζόμενος γιὰ τὴν διατήρηση αὐτοῦ τοῦ εὐλογημένου θεσμοῦ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Οἱ λόγοι ποὺ ἐκφωνεῖ σὲ κάθε περίπτωση κινοῦνται σὲ τρεὶς ἄξονες, ἤτοι τὴν διατήρηση καὶ στερέωση τοῦ θεσμοῦ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τὴν προβολὴ τῆς ἀξίας τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου καὶ τὸν ἀγῶνα γιὰ τὴν βελτίωση τῶν περιβαλλοντολογικῶν συνθηκῶν. Πρόσφατα δὲ στὸ Ἅγιον Ὅρος μὲ τὶς ἀντιφωνήσεις τοῦ στὰ διάφορα Μοναστήρια ἔδωσε ὁμολογία Ὀρθοδόξου πίστεως.

Καὶ οἱ τέσσερεις αὐτοὶ λόγοι (Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, Πρωτόθρονη Ἐκκλησία, Κωνσταντινούπολη, Πατριάρχης Βαρθολομαῖος) μᾶς κάνουν νὰ αἰσθανόμαστε μεγάλη τιμὴ ποὺ ὑπάρχει αὐτὸς ὁ εὐλογημένος θεσμὸς τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὁ ὁποῖος καθιερώθηκε ἀπὸ Οἰκουμενικὲς Συνόδους καὶ ἐξαγιάσθηκε ἀπὸ τοὺς ἱδρῶτες τῆς ἀσκήσεως καὶ τὰ αἵματα τῶν Μαρτύρων καὶ Ὁμολογητῶν τῆς πίστεως, τῶν μακαρίων Πατέρων, Πατριαρχῶν, Ἐπισκόπων καὶ Χριστιανῶν, ποὺ ἀνδρώθηκαν καὶ ἔζησαν στὰ κανονικὰ ὅρια τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.

Μέσα στὸ πλαίσιο αὐτὸ πρέπει νὰ δοῦμε τὴν ἔλευση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη στὴν Ναύπακτο –μιὰ ἱστορικὴ Ἐπισκοπὴ καὶ Μητρόπολη ἀπὸ τὸν 4ο αἰῶνα καὶ ἑξῆς– καὶ τὴν παρουσία μας στὴν ὑποδοχὴ καὶ τὴν Δοξολογία ποὺ θὰ ἀκολουθήσει. Πρέπει νὰ ἀποδώσουμε τὴν ὀφειλόμενη τιμὴ καὶ τὸν ἀπαραίτητο σεβασμὸ καὶ στὸν θεσμὸ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ στὰ πρόσωπα τὰ ὁποῖα ἀγωνίζονται νὰ διατηρήσουν ὅσα παρέλαβαν ἀπὸ τοὺς προκατόχους τους. Τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο εἶναι αὐτὸ ποὺ μᾶς ἔμεινε ἀπὸ τὴν παλαιὰ δόξα τῆς Ρωμαϊκῆς Χριστιανικῆς Αὐτοκρατορίας, τοῦ εὐλογημένου Βυζαντίου μὲ τὴν παγκόσμια ἀκτινοβολία. Βλέποντας τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη νὰ προεδρεύη ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν διακρίνουμε τὴν ἐναπομείνασα δόξα τοῦ Βυζαντίου.

Ἡ ὑποδοχὴ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη καὶ τῆς Συνοδείας του στὴν ὁποῖα θὰ συμμετέχη καὶ ὁ Ναυπάκτιος, κατὰ τὴν καταγωγή, Μητροπολίτης Ἱσπανίας καὶ Πορτογαλίας κ. Πολύκαρπος θὰ γίνη τὴν Τρίτη 4 Νοεμβρίου καὶ ὥρα 12 μεσημβρινὴ στὴν πλατεῖα Λιμανιοῦ τῆς πόλεως μπροστὰ ἀπὸ τὸ Ἐπισκοπεῖο καὶ στὴν συνέχεια θὰ σχηματισθῇ πομπὴ πρὸς τὸν Μητροπολιτικὸ Ναὸ Ναυπάκτου ὅπου καὶ θὰ ψαλῇ πανηγυρικὴ Δοξολογία. Ὡς Μητροπολίτης τῆς ἱστορικῆς αὐτῆς Μητροπόλεως σᾶς καλῶ ὅλους στὴν τελετὴ τῆς ὑποδοχῆς γιὰ νὰ γίνουμε μέτοχοι αὐτῆς τῆς μεγάλης χαρᾶς.

Μὲ πατρικὲς εὐχές

Ὁ Μητροπολιτης

Ὁ Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

 

Πρόγραμμα Ὑποδοχῆς τῆς Α.Θ.Π. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου στὴν Ναύπακτο - Τρίτη 4 Νοεμβρίου 2008

  • 11.45 π.μ. Ὑποδοχὴ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου στὰ ὅρια τοῦ Νομοῦ, στὰ διόδια τῆς Γέφυρας «Χαριλάου Τρικούπη» (Ρίου-Αντιρρίου), ὑπὸ τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱεροθέου, τοῦ Νομάρχου Αἰτωλοακαρνανίας κ. Εὐθυμίου Σώκου, τοῦ Δημάρχου Ἀντιρρίου κ. Γεωργίου Κολοβοῦ, τοῦ Προσωπικοῦ τῆς «Γέφυρας».
  • 12.00 μέσ. Ἄφιξη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου στὴν Ναύπακτο καὶ πάνδημη ὑποδοχὴ στὴν πλατεῖα Λιμένος. Προσφώνηση ὑπὸ τοῦ Δημάρχου Ναυπάκτου κ. Ἀθανασίου Παπαθανάση. Ἀπόδοση τῆς ὑψίστης τιμῆς τοῦ Δήμου πρὸς τὸν Παναγιώτατο. Ἀντιφώνηση τοῦ Πατριάρχου.
  • 12.30 μ.μ. Μετάβαση ἐν πομπῇ στὸν Ἱερὸ Μητροπολιτικὸ Ναὸ Ἁγίου Δημητρίου. Δοξολογία. Προσφώνηση ὑπὸ τοῦ Μητροπολίτου κ. Ἱεροθέου, ὑπὸ τοῦ Νομάρχου κ. Εὐθυμίου Σώκου. Ὁμιλία τοῦ Παναγιωτάτου.
  • 1.30 μ.μ. Μετάβαση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου καὶ τῆς Συνοδείας του στὸ Μητροπολιτικὸ Οἴκημα.
  • 2.00 μ.μ. Ἐπίσημο Γεῦμα. Κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ γεύματος θὰ ἀποδώση τραγούδια ἡ Μικτὴ Χορωδία Ναυπάκτου.
  • 3.30 μ.μ. Ἀναχώρηση Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου καὶ τῆς Συνοδείας του.

Πρόταση Μητροπολίτου Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου γιὰ τὴν ἁγιοκατάταξη Ὁσίου Παϊσίου.

Ἱερὰ Μητρόπολις Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου

Ἀριθ. Πρωτ.  437

Ἐν Ναυπάκτῳ τῇ 30ῃ Ἰουλίου 2004

Τῇ Αὐτοῦ Θειοτάτῃ Παναγιότητι
τῷ Ἀρχιεπισκόπῳ Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης
καί Οἰκουμενικῷ Πατριάρχῃ
Κυρίῳ Κυρίῳ Βαρθολομαίῳ
εἰς Βασιλεύουσαν

Παναγιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα,

Δημιουργηθείς ὁ ἄνθρωπος κατ' εἰκόνα Θεοῦ καί καθ' ὁμοίωσιν Αὐτοῦ φέρεται ἐπί τήν τελειότητα, ἐπεί τό κατ' εἰκόνα δυνάμει ὁμοίωσίς ἐστι καί τό καθ᾿ ὁμοίωσιν ἐνεργείᾳ κατ΄ εἰκόνα ἐστί. Ἡ μόνη ἀληθής αὕτη ἐξέλιξις τοῦ ἀνθρώπου, ἐκ τοῦ κατ' εἰκόνα ἄρχεται καί εἰς τό καθ' ὁμοίωσιν, ἄλλως πως κατά Χάριν θέωσιν, ἀεικινήτως καί ἀενάως καταλήγει, ὡς «ἀεικίνητος στάσις» καί «στάσιμος κίνησις».

Ὁ τά θεῖα σαφῶν ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής ἀναλύει θεολογικῶς: «Τάς μέν ἐκζητικάς τε καί ἐξερευνητικάς τῶν θείων δυνάμεις οὐσιωδῶς ἔχει καταβεβλημένας αὐτῇ παρά τοῦ κτίσαντος, κατ᾿ αὐτήν τήν εἰς τό εἶναι πάροδον, ἡ τῶν ἀνθρώπων φύσις, τάς δέ τῶν θείων ἀποκαλύψεις κατά χάριν ἡ τοῦ Παναγίου Πνεύματος ἐπιφοιτῶσα ποιεῖται δύναμις».

Ἕνεκεν τούτου τό Πνεῦμα τό Ἅγιον ἐν τῇ Παλαιᾷ Διαθήκῃ παραγγέλλει τοῖς ἀγαπῶσι τήν ἀνάπτυξιν τῆς θεοειδοῦς αὐτῶν κατασκευῆς καί τήν ἀνεύρεσιν τοῦ κεκρυμμένου ἐν αὐτοῖς θησαυροῦ, ἤγουν τῆς οὐτωσί λεγομένης ὑποστατικῆς ἀρχῆς, καί «ἠγαπηκόσι τήν ἐπιφάνειαν» τῆς δόξης τοῦ Μεγάλου Θεοῦ (Α΄ Τιμ. δ’, 8), «Ἅγιοι ἔσεσθε, ὅτι ἐγώ ἅγιος, Κύριος ὁ Θεός ὑμῶν» (Λευϊτ. ιθ’, 2). Καί ὁ πρωτοκορυφαῖος Ἀπόστολος Πέτρος, ἡ πέτρα τῆς πίστεως, παραγγέλλει τοῖς Χριστιανοῖς: «κατά τόν καλέσαντα ὑμᾶς ἅγιον καί αὐτοί ἅγιοι ἐν πάσῃ ἀναστροφῇ γενήθητε, διότι γέγραπται• ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγώ ἅγιός εἰμι» (Α’ Πέτρου α’, 15-16).

Ἡ πρόταση τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου γιὰ τὴν ἁγιοκατάταξη τοῦ Ὁσἰου Παϊσίου.Ἀληθινόν καί οὐχί μυστικόν Σῶμα τοῦ Χριστοῦ ἡ Ἐκκλησία ἐστίν, κεφαλή δέ αὐτῆς ὁ Χριστός ἐστιν, καί οἱ ἅγιοι, οἱ ἑνωθέντες μετ᾿ Αὐτοῦ πράξει καί γνώσει καί πίστει καί θεωρίᾳ, μέλη τίμια τοῦ Σώματος Αὐτοῦ εἰσι, διό καί ὀνομάζονται ἅγιοι «διά τόν ἅγιον οὗ μετέχουσι». Οὐκ ἔστι κεφαλή χωρίς τοῦ σώματος καί οὐκ ἔστι σῶμα χωρίς τῆς κεφαλῆς. Κατά τόν μέγαν τῶν Ἐθνῶν Ἀπόστολον Παῦλον «καί αὐτόν ἔδωκε κεφαλήν ὑπέρ πάντα τῇ ἐκκλησίᾳ, ἥτις ἐστί τό σῶμα αὐτοῦ, τό πλήρωμα τοῦ τά πάντα ἐν πᾶσι πληρουμένου» (Ἐφ. α’, 22-23), καί κατά τόν ἅγιον Συμεών τοὐπίκλην Θεολόγον «ἕν σῶμα πάντες εἶναι μετά Χριστοῦ ὀφείλουσιν οἱ ἀπ᾿ αἰῶνος ἅγιοι».

Ἐν τοῖς ἁγίοις τοῖς ἐν τῇ γῇ ἀναπαύεται ὁ Κύριος, οὗτοι δίκαιοί εἰσιν καί ἀγαλλιῶνται, εὐθεῖς τῇ καρδίᾳ εἰσίν καί αἰνοῦσι τόν Θεόν, κατά τόν μέγαν προφητάνακτα «ἀγαλλιᾶσθε, δίκαιοι, ἐν Κυρίῳ• τοῖς εὐθέσι πρέπει αἴνεσις» (Ψαλ. λβ’, 1), διό καί θεωροῦνται καί λέγονται «ἐπίγειοι ἄγγελοι, οὐράνιοι ἄνθρωποι». «Καί εἰ καί ἐπαναπαύεται Θεός ἐν τοῖς ἁγίοις, ἀλλ᾿ ἐν Θεῷ οἱ ἅγιοι ζῶσί τε καί κινοῦνται, βαδίζοντες ἐν τῷ Φωτί ὥσπερ ἐπί ἐδάφους», ὡς ὁ ἐν ἁγίοις Πατήρ ἡμῶν Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος ἔφη. Κατά τόν ἕτερον δέ τῆς Ἐκκλησίας Θεολόγον, ἤγουν τόν ἅγιον Γρηγόριον, Ἀρχιεπίσκοπον Κωνσταντινουπόλεως, «οὐδέν ὅλως Θεοῦ, ἤ ὀλίγον, ἐν ἡμῖν αὐτοῖς φέροντες, ἀλλ᾿ ὅλοι θεοειδεῖς, ὅλου Θεοῦ χωρητικοί καί μόνου. Τοῦτο γάρ ἡ τελείωσις, πρός ἥν σπεύδομεν» καί ἥν οἱ ἅγιοι ἐπέτυχον Χάριτι Θεοῦ.

Οἱ μεμαρτυρημένοι ἅγιοι ἔλαβον τό χρῖσμα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τέλειοι Χριστιανοί ἐκ τούτου ὀνομασθέντες, καί οὕτω κεχρισμένοι Προφῆται ἀπεδείχθησαν ἐν λόγοις καί ἔργοις, ἐν διδαχαῖς καί θαύμασιν. Ὁ πολύς τά θεῖα ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος φησίν: «Ὥσπερ γάρ ἐπί τῶν προφητῶν τό χρῖσμα ἦν ὅλων τιμιώτερον, ἐπειδή εἰς βασιλεῖς καί προφήτας ἐχρίοντο, οὕτω νῦν οἱ πνευματικοί τό ἐπουράνιον χρῖσμα χριόμενοι γίνονται Χριστοί κατά Χάριν, ὥστε εἶναι αὐτούς βασιλεῖς καί προφήτας ἐπουρανίων μυστηρίων. Οὗτοί εἰσιν καί υἱοί καί κύριοι καί Θεοί, δεδεμένοι, ἠχμαλωτισμένοι, βεβυθισμένοι, ἐσταυρωμένοι, ἀφιερωμένοι». Οὗτοι, κατά τόν αὐτόν ἅγιον Πατέρα, «υἱοί εἰσιν τοῦ φωτός καί τῆς διακονίας τῆς Καινῆς Διαθήκης ἐν τῷ Πνεύματι τῷ ἁγίῳ, οὗτοι παρά ἀνθρώπων οὐδέν μανθάνουσι• θεοδίδακτοι γάρ εἰσίν. Αὐτή γάρ ἡ χάρις ἐπιγράφει ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν τούς νόμους τοῦ Πνεύματος». Διό καί οἱ Χριστιανοί πληροφορίαν ἔχουσι τῶν λόγων τοῦ Θεοῦ οὐ μόνον ἐκ τῶν Γραφῶν, ἀλλά καί ἐκ τῶν θεουμένων ἀνδρῶν καί γυναικῶν, διότι «καί εἰς πλάκας τῆς καρδίας ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἐγγράφει τούς νόμους τοῦ Πνεύματος καί τά ἐπουράνια μυστήρια». Καί τοῦτο κατάδηλόν ἐστι τοῖς πᾶσι, ἐπεί κατά τόν λόγον τοῦ τῆς Κλίμακος ἁγίου Ἰωάννου «ὥσπερ ὁ ἀρώματα βαστάζων ἐλέγχεται ὑπό τῆς ὀσμῆς καί μή θέλων, οὕτως ὁ πνεῦμα Κυρίου ἔχων, ἐκ τῶν ἑαυτοῦ λόγων γνωρίζεται, καί τῆς ταπεινώσεως».

Ἡ πρόταση τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου γιὰ τὴν ἁγιοκατάταξη τοῦ Ὁσἰου Παϊσίου.Ὁ μέγας τῆς Δαμασκοῦ ἅγιος Ἰωάννης, γράφων περί τῶν ἁγίων, ὀρθοδόξως διδάσκει: «Τιμητέον τούς ἁγίους ὡς φίλους Χριστοῦ, ὡς τέκνα καί κληρονόμους Θεοῦ». «Οἱ ἅγιοι θεοί τε καί κύριοι καί βασιλεῖς... οὐ φύσει, ἀλλ᾿ ὡς τῶν παθῶν βασιλεύσαντας καί κυριεύσαντας καί τήν τῆς θείας εἰκόνος ὁμοίωσιν, καθ᾿ ἥν καί γεγένηνται ἀπαραχάρακτον φυλάξαντας (βασιλεύς γάρ λέγεται καί ἡ τοῦ βασιλέως εἰκών) καί ἑνωθέντας Θεῷ κατά προαίρεσιν καί τοῦτον δεξαμένους, ἔνοικον καί τῇ τοῦτου μεθέξει γεγονότας χάριτι, ὅπερ αὐτός ἐστι φύσει». Καί ἐρωτᾶ: «Πῶς οὖν οὐ τιμητέον τούς θεράποντας καί φίλους καί υἱούς τοῦ Θεοῦ χρηματίσαντας;». Οἱ ἅγιοι «ταμιεῖα Θεοῦ καί καθαρά γεγόνασι καταγώγια», μετέχουσι τοῦ φωτός τῆς ὄντως ζωῆς, τοῦ φωτός τοῦ Θεοῦ, «τοῦ φωτίζοντος πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τόν κόσμον», διότι «ζωή ἐστιν ὁ Θεός καί φῶς καί οἱ ἐν χειρί Θεοῦ ὄντες ἐν ζωῇ καί φωτί ὑπάρχουσιν». Τούτων οὕτως ἐχόντων «πῶς οὖν οὐ τιμητέον τούς ἐμψύχους ναούς τοῦ Θεοῦ, τά ἔμψυχα τοῦ Θεοῦ σκηνώματα;».

Ἡ ἐνοικοῦσα ἐν τοῖς ἁγίοις Χάρις καί ἐνέργεια τοῦ ἐν Τριάδι ἁγίου Θεοῦ μαρτυρεῖ περί τούτων διά λόγων καί σημείων, διά τῶν πνευματικῶν ἀλλοιώσεων τῶν ψυχῶν τε καί σωμάτων καί εἶτα διά τῶν ἐνεργουμένων θαυμάτων. Διά γάρ τῶν ἁγίων, ὡς κατοικητηρίων ὄντων τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, «δαίμονες ἀπελαύνονται, ἀσθενεῖς θεραπεύονται, τυφλοί ἀναβλέπουσι, λεπροί καθαίρονται, πειρασμοί καί ἀνίαι λύονται, πᾶσα δόσις ἀγαθή ἐκ τοῦ Πατρός τῶν φώτων δι᾿ αὐτῶν τοῖς ἀδιστάκτῳ πίστει αἰτοῦσι κάτεισι», κατά τόν τῆς Δαμασκοῦ ἅγιον Ἰωάννην. Διό καί οἱ Χριστιανοί ἐγείρουσιν ναούς ἐπ᾿ ὀνόματι αὐτῶν, γεραίρουσιν τάς μνήμας αὐτῶν, εὐφραινόμενοι πνευματικῶς, ὑψώνουσι στήλας καί εἰκόνας, ἵνα καί αὐτοί ὁρῶντες ταῦτα γένωνται «ἔμψυχαι στῆλαι καί εἰκόνες αὐτῶν τῇ τῶν ἀρετῶν μιμήσει».

Πάντα ταῦτά ἐν γνώσει εἰσί τοῖς ἀκολουθοῦσιν τήν διδασκαλίαν τῶν θεοφόρων Πατέρων καί μετέχουσιν τοῦ τῆς Ἐκκλησίας φρονήματος, τοῖς ζῶσιν καί πολιτευομένοις «κατά τάς τῶν ἁγίων θεοπνεύστους θεολογίας καί τό τῆς Ἐκκλησίας εὐσεβές φρόνημα». Ἴσασιν γάρ οἱ μεμυημένοι ὅτι οὐκ ἀπέλιπεν ἡ Χάρις ἐνεργεῖν τά μυστήρια αὐτῆς καί ἀναδεικνύειν καθ΄ ἑκάστην γενεάν τούς φίλους καί ἀδελφούς τοῦ Χριστοῦ, τούς μετέχοντας τῆς ἁγιότητος Αὐτοῦ καί συνδεδεμένους μετά τῆς ἁγίας Κεφαλῆς τῆς Ἐκκλησίας, ἤγουν τοῦ Χριστοῦ.

Κατά τόν νέον τῆς θεολογίας ἐπώνυμον ἅγιον Συμεών «γεγόνασιν τοιοῦτοι καί μέχρι τοῦ νῦν γίνονται, οὐ λέγω μετά θάνατον μόνον, ἀλλά καί ἔτι ἐν τῷ παρόντι βίῳ διάγοντες, πᾶσα μέν τοῦτο θεόπνευστος διδάσκει Γραφή, πάντες δέ τοῦτο συμμαρτυροῦσι διά τῆς αὐτῶν πολιτείας οἱ ἅγιοι». Ἡ Ἐκκλησία, ὡς Σῶμα Χριστοῦ καί κοινωνία θεώσεως, οὔτε ὅλως ἀπηρτίσθη οὔτε ὁ ἄνω κόσμος ἐπληρώθη, ἀλλ᾿ ἀναμένει καί ἕτερα μέλη αὐτῆς, κατά τόν λόγον τοῦ Χριστοῦ εἰρηκότος: «καί ἄλλα πρόβατα ἔχω, ἅ οὐκ ἔστιν ἐκ τῆς αὐλῆς ταύτης• κἀκεῖνά με δεῖ ἀγαγεῖν, καί τῆς φωνῆς μου ἀκούσουσι, καί γενήσεται μία ποίμνη, εἷς ποιμήν» (Ἰω. ι’, 16). Κατά τόν ἅγιον Συμεών τόν νέον Θεολόγον «ἐπεί δέ σῶμα Χριστοῦ καί νύμφη Χριστοῦ καί κόσμος ὁ ἄνω καί ναός Θεοῦ ἡ ἐκκλησία ἐστί, τά δέ μέλη τοῦ σώματος αὐτοῦ οἱ ἅγιοι καθεστήκασιν πάντες, οὔπω δέ οἱ πάντες παρήχθησαν ἤ εὐηρέστησαν, οὐδέ τό σῶμα δηλονότι ὁλόκληρόν ἐστι τοῦ Χριστοῦ, οὔτε ὁ ἄνω κόσμος πεπλήρωται, αὐτός οὗτος τῆς τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησίας φημί». Ἄλλως τε οἱ ἅγιοι, ζῶντες ἐν ταπεινότητι βίου, κρύπτουσιν ἑαυτούς, διότι κατά τόν τήν γλῶτταν χρυσορρήμονα ἅγιον Ἰωάννην «πάντων ὄντες μείζους, πάντων μᾶλλον ἑαυτούς ἐταπείνουν». Ἀλλ᾿ ὅμως ὁ Θεός, κατά τόν αὐτόν θεοφόρον Πατέρα, «διά τοῦτο κρυπτομένους φανεροῖ τούς ἁγίους αὐτοῦ, ἵνα οἱ μέν ζηλῶσι τούτους, οἱ δέ ἀναπολόγητοι γένωνται».

Αὕτη ἡ πίστις τῆς Ἐκκλησίας ἐστί περί τῆς ὑπάρξεως ἁγίων ζώντων καί κινουμένων ἐν μέσῳ ἡμῶν, ὥστε οἱ λέγοντες τἀναντία αἵρεσιν κηρύσσουσιν καί αἱρετικοί καλοῦνται. Ὁ πολύς τά θεῖα Συμεών ὁ νέος Θεολόγος φησίν: «Καί ἐκείνους ὀνομάζω αἱρετικούς τούς λέγοντας μή εἶναί τινα ἐν τοῖς καθ᾿ ἡμᾶς χρόνοις καί ἐν μέσῳ ἡμῶν τόν δυνάμενον φυλάξαι τάς εὐαγγελικάς ἐντολάς καί κατά τούς ἁγίους γενέσθαι πατέρας».

Ἡ πρόταση τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου γιὰ τὴν ἁγιοκατάταξη τοῦ Ὁσἰου Παϊσίου.Τοιαύτην γνῶσιν ἔχων ὁ θεῖος οὗτος Πατήρ καί ἀναφερόμενος εἰς τόν πνευματικόν αὐτοῦ πατέρα, Συμεών τόν Εὐλαβῆ, οὗ τήν θεοειδῆ ζωήν ἑώρακεν τοῖς ἰδίοις αὐτοῦ ὀφθαλμοῖς καί τούς λόγους αὐτοῦ ἤκουσεν τοῖς ἰδίοις αὐτοῦ ὠσίν καί αἱ χεῖρες αὐτοῦ ἔψαυσαν, φησί: «οἷον νῦν καί τόν ἅγιον πατέρα ἡμῶν ἔγνωμεν τόν Στουδιώτην, ἐν τῇ καθ᾿ ἡμᾶς γενόμενον γενεᾷ, καί οὐ μόνον αὐτόν, ἀλλά καί τινάς ἄλλους τῶν αὐτοῦ μαθητῶν, διά τῶν αὐτοῦ δεήσεων καί εὐχῶν, ἀφάτῳ φιλανθρωπίᾳ τοῦ ὑπεραγάθου Θεοῦ τό τοιοῦτο καταξιωθέντας, ὡς ἔφην, καλοῦ». Ὁμιλῶν περί τοῦ πνευματικοῦ αὐτοῦ πατρός, τοῦ Συμεών τοῦ Εὐλαβοῦς, λέγει: «Ἐκοπίασεν ὁ μακάριος πατήρ ἡμῶν καί ἅγιος Συμεών, ὡς πολλούς τῶν πάλαι ἁγίων πατέρων ὑπερβαλέσθαι, θλίψεις δέ καί πειρασμούς τοσούτους ὑπέμεινε, ὡς ἐξισωθῆναι πολλοῖς τῶν περιφανεστέρων ἐν μάρτυσι. Διά ταῦτα οὖν ἐδοξάσθη ἀπό τοῦ Θεοῦ καί ἐγένετο ἀπαθής καί ἅγιος, λαβών ἐν ἑαυτῷ ὅλον, ὡς εἰπεῖν, τόν Παράκλητον...».

Παναγιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα,

Τοιοῦτον ἅγιον ἐγνώκαμεν ἐν ταῖς ἡμέραις ἡμῶν, ἐν αἷς πολλοί ψευδοπροφῆται ἠγέρθησαν ἐξ ἀνατολῶν καί δυσμῶν καί πλανῶσιν πολλούς, καί δή ἐκλεκτούς, κατά τά μέτρα τοῦ κόσμου τούτου, «καί διά τό πληθυνθῆναι τήν ἀνομίαν» ἐψύγη «ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν», κατά τόν λόγον τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ (Ματθ. κδ’, 11-12) καί οὕτω μαρτυροῦμεν περί αὐτοῦ.

Ὁ λόγος ἡμῶν περί τοῦ ἐκ κοιλίας μητρός αὐτοῦ εὐλογηθέντος ὑπό μακαρίου ἀνδρός, τοῦ ὁσίου Πατρός ἡμῶν Ἀρσενίου, λέγω, τοῦ Καππαδόκου, καί ἀπό βρέφους τῷ Θεῷ διά τῶν τιμίων καί ἁγίων αὐτοῦ χειρῶν προσενεγκόντος, λαβόντος δέ τό ὄνομα καί τήν χάριν αὐτοῦ, καί ἀπό νεότητος αὐτοῦ ὅλον τόν πόθον πρός Θεόν ἀνατείναντος καί οὕτω ἐν ὁσιότητι ζήσαντος καί ἐν ὁσιότητι, οὐ μήν ἀλλά καί ἐν μαρτυρίῳ, κοιμηθέντος πατρός Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου ἐστίν, τοῦ ἀθλήσαντος ἐν Κονίτσῃ, ἐν ἁγιωνύμῳ Ὄρει, ἐν θεοβαδίστῳ Ὄρει Σινᾷ καί αὖθις ἐπανελθόντος ἐν Ἁγίῳ Ὄρει. Οὗτος διῆγεν κοινοβιακόν, ἰδιόρρυθμον, ἡσυχαστικόν, ἐρημικόν καί σκητιωτικόν βίον ἐν τῷ πλάτει καί βάθει αὐτῶν καί ἀνῆλθεν εἰς ὕψος θεοπτίας καί οὕτω πεῖραν ἔλαβεν οὐ μικράν, καθοδηγῶν διακριτικῶς καί ἀπλανῶς πάντας, ἐγγάμους τε καί ἀγάμους, νέους τε μεσήλικάς τε καί γέροντας, ἀναρχικούς τε καί εὐλαβεῖς, εἰς τήν μοναχικήν πολιτείαν καί τήν κατά Χριστόν ζωήν.

Οὗτος, ὡς οἱ πάντες διαβεβαιοῦσιν, γραφαῖς τε καί διηγήμασιν, φίλος ἦν Χριστοῦ, τέκνον Θεοῦ, καταγώγιον ἱερόν καί τίμιον τοῦ Παντάνακτος Βασιλέως τῆς δόξης, φίλος καί θεατής τῶν ἁγίων, κεχρισμένος ὑπό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἐσταυρωμένος τῷ τῆς ἀσκήσεως καί τοῦ μαρτυρίου τῆς συνειδήσεως καί τῆς ἀγάπης σταυρῷ, καί ἀφιερωμένος ὅλως Θεῷ, ὡς καί υἱός τοῦ φωτός καί θεοδίδακτος τῶν μυστηρίων θεατής τε καί ἐκφραστής, βυθός ταπεινώσεως καί μετανοίας, ἐραστής ἀσκήσεως πέραν τῶν ἀνθρωπίνων, θεατής τοῦ κάλλους τοῦ Θεοῦ, τά ἀρώματα τοῦ θείου Πνεύματος ἐν τῷ ὀστρακίνῳ αὐτοῦ σκεύει βαστάζων, συνελόντι εἰπεῖν, «ὑπερόπτης τῶν κάτω καί παρεπίδημος, ἐραστής καί θεατής τῶν ἄνω καί ἐρημοπολίτης».

 Ἐπιλείψει με ὁ χρόνος διηγούμενον περί τοῦ ὁσίου τούτου ἀνδρός, τοῦ κλεΐσαντος τόν ἱερόν Ἄθωνα. Ἰσχύει δέ περί τοῦ ὁσίου τούτου τό λεγόμενον ὑπό τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Γρηγορίου, Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης τοῦ Παλαμᾶ, περί τοῦ Νικηφόρου τοῦ Ὁμολογητοῦ: «βίον μέν αἱρεῖται καί ἀκριβέστερον, δηλαδή τόν μονήρη, τόπον δέ πρός κατοικίαν τόν τῆς ἁγιωσύνης ἐπώνυμον, ἐν μεθορίῳ κόσμου καί τῶν ὑπερκοσμίων (Ἄθως οὗτός ἐστιν, ἡ τῆς ἀρετῆς ἑστία) ἐνδιαιτᾶσθαι προθυμηθείς».

Ἔπαθεν τά θεῖα ὁ εὐλογημένος οὗτος ἀνήρ καί ἔμαθεν τά θεῖα. Πεῖραν ἔλαβεν καί οὗτος, ὡς καί ἅπας ὁ τῶν ἁγίων καί ὁσίων Πατέρων χορός, τῆς κατά Θεόν ἡσυχαστικῆς-νηπτικῆς μεθόδου ἀναβάσεως, ἤτοι τῆς «πρακτικῆς φιλοσοφίας», «φυσικῆς θεωρίας» καί «μυστικῆς θεολογίας», φθάσας οὕτως εἰς ὕψος τελειότητος, ὡς ὁριοθετεῖ τήν πορείαν ταύτην τῶν θεουμένων σοφῶς καί σαφῶς ὁ θεῖος Μάξιμος. Ἔμαθε δέ τί ἐστιν τό ὑπό τοῦ ὁσίου Πατρός ἡμῶν Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου περί τῆς Φιλοκαλίας τῶν ἱερῶν νηπτικῶν γραφέν, ὅτι ὁ νοῦς «διά τῆς κατά τήν πρᾶξιν καί θεωρίαν ἠθικῆς φιλοσοφίας καθαίρεται, φωτίζεται καί τελειοῦται». Αὕτη γάρ ἡ ἐν ἡσυχίᾳ μέθοδος τεκμήριόν ἐστιν τῆς ἐν αὐτῷ ὑπαρχούσης ἀκτίστου Χάριτος τῆς διακρινομένης σαφῶς ἀπό πάσης ἐνεργείας ἑτέρας κτίσεως. Καί οὕτως ὁ ἱερός οὗτος Πατήρ διά τῆς μεθέξεως τῆς καθαρτικῆς, φωτιστικῆς καί θεοποιοῦ ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ ἑώρακεν ἀοράτως, ἀκήκοεν ἀνηκούστως, μετέσχηκεν ἀμεθέκτως τοῦ ἐν Τριάδι Ἁγίου Θεοῦ. Ὄντως ἡ ἀπλανής αὕτη μέθοδος κατέστησεν τοῦτον, ὡς καί ἅπαντας τούς ἀγωνιζομένους, φίλον Χριστοῦ. Ὁ ὅσιος οὗτος μοναχός ἀληθής ἡσυχαστής καί νηπτικός ἐστιν, παλαίων ὡς ἄλλος Ἰακώβ μετά τοῦ Θεοῦ, διά τῆς πράξεως, διό καί «ἀληθῶς Ἰσραηλίτης, ἐν ᾧ δόλος οὐκ ἔστι» (Ἰω. α΄, 48), δύναται κληθῆναι, ὡς μετά τοῦ Θεοῦ ἐνισχύων, ὡς ὁρῶν τόν Θεόν καί ὁρώμενος ὑπ' Αὐτοῦ, διά τῆς θεωρίας· «πρᾶξις γάρ, ὡς ἀληθῶς, ἐπίβασις τῆς ὡς ἀληθῶς θεωρίας ἤ θεοπτίας, εἰπεῖν οἰκειότερον, ἥ μόνη δεῖγμα τῆς ὡς ἀληθῶς εὐεκτούσης ψυχῆς», κατά τόν ἁγιορείτην ἅγιον Γρηγόριον Παλαμᾶν.

Εἰς τόν συγγραφέντα ἔναγχος βίον αὐτοῦ, ὑπό τῶν αὐτοῦ μαθητῶν, τῶν ἐχόντων ἀληθῆ μαρτυρίαν, ὅν καί ἀποστέλλομεν ὑμῖν συνημμένως, καταγράφεται ἐν ἀληθείᾳ ὁ κατά Χριστόν βίος τοῦ μακαρίου καί εὐλογημένου τούτου ἀνδρός, ἤγουν ὁ ἐν ὑπερμέτρῳ, Χάριτι Θεοῦ, ἀσκήσει καί γνώσει τῶν μυστηρίων βίος αὐτοῦ, ἐπεί, κατά τόν ἅγιον Ἰσαάκ, «ἡ ἄσκησις μήτηρ τοῦ ἁγιασμοῦ ἐστιν. Ἐξ οὗ γεννᾶται ἡ πρώτη γεῦσις τῆς αἰσθήσεως τῶν μυστηρίων Χριστοῦ». Τούτου τοῦ μακαρίου ἀνδρός τόν καρπόν τῆς ἡσυχίας καί τῆς κατά Θεόν σχόλης, οὐ μήν ἀλλά καί τῆς ἀπλανοῦς ἐμπειρικῆς θεολογίας τῆς διακρινούσης ἀπλανῶς τό κτιστόν καί τό ἄκτιστον καί τῆς δοκιμαζούσης «τά πνεύματα εἰ ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστιν» (Α’, Ἰω. δ’,1) ἐγεύθημεν πλειστάκις καί ἡμεῖς, εἰ καί ἀναξίως. Ὁ ἀναγινώσκων τόν ἱερόν αὐτοῦ βίον θαυμάζει καί δοξάζει τόν Θεόν τόν δόντα τοιαύτην ἐξουσίαν τοῖς ἀνθρώποις· «θαυμαστός γάρ ὁ Θεός ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ» (Ψαλμ. ξζ΄, 35).

Ἀληθῶς τό βιβλίον τοῦτο ἐφάμιλλον τῶν Συναξαρίων ἐστίν καί ἰσόβαθμον, κατά ἀναλογίαν, τοῦ «Γεροντικοῦ», γραφέν ἐν ταῖς ἡμέραις ἡμῶν, διότι ὁ μακάριος Γέρων Παΐσιος ἀνεδείχθη ἰσοβάθμιος καί ἰσοστάσιος τῶν παλαιῶν ἀσκητῶν καί ἁγίων ἐν ἀσκήσει, ταπεινώσει, ὑπακοῇ, ἀκτημοσύνῃ, ξενιτείᾳ, ἡσυχίᾳ, θεοπτίᾳ, κοσμούμενος δι᾿ ἀρετῶν σπανίων καί πληρούμενος ὑπό τῆς τοῦ Παναγίου Πνεύματος Χάριτος καί ἐνεργείας, ἐκφραζομένης ταύτης διά τῶν χαρισμάτων τῆς ἀενάου προσευχῆς, ἰδίᾳ ὑπέρ τῶν κατ' ἄμφω, ψυχῇ τε καί σώματι, ἀλγούντων καί τῶν κεκοιμημένων, τῆς διοράσεως καί προοράσεως, τῶν ἰάσεων καί πλείστων ὅσων ἑτέρων χαρισμάτων.

 Ὁ κατά πλάτος καί κατά βάθος βίος αὐτοῦ, τοῦ ὄντως εὐλογημένου ἀσκητοῦ καί θεόπτου ἁγιορείτου, ὑπενθυμίζει ἡμῖν τόν λόγον τοῦ τῆς Κλίμακος ἁγίου: «σπάνιαι μέν, πλήν εἰσί ψυχαί εὐθεῖς καί ἀπόνηροι, κακίας, καί ὑποκρίσεως, καί κακεντρεχείας ἀπηλλαγμέναι, αἷς ἀντίκειται πάντῃ ἡ τῶν ἀνθρώπων συνδιατριβή, δυναμένας μετά τοῦ ὁδηγοῦντος, ὥσπερ ἐκ λιμένος τινός, τῆς ἡσυχίας, εἰς τόν οὐρανόν ἀνελθεῖν, καί τῶν κοινοβιακῶν θορύβων καί σκανδάλων διαμένειν ἀνενδεεῖς τε καί ἀπειράστους».

Ὁ βίος τοῦ μακαρίου ἀνδρός, ὁ ἀποτυπωθείς ὅσον ἔνεστιν ἐν τῷ βιβλίῳ τούτῳ, μάθημα ζώσης Θεολογίας, Χριστολογίας, Ἐκκλησιολογίας καί ἐσχατολογίας τυγχάνει. Ὁ εὐλογημένος οὗτος ἀνήρ ἐπολέμησεν «πρός τάς μεθοδείας τοῦ διαβόλου... πρός τάς ἀρχάς, πρός τάς ἐξουσίας, πρός τούς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρός τά πνευματικά τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις» (Ἐφ. στ’, 11-12), ἀπενέκρωσεν τελείως τά τῆς σαρκός πάθη ἐν προσευχαῖς καί νηστείαις καί ἀγρυπνίαις πολλαῖς, ἑώρακεν τόν Χριστόν ἐν τῇ δόξῃ Αὐτοῦ, εἶδεν τήν Θεοτόκον καί τούς ἁγίους, συνωμίλησεν μετ᾿ αὐτῶν καί ἐγεύθη τῶν δώρων τῶν χαρισθέντων ὑπ᾿ αὐτῶν, εἶδεν ἀγγέλους καί τόν φύλακα αὐτοῦ ἄγγελον καί ἐδέχθη παρ᾿ αὐτῶν φιλάνθρωπον διακονίαν, ἐπεί πνεύματα διακονικά πρός σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων εἰσίν ταῦτα, ἐγνώρισεν τά ἔσχατα ἀπό τῆς ζωῆς ταύτης, ἐβίωσεν τήν ἐν οὐρανοῖς Ἐκκλησίαν διά τοῦ μεταμορφωθέντος σώματος αὐτοῦ, εἰσέτι καί πρό τῆς κοιμήσεως αὐτοῦ, ἥτις κοίμησις ταυτοχρόνως μαρτυρική τε καί ὁσιακή ἐστι, μακαρία ὄντως τελείωσις, διότι «οὐκ ἔστιν οὖν τοῖς δούλοις τοῦ Θεοῦ θάνατος, ἐκδημούντων αὐτῶν ἀπό τοῦ σώματος καί πρός τόν Θεόν ἐνδημούντων, ἀλλά μετάστασις ἀπό τῶν λυπηροτέρων ἐπί τά χρηστότερα καί θυμηδέστερα, καί ἀνάπαυσις καί χαρά». Οὗτος γάρ κατηναλώθη μεγάλως εἰς τήν διακονίαν τῶν ἀδελφῶν, διότι, «πᾶς φιλόθεος ἔστι καί φιλόπονος», κατά τόν ὅσιον Μᾶρκον τόν Ἀσκητήν, ἀλλά καί «φιλάνθρωπος», κατά τόν ἅγιον Μάξιμον τόν Ὁμολογητήν, ἀσκῶν, καίτοι μοναχός, ποιμαντικήν διακονίαν, σεβόμενος πλήρως τόν ἱερόν τῆς Ἐκκλησίας θεσμόν, ἐλευθερώνων τούς κάμνοντας ἐκ τῶν δαιμονικῶν ἐπιδράσεων, τῶν ἐνεργουμένων ἐν τοῖς λογισμοῖς, ταῖς ἐπιθυμίαις καί τοῖς σώμασιν αὐτῶν, ποιῶν εὐθείας τάς τρίβους διελεύσεως τοῦ Κυρίου ἐν ταῖς τῶν ἀνθρώπων καρδίαις, ἐπιτελῶν ἰάσεις παντοδαπάς καί διδάσκων τά τοῦ Πνεύματος μυστήρια τοῖς θέλουσιν τούτοις μετασχεῖν. Ὁ θεοδίδακτος λόγος τοῦ ὁσίου τούτου ἀσκητοῦ, ὁ ἐκδοθείς εἰς τέσσαρας τόμους ὑπό τοῦ Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου ἐν Σουρωτῇ, μνημεῖόν ἐστι ἀνδρός μεταμορφωθέντος ὑπό τοῦ ἀκτίστου θείου Φωτός.

Ὡς γέγονεν ἐν πᾶσι τοῖς ἁγίοις, οὕτω ἐγένετο καί ἐν τῷ ἀειμνήστῳ Γέροντι Παϊσίῳ, ἤγουν τό Ἅγιον Πνεῦμα, κατά τόν λόγον τοῦ ἁγίου Συμεών τοῦ νέου Θεολόγου, καί κινεῖ τούτους, ἀλλά «καί ὑπ᾿ αὐτῶν κινεῖται αὐτό, καί γίνεται ἐν αὐτοῖς πάντα ὅσα ἐν ταῖς θείαις ἀκούεις Γραφαῖς περί τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, λεγόμενα, μαργαρίτης, κόκκος σινάπεως, ζύμη, ὕδωρ, πῦρ, ἄρτος, πόμα ζωῆς, πηγή ζῶσά τε καί ἀλλομένη, ποταμούς ῥέουσα λόγων πνευματικῶν, λόγων θείας ζωῆς-λαμπάς, κλίνη, παστάς, νυμφών, νυμφίος, φίλος, ἀδελφός καί πατήρ». Τό γάρ Πνεῦμα τό Ἅγιον ἐκίνει τόν εὐλογημένον Γέροντα, ἀλλά καί ὑπ᾿ αὐτοῦ, ἤγουν τοῦ Γέροντος Παϊσίου, τό θεῖον Πνεῦμα ἐκινεῖτο, κατά παράδοξον μέν, ἀληθῆ δέ τρόπον εἰς τό ἐνεργεῖν τοῖς δεομένοις τά δέοντα πρός σωτηρίαν αὐτῶν, ἐπεί «καί πνεύματα προφητῶν προφήταις ὑποτάσσεται» (Α’ Κορ. ιδ’, 33), ὡς καί κατά τόν Μέγαν τῆς Καισαρείας Φωστῆρα, τόν ἐν ἁγίοις Πατέρα ἡμῶν οὐρανοφάντορα Βασίλειον, ὁ Κύριος «τόπος χωρητικός τῶν δικαίων» ἐστί, ἀλλά καί «ὁ δίκαιος, τόπος τῷ Κυρίῳ (ἐστί), λαμβάνων αὐτόν ἐν ἑαυτῷ».

Ὁ Θεός ἐν τῇ ἀγάπῃ Αὐτοῦ ἔδωκεν αὐτῷ ποικίλας ἀποκαλύψεις καί χαρίσματα, ἐπιβραβεύσας τήν θαυμαστήν φιλοτιμίαν αὐτοῦ –φιλότιμος γάρ ὁ Κύριος, φιλοτίμους δούλους Αὐτῷ ποιεῖ καί ἐν αὐτοῖς ἐνεργεῖ– διότι, κατά τόν ἅγιον Μάξιμον τόν Ὁμολογητήν, «οὐδέ τό Πνεῦμα τό ἅγιον ἐν τοῖς ἁγίοις ἐνεργεῖ τάς γνώσεις τῶν μυστηρίων χωρίς τῆς κατά φύσιν ζητούσης τε καί ἐρευνώσης τήν γνῶσιν δυνάμεως... καί χωρίς τοῦ Πνεύματος οὐδέν παντελῶς ἐθεώρουν πνευματικόν». «Ὁ γάρ ἀπαθῶς τά θεῖα ζητῶν, πάντως λήψεται τό ζητούμενον». Καί ὁ εὐλογημένος οὗτος Γέρων Παΐσιος μοναχός ἁγιορείτης ἀλλ' ἐν ταὐτῷ καί παγκόσμιος, ἐζήτει δι᾿ ὅλης τῆς ζωῆς αὐτοῦ ἀπαθῶς τά θεῖα καί οὕτως ἔλαβε τά ζητούμενα, ἤγουν ποικίλα πνευματικά χαρίσματα πρός σωτηρίαν τοῖς ἐντευξαμένοις αὐτῷ.

Καί αὖθις ὁ ἐν ἁγίοις Πατήρ ἡμῶν Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής διαλαλεῖ: «Οὐκοῦν οὔτε ἡ χάρις τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐνεργεῖ σοφίαν ἐν τοῖς ἁγίοις, χωρίς τοῦ ταύτην δεχομένου νοός, οὔτε γνῶσιν, χωρίς τῆς δεκτικῆς τοῦ λόγου δυνάμεως, οὔτε πίστιν, ἄνευ τῆς κατά νοῦν καί λόγον τῶν μελλόντων καί πᾶσι τέως ἀδήλων πληροφορίας, οὔτε ἰαμάτων χαρίσματα δίχα τῆς κατά φύσιν φιλανθρωπίας».

Οὕτω τά ἐν τῇ φύσει αὐτοῦ, τοῦ ἀλήστου μνήμης Γέροντος, φυσικά χαρίσματα, δοθέντα ὑπό τῆς τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας, οὐ μήν ἀλλά καί ἀπό τῆς ἐν προσευχῇ καί εὐλαβείᾳ τῶν γονέων αὐτοῦ συλλήψεως, ὡς καί ἀπό τῆς εὐλογίας τοῦ ἁγίου Ἀρσενίου, διά τῆς φιλοτιμίας καί τῆς φιλοπόνου ἐργασίας αὐτοῦ, καί προξενοῦντα θαυμασμόν οὐκ ὀλίγον, μετεποιήθησαν ὑπό τοῦ Παναγίου Πνεύματος εἰς πνευματικά χαρίσματα. Ἔλαβεν γάρ σοφίαν διά τοῦ καθαροῦ νοός, γνῶσιν διά τῆς τοῦ λόγου δεκτικῆς δυνάμεως, πίστιν διά τῆς κατά νοῦν καί λόγον τῶν μελλόντων καί ἀδήλων πληροφορίας, χαρίσματα ἰαμάτων διά τῆς κατά φύσιν αὐτοῦ φιλανθρωπίας, τῆς ἐκδηλουμένης ἤγουν νυχθημέρου διακονίας τῶν ἀδελφῶν.

 Ἐγνώκαμεν οὖν καί μαρτυροῦμεν περί τοῦ ὁσίου τούτου πατρός, ὅτι οὗτός ἐστιν τοῖς πᾶσι, ἕνεκεν τοῦ Θεοῦ καί ἐν Θεῷ καί κατά Θεόν καί διά Θεόν, φίλος, ἀδελφός, πατήρ, μαργαρίτης, ζύμη, ὕδωρ, ἄρτος, πόμα ζωῆς, πηγή ζῶσα καί ἁλλομένη, ποταμός ρέων λόγων πνευματικῶν καί λόγων θείας ζωῆς, λαμπάς, κλίνη, παστάς, νυμφών, ὡς ἔχων ἐν τῇ καρδίᾳ καί ἐν ὅλῳ τῷ σώματι αὐτοῦ τόν Δεσπότην τῶν ἁπάντων. Ἐξῆλθεν, ἀληθῶς, ὁ ἱερός οὗτος ἀνήρ τῆς βιολογικῆς καί φυσικῆς αὐτοῦ οἰκογενείας, ἀποκτήσας εἰς βάθος τό χάρισμα τῆς ξενιτείας, καί εἰσῆλθεν ἐν τῇ τοῦ Ἀδάμ οἰκογενείᾳ, βιώσας τόν πόνον τῆς ἀθρωπότητος ἁπάσης, ἀκούσας τούς στεναγμούς τῶν μετά θάνατον ζώντων καί πληροφορηθείς «ἐν αἰσθήσει καί πληροφορίᾳ» τήν χαράν τῶν ἐν κόλποις Ἀβραάμ ἀναπαυομένων, ὡς ἀληθής «συμπολίτης τῶν ἁγίων καί οἰκεῖος τοῦ Θεοῦ» (Ἐφ. β’ 19).

Οὕτω κἀγώ, γοῦν, μετά τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Συμεών τοῦ νέου Θεολόγου, ὁμιλοῦντος περί τοῦ Γέροντος αὐτοῦ Συμεών τοῦ Εὐλαβοῦς, ἐπαναλαμβάνω, καίτοι οὐ δύναμαι ἀτενῖσαι τήν δόξαν αὐτοῦ καί «οὐκ εἰμί ἱκανός λῦσαι τόν ἱμάντα τῶν ὑποδημάτων αὐτοῦ» (Λουκ. γ΄, 16), ἔχων ἐν νῷ τόν πατέρα ἡμῶν Παΐσιον: «Ἐκοπίασεν ὁ μακάριος πατήρ ἡμῶν καί ἅγιος Συμεών, ὡς πολλούς τῶν πάλαι ἁγίων πατέρων ὑπερβαλέσθαι, θλίψεις δέ καί πειρασμούς τοσούτους ὑπέμεινε, ὡς ἐξισωθῆναι πολλοῖς τῶν περιφανεστέρων ἐν μάρτυσι. Διά ταῦτα οὖν ἐδοξάσθη ἀπό τοῦ Θεοῦ καί ἐγένετο ἀπαθής καί ἅγιος, λαβών ἐν ἑαυτῷ ὅλον, ὡς εἰπεῖν, τόν Παράκλητον...».

Τιμηθῆναι δεῖ τόν ἀείμνηστον πατέρα ἡμῶν Παΐσιον ἁγιορείτην μοναχόν ὡς φίλον, τέκνον καί κληρονόμον Θεοῦ, ὡς ἔμψυχον ναόν καί σκήνωμα τοῦ Θεοῦ, καί συγκαταριθμηθῆναι αὐτόν ἐν τοῖς δέλτοις τῶν ὁσίων ἀνδρῶν, εἰ καί ἕνδεκα μόλις ἔτη ἀπό τῆς ἐνδόξου, ὁσιακῆς καί μαρτυρικῆς κοιμήσεως αὐτοῦ παρῆλθον, διότι τοῦτο μέν καί οἱ λίθοι κεκράξονται περί τῆς κατά Χάριν ἁγιότητος αὐτοῦ, τοῦτο δέ «μή λανθανέτω ἡμᾶς ὅτι μία ἡμέρα παρά Κυρίῳ ὡς χίλια ἔτη, καί χίλια ἔτη ὡς ἡμέρα μία» (Β’ Πέτρ. γ’, 8-9). Ἄλλωστε κατά τόν λόγον τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου «αἰών γάρ, οὔτε χρόνος οὔτε χρόνου τι μέρος (οὐδέ μετρητόν). Ἀλλ᾿ ὅπερ ἡμῖν ὁ χρόνος, ἡλίου φορᾷ μετρούμενος, τοῦτο τοῖς ἀϊδίοις αἰών, τό συμπαρεκτεινόμενον τοῖς οὖσιν, οἷόν τι χρονικόν κίνημα καί διάστημα», καί αὖθις «αἰών ἐστιν ὁ χρόνος, ὅταν στῇ τῆς κινήσεως καί χρόνος ἐστίν αἰών, ὅταν μετρῆται, κινήσει φερόμενος».

 Τιμητέον δέ τοῦτον τόν βιαστήν ἁγιορείτην μοναχόν, τοῦτο μέν, ἐπεί παγκόσμιος πατήρ ἐγένετο, διά τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ ἀναδειχθείς, καίτοι ὁ ἴδιος κατεβίβαζεν ἑαυτόν ἕως τό βάθος τῆς γῆς καί ἔθετεν ἑαυτόν ὑποκάτω πάσης κτίσεως, τοῦτο δέ, ἐπεί καύχημα καί δόξα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου ἐστίν, ἐπεί τό Ἅγιον Ὄρος –τό τῆς Θεοτόκου περιβόλιον– ἔνθα ἐφυτεύθη καί τό μυρίπνοον τοῦτο ἄνθος, ὡς καί ἄλλα πολλά εὐώδη καί μυρίπνοα ἄνθη, ἀνήκει ἐν τῇ πνευματικῇ ἐξουσίᾳ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί ἀποτελεῖ τήν δόξαν καί τόν ἔπαινον αὐτοῦ. Καί τοῦτο ἀληθές ἐστι, διότι ἑκάστη Τοπική Ἐκκλησία καί πᾶσα ἡ ἐν τῇ Οἰκουμένῃ Ἐκκλησία ἐξωραΐζεται ὑπό τῶν αἱμάτων καί τῶν ἱδρώτων τῶν μαρτύρων καί τῶν ὁσίων ἀνδρῶν.  

Τιμητέον δέ λέγω, ἐπεί πέποιθα ἀκραδάντως ὅτι ὁ βίος, ἡ πολιτεία καί ἡ διδασκαλία τοῦ ὁσίου τούτου Πατρός, τοῦ καταυγασθέντος τῇ φωταυγείᾳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί κοσμήσαντος τήν ἔρημον τῆς Κονίτσης, τοῦ Σινᾶ καί τοῦ Ἄθω, διδάξει πάντας τό μέγα τῆς εὐσεβείας μυστήριον καί ἀποβήσεται μαρτυρία καί μαρτύριον τῆς ἐν Θεῷ ζωῆς, ἀλλά καί ἱερά ὄντως στηλογραφία, γενησόμενος, Χάριτι Θεοῦ, πατήρ τῶν ὀρφανῶν, διδάσκαλος τῶν ἀμυήτων τά θεῖα, μήτηρ τῶν ἐν ξενιτείᾳ ὄντων, ὁδηγός τῶν πλανωμένων, σιτοδότης τῶν πεινώντων τά ἐπουράνια, ὕδωρ τῶν διψώντων τήν τοῦ Θεοῦ δικαιοσύνην, ἰατρός τῶν ἀλγούντων καί τῶν ὑπό τῆς πονηρίας πνευμάτων καμνόντων, χαρμονή τῶν θλιβομένων, προστάτης τῶν ἀδικουμένων, παρηγορία τῶν κεκμηκότων, ἀπαρακλήτων τε καί ἀπηλπισμένων, στηριγμός τῶν πιστῶν, βοηθός τῶν καταπονουμένων, ὅρμος γαληνότατος τῶν ὑπό τοῦ βίου κυμάτων βασανιζομένων, τύπος φιλοτιμίας, ὑπόδειγμα μακροθυμίας, ὑπογραμμός πλούτου ἀκενώτου κενώσεως καί γέφυρα συμφιλιώσεως ἑκάστου τῶν πιστῶν μετά τοῦ Θεοῦ, ἐν προσώπῳ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί μετά τῆς κτίσεως ἁπάσης, ὑποδεικνύων τόν ἀληθῆ καί ἀπλανῆ τρόπον ἐπιλύσεως τῶν τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως προβλημάτων καί τῶν τῆς ἐκ τῆς ἀνθρωπίνης ἀλαζονείας στεναζούσης κτίσεως τοιούτων.

Παναγιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα,

Ἐν βαθείᾳ συναισθήσει, βαθυτάτῃ ταπεινώσει καί ἀπείρῳ σεβασμῷ πρός τόν Οἰκουμενικόν Θρόνον καί πρός τήν Ὑμετέραν Θειοτάτην Παναγιότητα προσωπικῶς, ὑποβάλλω καθηκόντως, μετά πολλῶν ὁμοῦ ἑτέρων ἀδελφῶν, τήν αἴτησιν τῆς συγκαταριθμήσεως ἐν τῷ ἁγιολογίῳ τῆς Ἐκκλησίας τοῦ μακαρίου πατρός ἡμῶν Παϊσίου, τοῦ τιμωμένου ἀτύπως ὑπό χιλιάδων εὐεργετηθέντων ὑπ’ αὐτοῦ, ἐν τῇ ἀνατολῇ, τῇ δύσει, τῷ βορρᾷ καί τῷ νότῳ, ἐκ τοῦ θεολογικοῦ αὐτοῦ λόγου καί τῶν θαυματουργικῶν ἐπεμβάσεων αὐτοῦ. Ὁ ἀείμνηστος πατήρ Παΐσιος ἐσέβετο ὑπερβαλλόντως τήν Ἐκκλησίαν, τόν Οἰκουμενικόν Θρόνον καί τήν Ὑμετέραν Θειοτάτην Παναγιότητα, ὡς Αὕτη γνωρίζει κάλλιον πάντων ἀσφαλῶς.

Εἰ καί ὁ πατήρ ἡμῶν Παΐσιος ἐθεώρει ἑαυτόν ὑποκάτω πάσης κτίσεως, ὤν τῷ ὄντι ὑπεράνω πάσης κτίσεως, ἐν τούτοις ἰσχύει ἐν αὐτῷ τό λόγιον τοῦ τῆς θεολογίας ἐπωνύμου ἁγίου Γρηγορίου, Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως, ὅ καί ἠκολούθησεν ὁ ἁγιορείτης οὗτος μοναχός ἐν ὅλῃ τῇ ζωῇ αὐτοῦ: «Τό στόμα μου ἤνοιξα καί εἵλκυσα Πνεῦμα, καί δίδωμι τά ἐμαυτοῦ πάντα, καί ἐμαυτόν τῷ Πνεύματι, καί πρᾶξιν, καί λόγον, καί ἀπραξίαν, καί σιωπήν•...ὄργανον εἰμί θεῖον, ὄργανον λογικόν, ὄργανον καλῷ τεχνίτῃ τῷ Πνεύματι ἁρμοζόμενον καί κρουόμενον». Οὗτος ὁ ἄριστος ἀσκητής, ὁ οὐκ ἀγνοῶν τά τοῦ διαβόλου νοήματα (Β΄ Κορ. β΄, 11) καί αἰχμαλωτίσας «πᾶν νόημα εἰς τήν ὑπακοήν τοῦ Χριστοῦ» (Β΄ Κορ. ι΄, 5), ὄργανον ἦν λογικόν τῷ καλῷ τεχνίτῃ, ἤτοι τῷ Παναγίῳ Πνεύματι, τῷ ἐνεργοῦντι τήν σιωπήν, τῷ κρούοντι τόν νοῦν, τῷ ἠχοῦντι τόν λόγον καί τῷ φιλοσοφοῦντι τό φθέγγεσθαι. Καί πάντα ταῦτα ἔπραττεν πρός καταρτισμόν τῶν ἁγίων, πρός μεταμόρφωσιν καί ἀλλοίωσιν τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ, πρός δόξαν Θεοῦ καί ἔπαινον τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ.

Διά τῆς τοιαύτης γάρ συγκαταριθμήσεως ἐν τοῖς δέλτοις τῶν ἁγίων ἀνδρῶν, τῶν ἐν ἔργοις καί λόγοις, ἐν διδαχαῖς καί ἡσυχίᾳ λαμψάντων, ἐν μαρτυρίῳ τελειωθέντων καί ἐν ὁσιότητι κοιμηθέντων, χαρήσεται μεγάλως ἡ Ἐκκλησία πᾶσα, ἡ ἐγγύς καί ἡ μακράν, καί ὠφεληθήσεται ἅπαν τό πλήρωμα αὐτῆς. Τοῦτο γενήσεται, ἐπεί, ἐκτός ἄλλων, «ἡ μέν ἀκρόασις τῶν τοῖς πνευματικοῖς πατράσι κατορθωμάτων (ὡς τοῦ ἀειμνήστου Μεγάλου Γέροντος), τόν νοῦν καί τήν ψυχήν πρός ζῆλον διϋπνίζει• ἡ δέ διδασκαλική ἀκρόασις, πρός τήν μίμησιν τούς ζηλωτάς πέφυκεν ὁδηγεῖν», κατά τόν ἅγιον Ἰωάννην τόν Σιναΐτην.

Διά μιᾶς τοιαύτης ἱστορικῆς –τήν ἱεράν λέγω ἱστορίαν– ἀποφάσεως ὁ Γέρων Παΐσιος ἀποβήσεται ζῶσα θεολογία, διδάσκουσα πρός πάντας τόν ἀπλανῆ τρόπον τοῦ θεολογεῖν· τό ἀληθῶς βιοῦν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ· τό φιλοῦν ἀπαθῶς ἕως θανάτου τούς ἀνθρώπους πάντας, ἀδιακρίτως φύλου καί φυλῆς· τό μετέρχεσθαι ἀληθῶς τό μοναχικόν ἐπάγγελμα, καθιστάμενος οὕτω πρότυπον τοῦ ὀρθοδόξου μοναχοῦ, ὡς κοινοβιάτου, ἐρημίτου καί κελλιώτου, σεβομένου τάς παραδόσεις καί τούς θεσμούς τῆς Ἐκκλησίας καί πολεμοῦντος τό «πνεῦμα» τοῦ ἐκκοσμικευμένου μοναχισμοῦ· τό συνοικεῖν μετά τῶν ἀγρίων ζώων τῶν ἀποβαλλόντων τήν ἀγριότητα αὐτῶν, δοθέντος ὅτι καί τοῦτο ἐγένετο ἐν τῇ ζωῇ τοῦ Γέροντος Παϊσίου, ὡς ὁ ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σῦρος φησίν: «προσπελάζουσιν αὐτῷ (τῷ δικαίῳ) ὡς δεσπότῃ ἑαυτῶν, καί σαίνουσι τάς κεφαλάς αὐτῶν, καί λείχουσι τάς χεῖρας αὐτοῦ καί τούς πόδας, διότι ἐκείνην τήν ὀσμήν τήν ἐκπνεύσασαν ἐκ τοῦ Ἀδάμ πρό τῆς παραβάσεως (ὅτε συνήχθησαν πρός αὐτόν, καί ἐπέθηκεν αὐτοῖς ὀνόματα ἐν τῷ παραδείσῳ), ὠσφράνθησαν ἐξ αὐτοῦ»· τό ὁσίως βιοῦσθαι καί κοιμᾶσθαι ἐν Κυρίῳ, καί ἀναμένειν τήν μεγάλην ἡμέραν Κυρίου καί ἐπιφανῆ· συνελόντι δέ εἰπεῖν, τό «πῶς δεῖ ἐν οἴκῳ Θεοῦ ἀναστρέφεσθαι, ἥτις ἐστίν ἐκκλησία Θεοῦ ζῶντος, στύλος καί ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας. καί ὁμολογουμένως μέγα ἐστί τό τῆς εὐσεβείας μυστήριον• θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι, ὤφθη ἀγγέλοις, ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν, ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ, ἀνελήφθη ἐν δόξῃ» (Α’ Τιμ. γ’, 15-16).

Ὁ ἀείμνηστος Πατήρ ἡμῶν Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης ἔθετεν ἑαυτόν «ὑπό τόν μόδιον», κρυπτόμενος «ἐν ἐρημίαις καί ὄρεσι καί σπηλαίοις καί ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς» (Ἑβρ. ια΄, 38), βραγχιάζων ἐν νυχθημέρῳ δεήσει, μή δίδων «ὕπνον τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ, καί τοῖς βλεφάροις αὐτοῦ νυσταγμόν καί ἀνάπαυσιν τοῖς κροτάφοις αὐτοῦ» (Ψαλμ. ρλα΄, 4), ὑπέρ τῆς οἰκουμένης ἁπάσης, ὑπέρ ζώντων καί κεκοιμημένων, καί οὕτω ἡ Ἐκκλησία, ὡς καλλίγονος καί φιλόστοργος μήτηρ, ὀφείλει θεῖναι τοῦτον «ἐπί τήν λυχνίαν», ἵνα «λάμπῃ πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ» καί οὕτω λάμπον ἐν αὐτῷ καί δι’ αὐτοῦ τό φῶς τῆς Τρισηλίου θεότητος, ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν οἱ ἄνθρωποι τά καλά ἔργα αὐτοῦ καί δοξάσωσιν τόν πατέρα αὐτῶν τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς (Ματθ. ε΄,14-16).

Ταῦτα ἀναφέρων τῇ Ὑμετέρᾳ Θειοτάτῃ Παναγιότητι, καί ὑποβάλλων ἐν ταυτῷ καί τό βιβλίον ὑπό τόν τίτλον «Βίος Γέροντος Παϊσίου», τό ἐκδοθέν πρότριτα ὑπό τῆς Καλύβης Ἀναστάσεως, Καψάλας Καρυῶν Ἁγίου Ὄρους, διατελῶ

μετά βαθυτάτου σεβασμοῦ
ἐξαιτούμενος τάς Πατριαρχικάς Αὐτῆς εὐχάς

Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱερόθεος

Στὴν Βασιλεύουσα

Ἔχουμε καθῆκον ἐμεῖς οἱ Ρωμηοί, στὸ φρόνημα καὶ τὴν ζωή, νὰ ἐπισκεπτόμαστε τὴν Κωνσταντινούπολη καὶ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, ὄχι γιὰ ἄλλους λόγους, ἀλλὰ γιὰ νὰ ἀποκτοῦμε συνείδηση τῆς οἰκουμενικότητός μας καὶ νὰ ξεφεύγουμε ἀπὸ τὰ σκληρὰ καὶ ἀσφυκτικὰ πλαίσια ἑνὸς περίεργου ἐθνικισμοῦ. Γιατί, δὲν μπορεῖ ποτὲ ἡ ἐπαρχία νὰ ἀνάγεται σὲ ἔθνος.

Ἐξεδήλωσα τὴν ἐπιθυμία μου, ὅταν μιὰ ἄλλη φορὰ πάω στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ μάλιστα, ὅπως μοῦ ἀρέσει νὰ τὴν λέγω Νέα Ρώμη καὶ Βασιλεύουσα, νὰ ἐπισκεφθῶ ὄχι τόσο τὴν Ἁγία Σοφία, ἀλλὰ τὴν ἀτμόσφαιρα ποὺ ἐνσαρκώνει ἡ Ἁγία Σοφία, δηλαδὴ τὰ ἐρειπωμένα Μοναστήρια, μέσα στὰ ὁποῖα βιώθηκε μιὰ ὁλόκληρη παράδοση, τὴν Μονὴ τοῦ Στουδίου μὲ τὴν ὀρθόδοξη ζωή, τὴν Μονὴ τοῦ Παντοκράτορος μὲ τὸ περίφημο Νοσοκομεῖο, ποὺ ὑμνήθηκε γιὰ πολλοὺς αἰῶνες, τὰ μικρὰ μέρη ποὺ ἔζησαν ἀσκητὲς κλπ., γιατί θέλω νὰ ἀκούσω καὶ νὰ αἰσθανθῶ τὰ βήματα τῶν ἁγίων, τὸ λιβάνι καὶ τὸ κερί, τὸν συνδυασμὸ τῶν λαμπρῶν αὐτοκρατορικῶν ἐνδυμάτων μὲ τὸ ταπεινὸ ράσο τοῦ μοναχοῦ, τοῦ Πατριαρχικοῦ θρόνου μὲ τὸ κελλὶ τοῦ μοναχοῦ, τῆς Ἁγίας Σοφίας μὲ τὰ ἡσυχαστήρια, τῆς πολιτικῆς μὲ τὴν θεία Λειτουργία καὶ τὴν ἀγρυπνία, τῆς ἐξάσκησης τοῦ ἐπαγγέλματος μὲ τὰ δάκρυα τῆς προσευχῆς, τῆς ἀποτυχίας στὴν ζωὴ (ἁμαρτία) μὲ τὴν μετάνοια καὶ τὴν ταπείνωση, κλπ.

Γιατί, πράγματι, αὐτὸ εἶναι ἡ ἔνδοξη καὶ πονεμένη Ρωμηοσύνη.

(Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱεροθέου, «Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος»)

Συνέντευξη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη: Γιὰ τὴν ἐπαναλειτουργία τῆς Ἱερᾶς Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς Χάλκης

Εἶμαι ἰδιαίτερα αἰσιόδοξος. Βλέπω τὸ θέμα νὰ λύνεται ἐντὸς τοῦ 2011, μὲ τὴν συμπλήρωση 40 χρόνων ἀπὸ τὸ κλείσιμο τῆς Σχολῆς. Ἐμεῖς εἴμαστε ἕτοιμοι νὰ λειτουργήσουμε ἄμεσα, ὥστε νὰ ὑποδεχθῇ ἡ Σχολὴ φοιτητὲς ἀπὸ τὴν Τουρκία, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸ ἐξωτερικό, ὅπως συνέβαινε καὶ παλαιότερα. Ἔτσι θὰ μπορέσουμε νὰ ἐκπαιδεύσουμε τοὺς κληρικοὺς ὅλων τῶν βαθμίδων ποὺ εἶναι ἀπαραίτητοι γιὰ τὴν λειτουργία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τὸ ὁποῖο ὅπως ξέρετε ἔχει ἁρμοδιότητες σὲ πολλὰ μέρη τοῦ κόσμου, ὅπως τὶς ΗΠΑ, τὴν Δυτικὴ καὶ Ἀνατολικὴ Εὐρώπη κ.α.

Γιὰ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο

Κοιτᾶξτε, μπορῶ νὰ συνοψίσω τὴν μέχρι τώρα στάση τῶν τουρκικῶν κυβερνήσεων σὲ μία λέξη: ἀντιπαραγωγική. Ἀντιπαραγωγικὴ ὄχι μόνον ὡς πρὸς ἐμᾶς, ἀλλὰ πρωτίστως ὡς πρὸς τὰ ἐθνικὰ συμφέροντα τῆς ἴδιας τῆς Τουρκίας. Ὡστόσο οἱ ἐξελίξεις εἶναι θετικές. Γίνεται ἀντιληπτὸ ὅτι δὲν εἴχαμε ποτὲ καὶ δὲν ἔχουμε, οὔτε τώρα οὔτε στὸ μέλλον, πολιτικὲς βλέψεις καὶ σκοπιμότητες. Κατὰ καιροὺς ἔχουν ἀκουστὴ γελοῖα ἐπιχειρήματα ὅτι προσπαθοῦμε νὰ φτιάξουμε ἕνα δεύτερο Βατικανὸ στὸ Φανάρι. Ἅς ἔρθει ὁποιοσδήποτε νὰ μᾶς δείξη ποιές ἦταν αὐτὲς οἱ κινήσεις. Αὐτὰ δὲν εἶναι σοβαρὰ πράγματα.

Εἶναι γεγονὸς ὅτι βλέπουμε μιὰ ἀλλαγὴ στάσης καὶ ὁ νέος βακουφικὸς νόμος εἶναι πρὸς αὐτὴν τὴν κατεύθυνση –δὲν ἐπιλύει ὅλα μας τὰ προβλήματα, ἀλλὰ σίγουρα δίνει μεγαλύτερη ἐλευθερία κινήσεων στὶς μειονότητες. Πρόσφατα, ἕνας Ρωμιός, Ὀρθόδοξος, ἐκλέχθηκε ὡς μέλος ἀπὸ πλευρᾶς τῶν μειονοτήτων στὴν Ἐπιτροπὴ ποὺ ἀσχολεῖται μὲ τὰ βακουφικὰ καὶ συνεδριάζει στὴν Ἄγκυρα κάθε δεκαπέντε μέρες. Αὐτὰ εἶναι πρωτόγνωρα γιὰ ἐμᾶς ἐδῶ καὶ χαιρόμαστε πολὺ γιὰ αὐτό. Ἐπιπλέον μὲ τὸν πρωθυπουργὸ Ἐρντογὰν ἐπισκεφθήκαμε τὸ Ὀρφανοτροφεῖο τῆς Πριγκήπου πρὶν τὴν ἀπόφαση τοῦ ΕΔΑΔ μὲ τὴν ὁποῖα δικαιωθήκαμε.

Αὐτὸ ἦταν ἐκ μέρους τοῦ πρωθυπουργοῦ μιὰ γενναία πολιτικὴ κίνηση μὲ ἰσχυροὺς συμβολισμούς. Ξέρετε, τὸ κῦρος τοῦ Πατριαρχείου στὸ ἐξωτερικὸ εἶναι μεγάλο, κάτι ποὺ εἶναι πρὸς ὄφελος καὶ τῆς Τουρκίας. Εἶναι γνωστὴ ἡ προσπάθειά μας νὰ οἰκοδομήσουμε τὴν εἰρήνη καὶ τὸν σεβασμὸ μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων καὶ αὐτὸ ἐπιβεβαιώνεται ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι κάθε πολιτικὴ προσωπικότητα ποὺ ἔρχεται στὴν Τουρκία δὲν παραλείπει νὰ ἐπισκεφθῇ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο. Ἐμεῖς αἰσιοδοξοῦμε. Ἐπιμένουμε καὶ ἐμμένουμε.

Γιὰ τὸ περιβάλλον

Δύσκολα ἐπηρεάζονται οἱ κυβερνήσεις. Τὸ βλέπετε ἄλλωστε ὅτι εἶναι τέτοια τὰ οἰκονομικὰ συμφέροντα ποὺ πιέζουν ποὺ δὲν εἶναι ἐφικτὸ νὰ συμφωνηθοῦν πολλὰ ἀπὸ τοὺς πολιτικούς, τὸ εἴδαμε αὐτὸ πρόσφατα στὴν Κοπεγχάγη. Ὡστόσο πιστεύω πῶς ναὶ εἴμαστε σὲ θέση νὰ καλλιεργήσουμε στοὺς πιστοὺς τὴν εὐαισθησία τους σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ τὰ περιβαλλοντικὰ ζητήματα. Ξέρετε, ἡ παγκόσμια αὐτὴ κρίση εἶναι πρωτίστως ἀξιολογικὴ καὶ ἐννοιολογική. Πρέπει νὰ κατανοήσουμε ὅτι τὸν πλανήτη μας πρέπει νὰ τὸν παραδώσουμε στὶς ἑπόμενες γενεές. Δὲν πρέπει νὰ κάνουμε ἀλόγιστη σπατάλη τῶν πόρων της, ἀλλὰ νὰ ἐπιτρέψουμε καὶ στοὺς ἑπόμενους νὰ ἐπωφεληθοῦν ἀπὸ τὰ ἀγαθὰ τοῦ Θεοῦ. Ἡ οἰκολογία ἀφορᾶ τὸν οἶκο μας, τὸ σπίτι μας. Γιὰ νὰ γίνη ἀντιληπτὸ πρέπει νὰ κατανοήσουμε ὅτι δὲν εἴμαστε ἰδιοκτῆτες, ἀλλὰ διαχειριστὲς αὐτοῦ τοῦ κόσμου, τὸν ὁποῖο ὁ Θεὸς μᾶς ἐμπιστεύθηκε. Πρέπει νὰ τὸν φροντίσουμε καὶ νὰ τὸν παραδώσουμε στοὺς ἑπόμενους. Τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἔχει πρωτοστατήσει σὲ αὐτὴν τὴν προσπάθεια γιὰ τὴν ἀνάπτυξη οἰκολογικῆς συνείδησης μέσα ἀπὸ Διεθνῆ Οἰκολογικὰ Συνέδρια.

Γιὰ τὸν καταναλωτικὸ τρόπο ζωῆς

Πράγματι εἶναι ἀπαραίτητη μιὰ ἀλλαγὴ νοοτροπίας, ὥστε νὰ ἀπαγκιστρωθοῦμε ἀπὸ τὴν ὑπερκατανάλωση καὶ τὴν πλεονεξία ποὺ ὁδηγεῖ μοιραία στὴν κοινωνικὴ ἀδικία καὶ ἀνισότητα. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς διδάσκει ὅτι ἡ πλεονεξία καὶ ἡ ἀπληστία ποὺ μᾶς ὁδηγεῖ στὴν λατρεία τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν εἶναι εἰδωλολατρεία ποὺ εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἁμαρτία. Ἡ Ἐκκλησία διδάσκει ὄχι τὴν πλεονεξία ἀλλὰ τὴν ὀλιγάρκεια. Τὸ Εὐαγγέλιο κηρύττει ὅτι ὁ ‘‘ἔχων δυὸ χιτῶνας νὰ δώση τὸν ἕναν στὸ συνάνθρωπό του’’- ἐμεῖς ἔχουμε φτάσει στὸ σημεῖο νὰ προσπαθοῦμε νὰ ἁρπάξουμε ἀπὸ τὸν διπλανὸ ἀκόμα καὶ τὸν ἕνα χιτῶνα ποὺ διαθέτει.

Γιὰ τοὺς νέους τῆς Εὐρώπης

Εἴπαμε καὶ πρὶν ὅτι ὅλα τὰ θέματα διαπλέκονται μεταξύ τους- κοινωνικά, οἰκονομικὰ καὶ ἰδεολογικά. Οἱ νέοι αἰσθάνονται ἀνασφαλεῖς. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔχει νὰ τοὺς προσφέρη τὴν πίστη, ὅπως αὐτὴ ἦταν τοὺς πρώτους δέκα αἰῶνες κοινῆς συμπόρευσης ὡς σῶμα Χριστοῦ. Πρὶν τὸ σχίσμα ὅλη ἡ Εὐρώπη ἦταν Ὀρθόδοξη. Αὐτὸ ποὺ ἡ Ἐκκλησία ἔχει λοιπὸν νὰ προσφέρη εἶναι ἡ ἁπλότητα καὶ ἡ γνησιότητα τῆς Πίστεως. Διδάσκουμε αὐθεντικότητα, ἀσκητικὸ ἦθος καὶ πνευματικότητα κάτι ποὺ λείπει ἀπὸ τὴν Ρωμαιοκαθολικὴ καὶ τὶς ἄλλες ἐκκλησίες. Ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἀξίες ἀποκόπηκε ἡ Δύση καὶ γιὰ αὐτὸ ἐκδηλώνεται νοσταλγία. Τὰ τελευταῖα χρόνια ὅλο καὶ περισσότερα λειτουργικὰ βιβλία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μεταφράζονται καὶ βρίσκονται στὰ βιβλιοπωλεῖα ξένων χωρῶν. Πέρα ὅμως ἀπὸ τὰ λειτουργικὰ βλέπουμε καὶ διδακτικὰ βιβλία, ὅπως τὴν Φιλοκαλία, νὰ ἐνδιαφέρουν τοὺς μή-Ορθόδοξους. Στὴν Ὀρθόδοξη πίστη ὑπάρχει κατάνυξη, συναίσθημα καὶ λιγότερη λογικὴ ἂν θέλετε. Αὐτὸ συμβαίνει γιατί ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι Παράδοση, ἐμπειρία, συμπυκνωμένη σοφία.

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο μετά τήν συνθήκη τῆς Λωζάννης

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Συνήθως πανηγυρίζουμε τά θριαμβευτικά ἱστο­ρικά γεγονότα πού συνετέ­λεσαν στήν ἐλευθερία καί τήν συγκρό­τηση τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους, ἀλλά ξεχνᾶμε ὅτι αὐτοί οἱ ἀγῶνες καί οἱ νίκες εἶχαν σοβαρό ἀντίκτυπο στό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο.

Αὐτό τό βλέπουμε στά γεγονότα πού ἔγιναν στούς Ρω­μηούς τῆς Κωνσταντινοπόλεως, τούς Πατριάρχες καί τούς Ἀρχιε­ρεῖς μετά τήν ἐξέγερση τῶν Ἑλλήνων τό 1821, μετά τούς Βαλκα­νικούς πολέμους μέχρι τήν Μικρασιατική καταστροφή (1912 -1922), καί μετά τήν συνθήκη τῆς Λωζάννης (1923) καί ἀργότερα κατά τόν ἀπελευθερωτικό Ἀγώνα τῶν Κυπρίων τοῦ 1955 πού ζητοῦσαν τήν ἕνωσή τους μέ τήν Ἑλλάδα.

Ἀφορμή νά κάνω αὐτές τίς σκέψεις ἦταν τό νέο βιβλίο τοῦ θεολόγου-ἱστορικοῦ Ἀριστείδη Πανώτη μέ τίτλο «Τό Συνοδικόν τῆς ἐν Ἑλλάδι Ἐκκλησίας», τόμος Γ΄, τεῦχος Β΄, καί τόν εἰδικότερο τίτλο τοῦ Η΄ Μέρους «Ἡ "Μεταλωζάννεια" δοκιμασία τῆς Ἐκ­κλη­σίας Κωνσταντινουπόλεως (1923-1928)». Πρόκειται γιά 20 κεφάλαια πού ἀναφέρονται σέ διάφορα γεγονότα πού ἔγιναν μετά τήν Συνθήκη τῆς Λωζάννης.

Ἀπό τίς πολλές πληροφορίες πού διαβάζουμε σέ ὅλα τά κεφάλαια τοῦ βιβλίου, θά περιοριστῶ νά παρουσιάσω μερικά στοιχεῖα πού ἀναφέρονται στίς συνέπειες τῆς Μικρασιατικῆς Καταστροφῆς καί τῶν λαθῶν τῶν Ἑλλήνων πολιτικῶν στήν ὑπόσταση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρ­χείου καί στήν μαρτυ­ρική ζωή τῶν Πατριαρχῶν καί τῶν Ἀρχιε­ρέων τοῦ Θρόνου μετά τήν Συνθήκη τῆς Λωζάννης.

1. Ἡ ἀλλαγή τῆς ὑπόστασης τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα­τριαρ­χείου

Ἡ Διεθνής Συνδιάσκεψη γιά τήν ἐπίλυση τῶν θεμάτων πού ἀνέκυψαν μετά τήν Μικρασιατική Καταστροφή ἔγινε στήν Λωζάννη τῆς Ἑλβετίας, ἡ ὁποία ἄρχισε στίς 13/20 Νεομεβρίου 1922 καί κατέληξε στίς 24 Ἰουλίου 1923 μέ τήν ὑπογραφή τῆς ὁριστικῆς συνθήκης εἰρήνης μεταξύ τῶν Συμμάχων καί τῆς Τουρκίας.

Ἐκτός τῶν ἄλλων σημείων, μέ τήν «Συνθήκη Εἰρήνης» στήν Λωζάννη τῆς Ἑλβετίας γινόταν γνωστό «ὅτι παραδιδόταν καί πάλι ἡ Πόλη (Κωνσταν­τινούπολη) στήν τουρκική κυριαρχία καί ταυτόχρονα ἀναγνω­ριζόταν πλέον διεθνῶς ἡ νέα ἐθνικιστική κυβέρνηση».

Στό παρόν κείμενό μου δέν θά ἀσχοληθῶ μέ τίς ἐπί μέρους ἀποφάσεις τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάννης, ἀλλά μέ ὅσα ἀφοροῦν τό Οἰκουμενικό Πατριαρ­χεῖο, τό ὁποῖο ὄντως βρέθηκε σέ δύσκολη θέση.

Ὁ Ἀριστείδης Πανώτης στήν ἀρχή τοῦ βιβλίου γράφει:

«Μέ τήν ὑπογραφή τῆς "Συνθήκης Εἰρήνης" στήν Λωζάν­νη τῆς Ἑλβετίας γράφτηκε ὁ ἐπίλογος τῆς "Μικρασιατικῆς Καταστροφῆς". Τότε τέθηκε κάποιος συμβιβασμός στίς ἑκατέρω­θεν μακροχρόνιες ἐδαφικές διεκδικήσεις Ἑλλήνων καί Τούρκων, ὅμως δέν ἐξασφαλίστηκε τό κλῖμα ἀμοιβαίας ἐμπιστοσύνης πού εἶναι ἀπαραίτητο γιά τήν διευθέτηση καί τῶν θρησκευτικῶν προ­βλημάτων κατά τό Κανονικό Δίκαιο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλη­σίας. Οἱ Ἀντιπρόσωποι τῶν κρατῶν πού συνῆλθαν στήν Λωζάννη ἐθεώ­ρησαν πολύ σωστά ἑαυτούς ἁρμοδίους μόνον γιά ἐπίλυση τῶν διακρατικῶν ζητημάτων. Τά θρησκευτικά καί πολιτιστικά ζητήματα μεταξύ τῶν Ὀρθοδόξων καί τῶν Τούρκων ἐθνικιστῶν, τά ἄφησαν ρυθμιζόμενα κατά τίς παλαιότερες διεθνεῖς συνθῆκες στήν καλή θέληση τῶν δύο χωρῶν, ὅπως τά ἀποδέχθηκαν οἱ αὐτοκρατορίες πού πέρασαν ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη μέχρι τόν 20ό αἰώνα. Οἱ συνελθόντες στήν Λωζάννη εὐελπιστοῦσαν ὅτι ξεπέρασαν τό τεθέν ἀπό τούς Τούρκους "Πατριαρχικό ζήτημα" μέ διπλωματικούς χειρισμούς, ἴσως διότι δέν εἶχαν ἐμπειρία τῆς ἀγρι­ό­τητος τῆς ἐθνικιστικῆς ἐξάψεως τοῦ Νεοτουρκισμοῦ».

Οἱ Τοῦρκοι κατά τίς Συνεδριάσεις στήν Λωζάννη, ζήτησαν νά φύγη τό Πατριαρχεῖο ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη, ἀλλά οἱ Σύμμαχοι «ἀπείλησαν τότε τούς Τούρκους πώς ἄν ἐπιμείνουν νά μετατεθεῖ τό Πατριαρχεῖο ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη θά ἀρχίσουν πάλι οἱ ἐχθροπραξίες πού θά ἔκριναν τό μέλλον τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης. Ὁπότε, οἱ Τοῦρκοι ὑπεχώρησαν καί ὑπογράφηκε ἡ "Σύμβαση"».

Πάντως, τό Τουρκικό Κράτος μετά τήν Συνθήκη τῆς Λωζάννης ὑποχρεώθηκε μέν νά κρατήση τήν Ἕδρα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα­τριαρχείου στήν Κωνσταντινούπολη, ἀλλά προέβη σέ δύο ἐνέργειες γιά νά ἐξαναγκάση τούς Ἀρχιερεῖς νά φύγουν μόνοι τους.

Ἡ πρώτη ἦταν νά ἀλλάξη τόν χαρακτῆρα τοῦ Οἰκουμε­νι­κοῦ Πατριαρχείου. Γράφει ὁ Ἀριστείδης Πανώτης: «Στούς πρώτους στόχους τῆς κυβερνήσεως τῆς Ἄγκυρας ἦταν καί ἡ μετάλλαξη τοῦ ἰδιά­ζοντα Ἑλληνορθόδοξου χαρακτήρα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρ­χείου καί γιά νά τό πετύχει αὐτό καθιστᾶ τήν ἀνάδειξη τοῦ νέου Πατριάρχη μιά ἐσωτερική ὑπόθεση τῆς Ρωμαίικης Ὁμογένειας, στήν ὁποία δικαιοῦνται νά ἔχουν ἀνάμειξη μόνον οἱ ἀναγνωρι­σμένοι πλέον ὡς Τοῦρκοι πολῖτες ὀρθόδοξοι ἱερωμένοι. Ὅσοι ἀρχιερεῖς τῶν τριανταπέντε (35) Μητροπόλεων τοῦ Θρόνου παρα­στά­θηκαν στό διωκόμενο ποίμνιό τους ἤ καί δέχθηκαν συμ­μαχική προστασία κατά τήν περίοδο τῆς Ἀνακωχῆς τοῦ 1918 κατα­δικάζοντο εἰς θάνατον ἀπό τούς ἐθνικιστές καί μαζί μέ αὐτούς καί ὅσοι ἀκολούθησαν τό διωχθέν ἤ "ἀνταλλαγέν" ποίμνιό τους καί κατέφυγαν στήν ἑλληνική ἐπικράτεια. Αὐτοί θεωρή­θηκαν ὅτι ἀνέκτησαν δεσμό ἰθαγένειας μέ τό Ἑλληνικό κράτος καί συνέπεια ἦταν νά ἀπωλέσουν τήν ὀθωμανική ὑπηκοότητά τους καί ἑπομένως δέν δικαιοῦνται πλέον νά συμμετέχουν σέ συνεδριάσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, πού βρίσκεται ἐντός τοῦ τουρκικοῦ κράτους. Αὐτό στέρησε ἀπό τήν διοίκηση τοῦ Οἰκου­μενικοῦ Πατριαρχείου πλεῖστα ἱκανά καί ἐξαιρετικά καταρτι­σμένα ἀρχιερατικά στελέχη, ὅπως τόν Ἡρακλείας Φιλάρετο, τόν Κασσανδρείας Εἰρηναῖο, τόν Τραπεζοῦντος Χρύσανθο, τόν Ρόδου Ἀπόστολο, τόν Δυρραχίου Ἰάκωβο καί πλεῖστες ἄλλες ἀξιόλογες ἐκκλησιαστικές προσωπικότητες τοῦ Φαναρίου καί προέκυψαν πολλές δυσχέρειες στήν οἰκουμενική ἀποστολή τοῦ πανάρχαιου σεπτοῦ θεσμικοῦ κέντρου τῶν Ὀρθοδόξων».

Ἡ δεύτερη ἐνέργεια ἦταν ἡ ἐμφάνιση τοῦ «παπα-Εὐθύμη» γιά νά δημιουργῆ προβλήματα στό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο. Γράφει:

«Ἡ Μεταλωζάννειος περίοδος τῆς ἐχθρικῆς τακτικῆς τῆς Ἄγκυρας κατά τοῦ Φαναρίου ἀρχίζει ὅταν ἐμφανίζεται στίς 2 Ὀκτωβρίου 1923 στό Πατριαρχεῖον ὁ παπα-Εὐθύμ Καραχισα­ρίδης ὡς ὁ "τοποτηρητής τῶν Τουρκορθοδόξων" καί ὡς "ἐξου­σίαν ἔχων" ἐπιδιώκει ἀσεβέστατα μέ αὐθάδεια καί ἐνοχλητικά νά ἐνημερωθεῖ γιά τίς προϋποθέσεις πού βαδίζει ἡ Ἐνδημοῦσα Σύνο­δος στήν νέα πατριαρχική ἐκλογή καί εἰδικό­τε­ρα:

α) Ὡς πρός τόν τρόπο τῆς διεξαγωγῆς της καί τήν τήρηση τῆς ἀποστολῆς στήν κυβέρνηση πρό τῆς ἐκλογῆς τοῦ καταλόγου τῶν ἐκλεκτόρων καί τῶν ὑποψηφίων καί μετά ὡς πρός τήν νομι­μοποίησή της.

β) Ὡς πρός τήν συμμετοχή σ’ αὐτή τῶν λοιπῶν Ὀρθοδό­ξων Ἐκκλησιῶν. Μέ τό ἐρώτημα τοῦτο ἐπιδιώκεται νά προσμε­τρη­θεῖ ἡ ἀντίδραση τῶν ὀρθοδόξων κρατῶν, τῶν ὁποίων οἱ Ἀντιπρόσωποι ἀντιτάχθηκαν στίς τουρκικές ἀξιώσεις στήν Λω­ζάν­νη καί τί μπορεῖ νά συμβεῖ σέ περίπτωση παραβιάσεως τῶν Ἱερῶν Κανόνων».

Πάντως, οἱ Τοῦρκοι ὅταν ἤθελαν νά δημιουργοῦν προβλήματα στό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο χρησιμοποιοῦσαν τόν «παπα-Εὐθύμη» καί τούς ὀπαδούς του.

2. Οἱ Οἰκουμενικοί Πατριάρχες στήν Μεταλωζάννεια ἐπο­χή

Οἱ Τοῦρκοι, ἐνῶ ἀπό τούς Συμμάχους ὑποχρεώθηκαν νά κρα­τήσουν τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο στήν Κωνσταντινού­πο­λη, ὅμως προσπαθοῦσαν μέ κάθε τρόπο νά ὑποτιμήσουν τόν ρόλο του καί ἀκόμη περισσότερο νά δημιουργήσουν προσκόμ­ματα στήν ἐκλογή τῶν Οἰκουμενικῶν Πατριαρχῶν.

«Οἱ κεμαλικοί πίστευαν ὅτι, ὅπως εὔκολα ἀνέτρεψαν καί ἐκτόπισαν ἐκ τῆς Τουρκίας μέ συνοπτικές διαδικασίες καί κατά προσβλητικό τρόπο γιά τούς μουσουλμάνους τό ἰσλαμικό Χαλι­φᾶτο, θά μποροῦσαν ἄμεσα ἤ ἔμμεσα νά ἀπαλλαγοῦν καί ἀπό τήν παρουσία στήν Κωνσταντινούπολη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρ­χείου».

Σέ ὑπόμνημα πού ἀπέστειλε ἀργότερα ὁ Πατριάρχης Κωνσταντῖνος ΣΤ΄ στήν Γενεύη στίς 22 Φεβρουαρίου 1925, μετα­ξύ τῶν ἄλλων γραφόταν, ὅπως ἐξηγεῖ ὁ Ἀριστείδης Πανώτης, ὅτι ἡ Ἄγκυρα «ἐνῶ ἀπέσυρε κατά τίς συζητήσεις στήν Λωζάννη τό αἴτημά της γιά τήν ἀπομάκρυνση τοῦ Πατριαρχείου ἀπό τήν ἕδρα του καί ὁ ἱερός Θεσμός ἀποδέχθηκε τήν ἀποδέσμευσή του ἀπό τά κοσμικά προνόμια πού τόν περιέβαλε ὁ Μωάμεθ Β΄ καί προσαρ­μόστηκε αὐστηρά στήν ἐκκλησιαστική διακονία του, ἡ τουρκική κυβέρνηση δέν ἔπαυσε διά τῶν ὀργάνων της νά δη­μι­ουρ­γεῖ σ’ αὐτό κάθε εἴδους ἐμπόδια, προκειμένου νά μειώσει διεθνῶς τό πνευματικό καί ἐκκλησιαστικό του κῦρος».

Πάντως, τήν περίοδο μετά τήν Συνθήκη τῆς Λωζάννης τέσσερεις Πατριάρχες ἀντιμετω­πίζουν διάφορες δυσκολίες, ὅπως ἀνα­λύεται στό παρόν βιβλίο, ἤτοι ὁ Μελέτιος Μεταξάκης, ὁ Γρη­γόριος Ζ΄, ὁ Κωνσταντῖνος ΣΤ΄ καί ὁ Βασίλειος Γ΄. Ἕνα ἀπό τά κεφάλαια τοῦ βιβλίου φέρει τόν τίτλο «Ὁ Πατριαρχικός "Γολ­γοθᾶς" ἀπό τό νέο καθεστώς». Ἡ ἐξιστόρηση τῶν γεγονότων δείχ­νει πράγματι τόν «Γολγοθᾶ» τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.

α) Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Μελέτιος (25 Νοεμβρίου 1921 - 20 Σεπτεμβρίου 1923), πού ἦταν Πατριάρχης κατά τήν περίοδο τῆς Μικρασιατικῆς Ἐκστρατείας «θεωροῦσε δεινή ἧττα τῆς Χριστιανοσύνης τήν ἐγκατάλειψη τοῦ Πατριαρχείου στήν διάκριση τῶν νέων ἐξουσιαστῶν τῆς Τουρκίας ἀπό τούς συνελ­θόν­τας στήν Λωζάννη».

Ὁ Μελέτιος ἀπομακρύνθηκε ἀπό τόν Πατριαρχικό θρόνο καί ὁ «Ἐπίτροπος τοῦ Πατριάρχη, ὁ Καισαρείας Νικόλαος, ἀνέ­λαβε τήν δύσκολη ἀποστολή τῆς προσεγγίσεως ἐκ μέρους τοῦ Πατριαρχείου τοῦ νέου καθεστῶτος ἐπωφελούμενος τήν εὐκαιρία τοῦ ἑορτασμοῦ τῆς θεσπίσεως τοῦ νέου Συντάγματος».

«Βασικός στόχος τῶν ἐθνικιστῶν τῆς Ἄγκυρας ἦταν ὅ,τι δέν κατόρθωσαν κατά τίς συνομιλίες στήν Λωζάννη νά τό δρομο­λογήσουν γιά τά ἑπόμενα χρόνια. Ἀρχικά ἐπιχείρησαν τήν διεθνῆ ὑποβάθμιση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου χαρακτηρίζοντάς το ὡς ἱδρύματος "ἐσωτερικοῦ νομικοῦ δικαίου" καί ἑπομένως μή δικαιούμενου τιμητικῆς ἐκπροσωπήσεως στήν Ἄγκυρα. Μετά θέλησαν νά ἀσκήσουν ἐπιρροή στήν πατριαρχική ἐκλογή, ὑποδει­κνύοντας ὑποψηφιότητα τῆς ἀρεσκείας τους. Ὁ "Κατάλο­γος" τῶν ἐκλόγιμων συνοδικῶν ἱεραρχῶν πού ἐπέστρεψε στό Φανάρι ὁ νομάρχης περιλάμβανε μόνον τούς ἕνδεκα (11) ἐν ἐνεργείᾳ ἀρχιερεῖς, πού ἀναγνωρίστηκαν ὡς μή "ἀνταλλάξιμοι" καί παρέ­μεναν στήν Κωνσταν­τι­νού­πολη ὡς ἔχοντες τήν τουρκική ὑπη­κοότητα κατά τίς γνωστές "Ὁδηγίες" τῆς 19ης Νοεμβρίου (1339) – 1923 (Π.Η.)».

Ἀπό τίς συζητήσεις μεταξύ τῶν Ἱεραρχῶν ὁ Χαλκηδόνος Γρηγόριος συγκέντρωνε τήν προτίμησή τους, ὁ ὁποῖος «δέν ἀναμείχθηκε στά τότε συμβάντα μέ τήν "Ἐθνική Ἄμυνα" στά τῆς ἐκλογῆς τοῦ ἀπό Ἀθηνῶν Μελετίου Μεταξάκη ὡς Πα­τριάρχου», μάλιστα δέ «διατηροῦσε καλές σχέσεις μέ τόν τουρκικό παρά­γοντα κατά τό διάστημα τῆς Ἀνακωχῆς τοῦ 1918 καί γι’ αὐτό κρίθηκε ὡς ὁ πλέον κατάλληλος ἱεράρχης γιά νά ἀποκαταστήσει τίς σχέσεις κατά τήν Μεταλωζάννειαπερίοδο μέ τούς κυβερ­νῶντες τήν Τουρκία».

β) Ἔτσι, ὁ Γρηγόριος Ζ΄ ἐξελέγη Πατριάρχης τήν Πέμπτη 24 Νοεμβρίου ἤ τήν 6η Δεκεμβρίου 1923 (Νέο ἡμερολόγιο). Ἀνακοινώθηκε ἐπίσημα ἡ ἐκλογή του στήν Ἄγκυρα καί στήν Νομαρχία. Ὅμως, «ἡ ἐκλογή τοῦ νέου Πατριάρχη δυσα­ρέστησε τήν κυβέρνηση τῆς Ἄγκυρας καί ἀμέσως ἀπό τήν ἑπομένη τῆς ἐκλογῆς τοῦ Γρηγορίου Ζ΄ ἐξαπολύθηκε ἀπό τόν Νεοτουρκικό ἐθνικισμό μέσῳ τοῦ ἐλεγχόμενου Τύπου σφοδρή προσωπική ἐπίθεση ἐναντίον του πρός ὑπόσκαψη τοῦ προσωπι­κοῦ του κύρους καί τῆς ἱερότητος τοῦ ἀξιώματός του καί συνεχί­στηκε ἡ ἔξαλλη πολεμική κατά τοῦ Πατριαρχείου "ὡς τοῦ ἀμετανόητου κέντρου προδοτικῆς συνομωσίας κατά τῆς Τουρ­κίας"! Ἁπλώθηκε μιά παγερή σιωπή γιά λίγες ἡμέρες καί μετά δόθηκαν τυπικές ἀπαντήσεις ἀπό τίς κατεστημένες Κεμαλικές ἀρχές, οἱ ὁποῖες στό διάστημα αὐτό "σχεδιάζουν" πῶς θά ἐμπο­δίσουν τήν ἐνθρόνιση τοῦ ἐκλεγέντος Πατριάρχη. Γιά τό ἀνίερο καί κακοποιό ἔργο ἐπιστρατεύεται ὁ παπα-Εὐθύμ φρου­ρού­μενος ἀπό μερικούς Τουρκολαζούς μαζί μέ τούς λίγους ὀπα­δούς του. Αὐτοί ἔφθασαν στίς 20 Δεκεμβρίου 1923 (Ν.Η.) καί ἔξαλλοι καί ἐπιθετικοί στράφηκαν κατά τῶν θυρωρῶν τῆς πύλης τοῦ Φανα­ρίου καί προχώρησαν θρασύτατα στά πατριαρχικά δώματα. Ἐκεῖ συνέλαβαν τόν Πατριάρχη καί τούς ἀρχιερεῖς καί μέ βίαιο τρόπο τούς ἐκδίωξαν ἀπό τά Πατριαρχεῖα γιά νά μήν πραγματοποιηθεῖ ἡ ἐνθρόνισή του!».

Πρόκειται γιά θρασύτατες ἐνέργειες πού ἔγιναν μέ τήν προστασία καί τήν κάλυψη τῶν Τούρκων.

«Τότε ὁ Πατριάρχης καί ἡ περί αὐτόν Ἱερά Σύνοδος προστατεύοντας τό "αὐτοδιοίκητο" τοῦ Πατριαρχείου, πού εἶναι ἀπό μακροῦ κατοχυρωμένο καί μέ τό ἄρθρο 62 τῆς Συνθήκης τοῦ Βερολίνου τοῦ 1878, συνεδρίασαν ἐκτός Φαναρίου καί ἀνακοίνω­σαν τά ἔκτροπα στήν νομαρχία Κωνσταντινουπόλεως καί ζήτη­σαν τήν προστασία τῶν ἀρχῶν. Ταυτόχρονα ἐπικοινώνησαν μέ ὅλες τίς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, καταγγέλλοντας τήν κατά­φωρη παραβίαση τῆς "Συνθήκης τῆς Λωζάννης" πέντε μῆνες μετά τήν ὑπογραφή της σέ ἕνα κράτος, πού ὑφίσταται πλέον χωρισμός τῆς Θρησκείας ἀπό τήν Πολιτεία! Ἡ ἐν Ἑλλάδι ἐλεύ­θερη ἱεραρχία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου καί ἡ ἱεραρχία τῆς Αὐ­το­κεφάλου Διοι­κήσεως ἀπευθύνθηκαν μέ διαμαρτυρίες στίς ἑτερόδοξες Ἐκκλη­σίες καί στίς πολιτικές ἀρχές τῶν κρατῶν, πού ὑπέγραψαν τήν Συνθήκην».

Ὑπῆρξε ἔντονη ἀντίδραση τῶν Ἀρχιερέων, τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως, τῶν Ὀρθοδόξων Πατριαρχείων καί διεθνῶν παρα­γόντων ἐναντίον τῶν γεγονότων αὐτῶν, καί τελικά ἔγινε ἡ ἐνθρό­νιση στίς 30 Δεκεμβρίου 1923, καί τό Συνοδικό Δικαστήριο στίς 19 Φεβρουαρίου 1924 καθήρεσε ἀπό τό ἱερατικό λειτούργημα τόν παπα-Εὐθύμ γιά «φατρία καί στάση».

Ὁ Πατριάρχης Γρηγόριος Ζ΄ «μέ σπάνια εὐψυχία καί ἡρωισμό ἀντιμετωπίζει τά πολλά σοβαρά προβλήματα, πού προ­ξε­νήθηκαν ἀπό τίς πονηρές φαλκιδεύσεις πολλῶν ἄρθρων τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάννης ἀπό τήν Ἄγκυρα. Ὅμως, ὁ συνεχής κα­τατρεγμός μέ δικαστικές διώξεις καί ἄλλες θλιβερές ἀμφισβη­τή­σεις κλόνισαν τήν ὑγεία τοῦ Πατριάρχη. Τήν 1η Σεπτεμβρίου 1924 στήν τελετή τῆς Ἰνδίκτου δέν παρέστη ἀφοῦ προέκυψε κρίση χολολιθιάσεως ἀπό ἀποφρακτικό ἴκτερο. Ὁ ἴκτερος ὅμως γενικευόταν καί ἐπιχειρήθηκε στίς 23 Ὀκτωβρίου ἐγχείρηση μέσα στό Πατριαρχεῖο. Δυστυχῶς μετά ἀπό λίγες ἡμέρες ἐμφανίστηκαν ἐπιπλοκές ἐπεκτάσεως τοῦ ἴκτερου (χρυσῆς) πού δέν τίς ἄντεξε καί ὁ σεπτός Προκαθήμενος τῆς Ἐκκλησίας κατέληξε σέ ἡλικία 79 ἐτῶν στίς 17 Νοεμβρίου τοῦ 1924».

Μετά τήν κοίμηση τοῦ Πατριάρχου Γρηγορίου Ζ΄ τήν 17 Νοεμβρίου 1924, «ὁ Δέρ­κων Κωνσταντῖνος ἦταν πλέον δημο­φι­λής Ἱεράρχης στήν Ὁμογένεια καί ἡ ἐκλογή του ἐθεωρήθη κα­τάλ­ληλη γιά νά ἀντιμετωπίσει τήν Μεταλωζάννεια ὀργή τῆς Ἄγκυ­ρας. Ὅμως ὁ δεσμός του μέ τήν Ὁμογένεια δέν ἄρεσε καθόλου στούς κρατοῦντες, πού ἐνδιαφέρονταν νά τόν ἀποσυνθέσουν αὐ­τόν ἀπό τό Φανάρι. Οἱ ἐθνικιστές κυρίαρχοι τῆς ἐξουσίας στήν Τουρκία σκέφτηκαν νά χρησιμοποιήσουν τήν εὐκαιρία τῆς συμ­φωνίας περί τῆς ἀνταλλαξιμότητας, μέσῳ τῆς Μεικτῆς Ὑποεπι­τροπῆς Ἀνταλλαγῆς πληθυσμῶν τῆς "Κοινωνίας τῶν Ἐθνῶν", ἡ ὁποία τότε ἕδρευε στήν Κωνσταντινούπολη».

«Ἔτσι προσάγονται συνοδικοί ἀρχιερεῖς γιά δῆθεν ἐξακρί­βωση στοιχείων τους, συνοδευόμενοι πάντα ὡς δῆθεν "ὕποπτοι φυγῆς" ἀπό μυστικούς ἀστυνομικούς, ἐνώπιον τῆς Ὑποεπιτροπῆς Ἀνταλλαγῆς πού ἑδρεύει στήν Πόλη καί μέ αὐτόν τόν ἀνακριτικό τρόπο ἀναζητοῦνται ἀφορμές ἀπό τούς ἀρχιερεῖς γιά νά τούς καταστήσουν ἀρχικά ἀνασφαλεῖς καί νά τούς τρομοκρατήσουν καί μερικούς ἐξ αὐτῶν νά μπορέσουν νά τούς ἐκδιώξουν ἀπό τό τουρκικό ἔδαφος».

Τότε μέ ἀστυνομική συνοδεία «ὡς κρατούμενος» προσῆλ­θε ὁ ὑποψήφιος γιά τόν Πατριαρχικό θρόνο Δέρκων Κων­σταν­τῖνος στήν Ὑποεπιτροπή καί «ἐπί ὧρες τόν τα­λαιπωροῦν στόν προθάλαμο τῶν συνεδριάσεων γιά νά τόν ἀπα­ξιώσουν μέ μακρά ἀναμονή ὡς ἐπαχθές πρόσωπο». Μάλιστα, «δύο ἡμέρες πρίν τήν ἐκλογή ἡ Ἄγκυρα θέλησε νά ἐπιδείξη πάλι τήν πυγμή της γιά νά ἐκφοβίσει τούς ἐκλέκτορες γιά τήν ἐκλογή τοῦ ἀπό Δέρκων καί συνελήφθησαν καί μεταφέρ­θηκαν στήν Ὑποεπιτροπή καί ἄλλα δύο μέλη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, ἐπειδή δῆθεν εἶχαν ἔλθει στήν Κωνσταντινούπολη μετά τήν Ἀνα­κωχή τοῦ 1918».

γ) Τελικά, ὁ Μητροπολίτης Δέρκων Κωνσταντῖνος ΣΤ΄ ἐξελέγη Οἰκουμενικός Πατριάρχης στίς 17 Δε­κεμ­βρίου 1924, καί ἀμέσως ἔγινε ἡ τελετή τῆς «Ἀναρρήσεως εἰς τόν Θρόνον, καθώς καί ἡ ἀνάληψη τῶν καθηκόντων του», γιά νά προληφθοῦν ἀντιδράσεις ἀπό τούς Τούρκους.

«Ὅμως, ἡ ἐκλογή αὐτή δυσαρέστησε τήν κυβέρνηση τῆς Ἄγ­­κυ­ρας, γιατί ἔδειχνε ὅτι τό Πατριαρχεῖο ὑπεραμυνόταν τῆς ἀνεξαρτησίας καί τῶν θρησκευτικῶν δικαιωμάτων του στό νά ρυθμίζει μόνο τά τοῦ οἴκου του καί πώς ἐπιμένει νά γίνονται σεβαστές οἱ ἐπιλογές του καί μέσα στό ἐκσυγχρονιζόμενο νέο κράτος. Αὐτή ἡ ξεκάθαρη θέση τοῦ Φαναρίου προκάλεσε τίς ὀχλοκρατικές ἐνέργειες  τῆς "Τουρκορθοδόξου" συμμορίας τοῦ καθηρεμένου "Καραχισαρίδη-Erenerol" καί στίς ἐπάλληλες ταπει­νωτικές ἐνοχλήσεις καί ἐνέργειες τῆς Ἀστυνομίας τοῦ Φαναρίου ἀπό τίς 22 μέχρι τήν 24ην Δεκεμβρίου 1923 κατευ­θυνόμενες μέ ἐμπάθεια ὑπό τοῦ τουρκικοῦ Τύπου, ἐνῶ ἡ κυ­βέρνηση τῆς Ἄγ­κυρας ἀναζητοῦσε τρόπους ἐκτοπίσεως τοῦ ἐκλε­γέν­τος Πατριάρ­χη».

Στήν συνέχεια οἱ Τοῦρκοι μέ βίαιες ἐνέργειες τόν ἀπέλασαν ἀπό τήν Τουρ­­κία. Ἡ περιγραφή τῶν τραγικῶν αὐτῶν γεγονότων εἶναι γλαφυρά ἀπό τόν Ἀριστείδη Πανώτη:

«Κατά τήν 43η ἡμέρα τῆς πατριαρχίας τοῦ Κωνσταντίνου ΣΤ΄ μέ κάθε μυστικότητα ἡ Νομαρχία διά τῆς Ἀστυνομίας ὀργα­νώνει τήν ἀπέλαση τοῦ Πατριάρχη γιά νά δείξουν στήν μου­σουλμανική κοινή γνώμη τῆς χώρας ὅτι πράττουν τά ὅμοια στόν θρησκευτικό ἡγέτη τῶν Χριστιανῶν μέ ἐκεῖνα πού ὑπέστη πρίν λίγους μῆνες ἐκτοπιζόμενος καί ὁ Χαλίφης τους Ἀβδούλ Μετζίτ καί ὅτι ἔμπρακτα πλέον χωρίζουν τήν Θρησκεία ἀπό τό νέο κρατικό μόρφωμα πού συνιστοῦν μέ λαϊκό χαρακτήρα. Στίς 6.30΄ π.μ. τῆς 30ῆς Ἰανουαρίου 1925, ἑορτή τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, ἀφοῦ εἶχαν διακόψει τήν τηλεφωνική ἐπικοινωνία γιά νά αἰφνι­διάσουν τούς πάντες καί νά μήν εἰδοποιηθοῦν οἱ συνοδικοί ἀρ­χιερεῖς καί ὁ λαός, καταφθάνουν τίς πρῶτες πρωινές ὧρες στό Φανάρι ἀστυνομικοί καί ἀξιώνουν ἀπό τόν φύλακα νά τούς ἀνοίξει τήν πύλη, ὁπότε ὁρμοῦν καί ἀνέρχονται στόν κοιτῶνα τοῦ Πατριάρχη! Τόν ξυπνοῦν ἐπιτακτικά ὡς καταζητούμενο: "Ἡ Ἀστυ­νομία"! Μόλις ἄνοιξε τήν θύρα εἰσόρμησαν στό κελλί του καί τοῦ παραδίδουν τό ἔνταλμα συλλήψεώς του μαζί μέ τό τουρ­κικό "Διαβατήριο ἀνταλλαξιμότητος". Ἡ ἀσεβής αὐτή σκηνή ἔμοιαζε μέ σύλληψη δραπέτου! Ὁ ἐπικεφαλής τοῦ δίδει καιρό 10 μόλις λεπτά νά ντυθεῖ παρουσία του καί χωρίς νά εἰδοποιήσει κανέναν νά τόν ἀκολουθήσει! Ὁ Πατριάρχης μέ ἀξιοπρέπεια καί εὐγένεια τούς ζήτησε λίγο χρόνο νά διεκπεραιώσει τήν διαδικασία τῆς ἀναθέσεως τῆς Ἐπιτροπείας του στόν Μέγα Πρωτοσύγκελλο Πολύκαρπο Δημητριάδη, μετέπειτα Μητροπολίτη Μύρων καί Προύσης. Καί ἀφοῦ διεκπεραιώθηκε αὐτή ἡ διαδικασία προσκύ­νησε στό παρεκκλήσιο τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου -τότε τοῦ ἁγίου Εὐ­στα­θίου- καί κατέβηκε στόν περίβολο. Διερχόμενος ἀπό τήν "Κλειστή Πύλη" ὑποκλίθηκε στό σύμβολο αὐτό τῆς διαμαρτυρίας κατά πάσης θρησκευτικῆς βαρβαρότητας καί πορεύθηκε καί προ­σκύνησε στόν πατριαρχικό ναό. Τέλος ἐξῆλθε τῆς πύλης καί ἐπιβιβάστηκε στό αὐτοκίνητο τῆς Ἀστυνομίας καί ὁδηγήθηκε ὑπό αὐστηρή φρούρηση στόν σιδηροδρομικό σταθμό τοῦ "Σίρκετζι"! Ἐκεῖ ἐπιβιβάστηκε μέ συνοδεία φρουρῶν στήν ἁμαξοστοιχία πού ἔφευγε γιά τά ἑλληνικά σύνορα! Ἕνας παρατυχών ὁμογενής στόν σταθμό, πού ἔσπευσε μέ σεβασμό νά τοῦ φιλήσει τό χέρι τόν ρώτησε ἄν ἔλαβε μαζί του χρήματα, ὅταν ἄκουσε τήν ἄρνησή του μέ φορτικότητα τοῦ πρόσφερε 200 τουρκικές χάρτινες λίρες πού εἶχε στό πορτοφόλι του!».

Ὅταν μαθεύθηκε τό γεγονός τῆς ἀπελάσεως τοῦ Πατριάρχου, «ἀναστατώθηκαν οἱ ἀρχιερεῖς, ὁ κλῆρος καί ἡ Ρωμιοσύνη τῆς Πόλης! Ὅλοι πλέον ἔβλεπαν καθαρά διαγραφόμενο τό ζοφερό μέλλον τοῦ Πατριαρχείου καί τῆς Ὁμογένειας στήν Τουρκία ὑπό τό νέο καθεστώς. Οἱ ἑλληνοτουρκικές σχέσεις τότε ἔφθασαν στό χειρότερο σημεῖο ἐξάψεώς τους μετά τήν ὑπογραφή τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάννης καί ἀπειλοῦνται γεγονότα».

Ἀντίθετα, ἀπό ὅπου περνοῦσε ἡ ἁμαξοστοιχία μέ τόν ἀπελαθέντα Πατριάρχη γινόταν συγκέντρωση κόσμου μέ ἐνθουσιασμό.

«Μόλις ἡ ἀμαξοστοιχία ἔφθασε στό Πύθιο στίς 10 τό βράδυ τόν ὑποδέχονται μέ σεβασμό οἱ μητροπολῖτες τοῦ Ἕβρου, Διδυμοτείχου Φιλάρετος Βαφείδης καί Ἀλεξανδρουπόλεως Γερβάσιος Σαρασίτης καί οἱ συνοριακές ἀρχές. Ὅταν ὁ Πατριάρχης ἔφθασε στόν σταθμό τῆς Ἀλεξανδρουπόλεως τό σύνολον τοῦ πληθυσμοῦ τόν περιβάλλει μέ συγκίνηση καί θερμές ἐκδηλώσεις μέ ἐπικεφαλῆς τίς στρατιωτικές καί τίς πολιτικές ἀρχές, τά προσφυγικά καί λοιπά σωματεῖα τῆς πόλεως. Ἡ πρώτη δήλωση τοῦ Πατριάρχου προκάλεσε τήν ἐκρηκτική ἀγανάκτηση τοῦ πλήθους κατά τῶν Τούρκων! Εἶπε: "Ἡ Ἐκκλησία θεωρεῖται ἐν διωγμῷ. Διώρισα ἀντιπρόσωπον τόν μέγαν πρωτοσύγκελλον πρός ἀπόδειξιν ὅτι ἡ Ἐκκλησία διατελεῖ ἐν διωγμῷ"».

«Τίς νυκτερινές ὧρες τόν ὑποδέχονταν μέ ἀναμμένα κεριά καί μέ συγκινητικές ἐπευφημίες, κραδαίνοντας λάβαρα καί ση­μαῖες, διαβάζοντας ψηφίσματα μέ ζωηρότατες διαμαρτυρίες, ἀπο­δοκιμάζοντας τόν ἐμπαθῆ κυνισμό τῶν διωκτῶν τῆς Ἐκκλη­σίας μας, προσπαθώντας νά τήν ἀποδυναμώσουν».

 «Ἡ ἀρχική ὑπόδειξη τῆς κυβερνήσεως ἦταν νά πορευθεῖ στήν Ἀθωνική Πολιτεία γιά νά ἀποφευχθεῖ ἡ ἔξαψη τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ κατά τῶν Τούρκων καί ὁ ἐκτοπισμός του νά προκαλέσει μεγαλύτερη συγκίνηση στήν κοινή γνώμη καί τό διεθνές ἐνδιαφέρον τῶν κυβερνήσεων. Ὅμως ὁ Πατριάρχης ἔκρινε πώς πρέπει νά βρεθεῖ στό μέσον τῆς Ἱεραρχίας του στίς Νέες Χῶρες καί συνασπισμένος μαζί της νά ἀποκαλύψει τήν ἀδίστακτη τακτική τῆς Ἄγκυρας νά περιορίσει καί νά περικόψει τά συμφωνηθέντα στήν Λωζάννη περί τοῦ Πατριαρχείου. Ἔτσι βάδισε ἀποφασιστικά πρός τήν  συμπρωτεύουσα».

Ὁ Πατριάρχης ἔφθασε στήν Θεσσαλονίκη, ὅπου παρέμεινε γιά ἕξι μῆνες, ἀσκώντας ποιμαντική δραστηριότητα στούς πρό­σφυγες, ἀφοῦ μέχρι τότε οἱ Ἐπαρχίες αὐτές ὑπήγοντο στό Οἰκου­μενικό Πατριαρχεῖο.

«Ὁ Πατριάρχης ἀπό τήν Θεσσαλονίκη ὡς "ἐπι­κε­φαλῆς" τῆς Ἱεραρχίας του ἀπηύθυνε τηλεγραφική διαμαρ­τυρία πρός τούς πρωθυπουργούς ὅλων τῶν κρατῶν πού ὑπέ­γραψαν τήν "Συνθήκη τῆς Λωζάννης" καταγγέλλοντας τό αὐθαί­ρετο πραξικόπημα τῶν Τούρκων οἱ ὁποῖοι καταπάτησαν τά συμ­φω­νηθέντα στήν Λωζάννη γιά τήν παραμονή τῆς Καθέδρας τῆς Ὀρθοδοξίας στήν Κωνσταντινούπολη, ὡς θρησκευτικοῦ καί πνευ­ματικοῦ κέντρου αἰώνων καί γιά τήν σκόπιμη παρερμηνεία διατάξεων τῆς ἀποφάσεως περί τῆς "Ἀνταλλαγῆς τῶν Πλη­θυ­σμῶν", προκειμένου νά ἀπελάσουν τόν ὑπεύθυνον ταγόν τῶν μυριάδων ὀρθοδόξων τῆς Ἀνατολῆς πού ἀσκοῦσε τό λειτούργημά του ὅπως καί οἱ προκάτοχοί του στήν Κωνσταντινούπολη ἐπί 15 αἰῶνες!».

Ἡ Ἑλληνική Κυβέρνηση, εὑρισκόμενη μπροστά στό τρα­γι­κό γεγονός τῆς ἀπέλασης τοῦ Πατριάρχη, ἐπιχείρησε νά διεθνο­ποιήση τό θέμα μέ προσφυγή στήν «Κοινωνία τῶν Ἐθνῶν», ἔγινε συλλαλη­τή­ριο στήν Ἀθήνα, ἀντέδρασαν τά Ὀρθόδοξα Πατριαρ­χεῖα καί ἄλλοι ὀργανισμοί, ὑπῆρξε πρόταση ἀπό τήν Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας στόν Πατριάρχη νά «ἐγκατασταθεῖ στή Μόσχα μέ ὅλα τά δικαιώματα τοῦ Ρώσου Πατριάρχη», ἡ ὁποία πρόταση ἀπερρί­φθη ἀπό τόν Πατριάρχη, τό Συμβούλιο τῆς «Κοινωνίας τῶν Ἐθνῶν» ἐξέτασε τήν ἐπιχειρη­ματολογία τῆς Ἑλ­λά­δος νά παραπέμψη τό ζήτημα στό «Διεθνές Δικαστήριο τῆς Χάγης».

Ἀκόμη, οἱ Τοῦρκοι ἀπέλασαν τούς Ἀρχιερεῖς τοῦ Θρόνου, ὥστε νά ἀναγκασθοῦν νά μετακινηθοῦν ἀπό τήν τουρκική ἐπι­κράτεια.

Ἔγιναν διάφορες διαβουλεύσεις γιά τήν ἐπίλυση τοῦ θέμα­τος καί κατέληξαν σέ συμβιβασμό. Οἱ Ἐγγυήτριες Κυβερνήσεις τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάννης «εἰσηγήθηκαν τόν συμβιβασμό τῶν δύο Κυβερνήσεων γιά πολιτικούς καί ἐμπορικούς λόγους». «Ἡ ἑλληνική κυβέρνηση ἀποδέχθηκε τόν συμβιβα­σμό πού θά ἀπο­καθιστοῦσε τήν ὁμαλότητα στό Φανάρι» μέ τήν διπλῆ λύση:

α) Ἡ ἑλληνική κυβέρνηση νά ἀποσύρει τήν προσφυγή της καί ὁ ἀπελαθείς Πατριάρχης νά ὑποβάλει τήν κανονική του πα­ραίτηση.

β) Ἡ τουρκική κυβέρνηση νά ἀναγνωρίσει ὡς μή ἀνταλ­λάξιμους ὅλους τούς ἀρχιερεῖς τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρ­χείου πού βρίσκονται στήν Κωνσταντινούπολη, οἱ ὁποῖοι καί θά ἐκλέξουν μέ κάθε ἐλευθερία τόν νέο Πατριάρχη».

Μέσα στό πλαίσιο αὐτό ὁ Πατριάρχης Κωνσταντῖνος ΣΤ΄ ὑπέγραψε τήν παραί­τησή του στίς 22 Μαΐου 1925, γιά νά διευκολύνη τά πράγματα, στίς 6 Ἰουλίου ἀνεχώρησε ἀπό τήν Θεσσαλονίκη γιά τήν Χαλκίδα, ὅπου ἔζησε δύο χρόνια καί στίς 24 Ἰανουαρίου 1927, μέχρι τόν θάνατό του, πού συνέβη στίς 28 Νοεμβρίου 1930, σέ ἡλικία 71 ἐτῶν, παρέ­μεινε στήν Ἀθήνα σέ οἰκία πού προσέφερε ἡ Ἑλληνική Κυβέρνη­ση «στό μέσο τοῦ προσφυγικοῦ κόσμου, μεταξύ τῶν συνοικισμῶν τῆς Νέας Χαλκηδόνος καί τῆς Νέας Φιλαδέλφειας, ὅπου μέχρι σήμερα ὑφίσταται ἡ "Πλατεία Πατριάρχου", τιμώ­μενος ὡς ζων­τα­νό σέμνωμα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου καί πατέ­ρας τοῦ ἐκπατρισθέντος Μικρασιατικοῦ ἑλληνισμοῦ».

δ) Ὕστερα ἀπό τίς κινήσεις αὐτές, τήν 13η Ἰουλίου 1925 ἐξελέγη Πατριάρχης ὁ Βασίλειος Γ΄, ἀπό Μητροπολίτης Νικαίας, σέ ἡλικία 85 ἐτῶν. Ἦταν σοφός Ἱεράρχης, «λιτός στόν βίο, ἀφιλάργυρος, ἀκτήμονας καί φιλάν­θρωπος», μέ σπουδές στήν Εὐρώπη καί «γλωσσομαθέστατος συγ­γρα­φέας». Δύο ἡμέρες πρίν τήν ἐκλογή του ἔγιναν βίαιες ἐνέργειες. Γράφει ὁ Ἀριστείδης Πανώτης:

«Τό ἀπόγευμα τῆς 11ης Ἰουλίου (1925) τρεῖς κακοποιοί ἀπάγουν ἀπό τήν κατοικία του καί κακοποιοῦν στήν περιοχή Κασίμ Πασᾶ τόν ἀρχιγραμματεύοντα Σάρδεων Γερμανό. Μέ μα­χαίρι τοῦ ἀποκόπτουν τήν γενειάδα τραυματίζοντάς τον καί τοῦ ἀφήρεσαν τό καλυμαύχιο γιά νά τό δείξουν στόν ἀποστολέα τους, πού δέν ἦταν ἄλλος ἀπό τόν καθαιρεθέντα Εὐθύμη! Ἀκόμη καί ὁ ταραχοποιός τοῦ Γαλατᾶ Δαμιανίδης ἔφθασε μέχρι τό Φανάρι καί ἀπαιτοῦσε τήν ἐκλογή τοῦ Νεοκαισαρείας Ἀμβροσίου! Ἔναντι ὅλων αὐτῶν τῶν ἀθλιοτήτων οἱ συνοδικοί στάθμισαν τίς εὐθῦνες τους στό μέσον αὐτῆς τῆς σφοδρῆς καταιγίδος τοῦ τουρκικοῦ ἐθνικισμοῦ καί ἔθεσαν τό μέλλον τοῦ Πατριαρχείου ὑπεράνω κάθε προκλήσεως καί προσωπικῆς γνώμης καί σταθερά προέκρι­ναν γιά τήν ὥρα αὐτή τήν ὑποψηφιότητα τοῦ γεραροῦ καί κορυφαίου "Δασκάλου τῆς Ἱεραρχίας" Νικαίας Βασιλείου γιά τήν ὁμαλή μετάβαση τῆς Ἐκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως στήν «Με­τα­λωζάννεια περίοδο τῆς Ἱστορίας της».

«Ἡ ἐνθρόνιση ἔγινε ἀμέσως σεμνά καί χωρίς χρονοτριβή κατά τήν Τάξη καί τήν πατριαρχική ράβδο τοῦ παρέδωσε ὁ Και­σαρείας Νικόλαος».

Ὁ Πατριάρχης Βασίλειος, ἐκτός τῶν ἄλλων ἐκκλησια­στικῶν θεμάτων, ἐπίλυσε τόν τρόπο διοικήσεως τῶν Ἐπαρχιῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου στήν Ἑλλάδα μέ τήν ἔκδοση τῆς Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Πράξεως τοῦ 1928. Ἐκοιμήθη τήν 29 Σεπτεμ­βρίου 1929, καί τήν 7 Ὀκτωβρίου 1929 ἐξελέγη Οἰκουμενικός Πατριάρχης ὁ Φώτιος Β΄.

Στίς 19 Ἰουνίου 1930 ὑπεγράφη σύμφωνο «Φιλίας καί Εἰρήνης» μεταξύ τῆς Ἄγκυρας καί τῶν Ἀθηνῶν ἀπό τόν Βενιζέλο καί τόν Κεμάλ.

Διαβάζοντας ὅλα αὐτά ἐθαύμασα γιά μιά ἀκόμη φορά τό μαρτυρικό φρόνημα καί τήν μαρτυρική ζωή τῶν Πατριαρχῶν Κωνσταντινοπόλεως, καί τῶν Συνοδικῶν Ἀρχιερέων, οἱ ὁποῖοι σέ δύσκολες ἐποχές ἐνήργησαν μέ ἀποφασιστικότητα, νηφαλιότητα καί διάκριση καί κατόρθωσαν νά παραμείνη ὡς ἕδρα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἡ Κωνσταντινούπολη.

Τελικά, ὅλες τίς κινήσεις γιά τήν συγκρότητση τοῦ Ἑλλη­νι­κοῦ Κράτους, τίς πλήρωσε πολύ ἀκριβά τό Οἰκουμενικό Πα­τριαρ­χεῖο, μέ θυσίες, δοκιμασίες καί αἵματα.

Ἐπίσης, κατάλαβα ἀκόμη περισσότερο γιατί αὐτήν τήν κρίσιμη περίοδο μετά τήν Συνθήκη τῆς Λω­ζάννης, καί κυρίως τό 1928, ὕστερα ἀπό τά γεγονότα πού ἀναφέρθησαν, δόθηκαν οἱ Ἐπαρχίες τοῦ Θρόνου, οἱ λεγόμενες «Νέες Χῶρες», στήν Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος «ἐπιτροπι­κῶς», καί τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο κράτησε τό ἀνώτατο κανονικό δικαίω­μα στίς Μητροπόλεις του στήν Ἑλλάδα.

Ἀσφαλῶς, ὅπως ἔχω ἀναλύσει σέ ἄλλο βιβλίο μου μέ τίτλο «Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος», ἡ Αὐτο­κέφαλη τότε Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος καί ἡ Ἑλληνική Κυβέρνηση διέγνωσαν σημαντικούς Ἐκκλησιαστικούς καί Ἐθνι­κούς λόγους γιά νά μή χειραφετηθοῦν οἱ Ἐπαρχίες αὐτές τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου στήν Ἑλλάδα, ἀλλά νά δοθοῦν μόνον διοικητικῶς καί ἐπιτροπικῶς σέ αὐτήν.

Ἑπομένως, πρέπει νά μαθαίνουμε τήν σύγχρονη ἐκκλη­σιαστική ἱστο­ρία, ὥστε νά μή διαπράττουμε σοβαρά λάθη. Γι’ αὐτό καί εὐχα­ριστῶ τόν Ἀριστείδη Πανώτη γιά τήν προσφο­ρά του σέ αὐτό τό σημαντικό θέμα καί τίς πληροφορίες πού μᾶς δίνει.–