Ἀγάπη=θεραπεία

Τὸ Πάθος καὶ ἡ σταυρικὴ θυσία τοῦ Χριστοῦ εἶναι φανέρωση καὶ ἐκδήλωση τῆς μεγάλης ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸ ἀνθρώπινο γένος. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς εἶπε: «οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον ὥστε τὸν μονογενῆ υἱὸν αὐτοῦ ἔδωκε, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ' ἔχη ζωὴν αἰώνιον» (Ἰωάννου γ', 16).

Ἔτσι, ἡ ἐνανθρώπηση καὶ κυρίως τὸ Πάθος καὶ ὁ Σταυρὸς δείχνουν τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ ὄχι τὴν δικαιοσύνη, ὅπως ἐμεῖς τὴν θεωροῦμε. Γιατί, ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη εἶναι ἀνταπόδοση τῶν ἴσων, ἐνῷ ὁ Θεός, καίτοι ἀναμάρτητος καὶ ἀναίτιος τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς πτώσεως τοῦ Ἀδάμ, ἔγινε ἄνθρωπος γιὰ νὰ τὸν σώση. Γι' αὐτὸ ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ ταυτίζεται μὲ τὴν φιλανθρωπία Του (ἄγ. Ἰσαὰκ ὁ Σῦρος καὶ ἱερὸς Νικόλαος Καβάσιλας).

Ἐνῷ στὴν ὀρθόδοξη διδασκαλία γίνεται λόγος γιὰ τὴν ἀγάπη καὶ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ, στὴν δυτικὴ θεολογία, ὅπως ἀναπτύχθηκε ἀπὸ τὸν σχολαστικισμό, γίνεται λόγος γιὰ τὴν ἐξιλέωση τοῦ Θεοῦ. Λέγεται, δηλαδή, ὅτι ὁ Χριστὸς ἔπαθε, σταυρώθηκε καὶ πέθανε ἐπάνω στὸν Σταυρὸ γιὰ νὰ ἐξιλεώση τὴν θεία δικαιοσύνη, ποὺ προσεβλήθη μὲ τὴν παρακοὴ καὶ ἁμαρτία τοῦ Ἀδάμ.

Ἡ θεωρία αὐτή, ποὺ δυστυχῶς μεταφέρθηκε ἀπὸ μερικοὺς θεολόγους καὶ στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, δὲν μπορεῖ νὰ σταθῇ θεολογικά. Ἐκεῖνο ποὺ κυρίως πρέπει νὰ τονισθῇ εἶναι ὅτι ὁ Θεὸς ὡς ἀπαθὴς δὲν προσβάλλεται. Δὲν μποροῦμε νὰ ἀποδώσουμε στὸν Θεὸ χαρακτηριστικὰ γνωρίσματα τοῦ πεπτωκότος ἐμπαθοῦς ἀνθρώπου. Δὲν ἔχει ἀνάγκη θεραπείας ὁ Θεός, ἀλλὰ ὁ ἄνθρωπος.

(Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱεροθέου, Δεσποτικὲς Ἑορτές)